3C 273 – kwazar w gwiazdozbiorze Panny

Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali kwazar oznaczony jako 3C 273, znajdujący się w gwiazdozbiorze Panny.

Jak tłumaczą badacze z NASA, na obrazie z kamery Wide Field and Planetary Camera 2 (WFPC2), na pokładzie Teleskopu Hubble’a, przedstawia kwazar znany jako 3C 273. Znajduje się on w ogromnej galaktyce eliptycznej w gwiazdozbiorze Panny. Jego światło potrzebowało około 2,5 miliarda lat, aby dotrzeć do instrumentów Hubble’a. Pomimo tak dużej odległości, jest to nadal jeden z najbliższych Ziemi kwazarów. Był to pierwszy zidentyfikowany obiekt tego typu, który został odkryty na początku lat sześćdziesiątych XX wieku przez astronoma Allana Sandage’a.

Termin kwazar jest skrótem od „quasi-gwiezdnego źródła radiowego” (quasi-stellar radio source), ponieważ, jak wskazują astronomowie, wyglądają one jak gwiazdy na niebie. W rzeczywistości są to intensywnie świecące centra odległych, aktywnych galaktyk, zasilane przez ogromny dysk cząstek otaczający supermasywną czarną dziurę. Gdy materia z tego dysku opada do wewnątrz, niektóre kwazary, w tym 3C 273, wystrzeliwują niezwykle szybkie dżety w otaczającą przestrzeń. Na tym zdjęciu jeden z tych dżetów pojawia się jako mętna smuga o długości około 200 tysięcy lat świetlnych.

Kwazary są w stanie emitować setki, a nawet tysiące razy więcej energii niż cała galaktyka, co czyni je jednymi z najjaśniejszych i najbardziej energetycznych obiektów w całym Wszechświecie. Spośród tych niezwykłych obiektów, 3C 273 jest najjaśniejszym widocznym niebie.

Panna (łac. Virgo) jest gwiazdozbiorem zodiakalnym, który był już znany w starożytności. Rozciąga się po obu stronach równika niebieskiego, między Lwem i Wagą. Jest to największy gwiazdozbiór zodiakalny i drugi co do wielkości gwiazdozbiór na niebie (mniejszy tylko od Hydry). W Polsce jest widoczny wiosną. Liczba gwiazd możliwych do zobaczenia w nim gołym okiem wynosi około 95. W gwiazdozbiorze Panny znajduje się najwięcej galaktyk na całym niebie.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś