
Abell 3192 – masywna gromada galaktyk
Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleksopu Hubble’a zobrazowali gromadę galaktyk oznaczoną jako Abell 3192, znajdującą się w gwiazdozbiorze Erydanu.
Jak tłumaczą astronomowie z NASA, zdjęcie z Teleskopu Hubble’a przedstawia masywną gromadę jasno świecących galaktyk, zidentyfikowaną jako Abell 3192. Podobnie jak wszystkie struktury tego rodzaju, ta również wypełniona jest gorącym gazem emitującym silne promieniowanie rentgenowskie i otoczona jest halo niewidocznej ciemnej materii. Cała ta niewidzialna materia, jak również wiele galaktykach widocznych na obrazie – zawiera tak ogromną ilość masy, że cały obiekt zauważalnie zakrzywia czasoprzestrzeń wokół siebie, czyniąc z siebie soczewkę grawitacyjną. Mniejsze galaktyki znajdujące się za gromadą wydają się zniekształcone w długie, wypaczone łuki wokół krawędzi struktury.

Gromada galaktyk znajduje się w gwiazdozbiorze Eridanus, ale kwestia jej odległości od Ziemi jest bardziej skomplikowana. Abell 3192 została pierwotnie udokumentowana w zaktualizowanym w 1989 roku katalogu gromad galaktyk Abell, który po raz pierwszy został opublikowany w 1958 roku. W tamtym czasie uważano, że składa się ona z pojedynczej gromady galaktyk, skoncentrowanej w jednej odległości. Jednak dalsze badania ujawniły, że masa całej struktury wydawała się być najgęstsza w dwóch różnych punktach, a nie w jednym.
Później wykazano, że oryginalna gromada Abella składa się w rzeczywistości z dwóch niezależnych gromad galaktyk – grupy galaktyk na pierwszym planie w odległości około 2,3 miliarda lat świetlnych od Ziemi i drugiej grupy w większej odległości około 5,4 miliarda lat świetlnych od naszej planety. Bardziej odległy obiekt, włączony do przeglądu Massive Cluster Survey jako MCS J0358.8-2955, znajduje się w centrum tego zdjęcia. Astronomowie uważają się, że masy obu grup galaktyk są odpowiednio około 30 bilionów i 120 bilionów razy większe od masy Słońca. Dwie największe galaktyki w centrum tego zdjęcia są częścią MCS J0358.8-2955.
Erydan (łac. Eridanus) jest rozległym gwiazdozbiorem nieba równikowego i szóstym co do wielkości. Był znany już starożytnym, którym kojarzył się z Nilem, Eufratem, Gangesem lub inną większą rzeką. W Polsce jest on widoczny częściowo zimą. Liczba gwiazd widocznych w nim gołym okiem wynosi około 100. Najjaśniejszą gwiazdą konstelacji jest Achernar – dziewiąta gwiazda pod względem jasności na niebie. Jest to gorący niebieski olbrzym typu B, prawie sześć razy cięższy i pięć tysięcy razy jaśniejszy od Słońca.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.
Emil Gołoś