Astronomowie odkryli egzoplanetę w układzie Epsilon Indi

Korzystając z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST), naukowcy odkryli egzoplanetę krążącą wokół gwiazdy w pobliskim układzie potrójnym Epsilon Indi. Planeta jest zimnym super-Jowiszem o temperaturze około 0 stopni Celsjusza i szerokiej orbicie porównywalnej z orbitą Neptuna wokół Słońca.

Zdaniem naukowców z Max Planck Society, odkrycie było możliwe dzięki zdolnościom obrazowania JWST w termicznej podczerwieni. Jest to przykład możliwości poszukiwania wielu innych obcych światów podobnych do Jowisza pod względem masy, temperatury i orbity. Badanie tego typu obiektów poprawia wiedzę astronomów o tym, jak gazowe olbrzymy tworzą się i ewoluują.

„Byliśmy podekscytowani, gdy zdaliśmy sobie sprawę, że udało nam się zobrazować tę nową planetę. Ku naszemu zaskoczeniu, jasna plama, która pojawiła się na naszych zdjęciach MIRI, nie pasowała do pozycji planety, której się spodziewaliśmy. Poprzednie badania poprawnie zidentyfikowały planetę w tym układzie, ale nie doceniły masy i separacji orbitalnej tego gazowego olbrzyma typu super-Jowisz. Z pomocą JWST zespół był w stanie wyjaśnić tę kwestię” – mówi Elisabeth Matthews z Max Planck Society.

Zdaniem badaczy, ta detekcja jest dość niezwykła pod kilkoma względami. Pokazuje pierwszą egzoplanetę uchwyconą za pomocą Teleskopu Webba, która nie została wcześniej zobrazowana z Ziemi i jest znacznie chłodniejsza niż planety gazowe, które JWST badał do tej pory. „Obraz” oznacza, że planeta pojawia się jako jasna kropka na zdjęciach, a zatem jak podkreślają naukowcy stanowi bezpośredni dowód. Metody tranzytu i prędkości radialnych są dowodami pośrednimi, ponieważ glob ujawnia się jedynie poprzez efekt pośredni. Badanie zostało opisane w czasopiśmie Nature.

Planeta krąży wokół głównego składnika pobliskiego układu potrójnego gwiazd, Epsilon Indi (Eps Ind). Konwencje astronomiczne przypisują nazwę Eps Ind A tej głównej gwieździe, czerwonemu karłowi nieco mniejszemu i chłodniejszemu od Słońca. Sama planeta została oznaczona Eps Ind Ab.

Jak tłumaczą astronomowie dane z Teleskopu Webba wskazują, że obcy świat jest super-Jowiszem o masie sześciokrotnie większej niż masa gazowego olbrzyma w Układzie Słonecznym. Epsilon Indi Ab krąży wokół swojej gwiazdy macierzystej na ekscentrycznej, eliptycznej orbicie, której najdalsza odległość od gospodarza wynosi od 20 do 40 jednostek astronomicznych (jedna jednostka astronomiczna to średnia odległość między Ziemią a Słońcem, wynosząca około 150 milionów kilometrów). Nowe wartości znacznie różnią się od wcześniejszych badań.

Do tej pory znanych jest tylko kilka zimnych gazowych olbrzymów krążących wokół gwiazd w wieku słonecznym, a wszystkie one zostały wywnioskowane pośrednio z pomiarów prędkości radialnych (pomiar dopplerowskich przesunięć linii widmowych spowodowanych ruchem gwiazdy wokół wspólnego środka masy gwiazdy i planety). Obrazując widma planet, astronomowie mogą badać ich atmosfery i śledzić ewolucję układów.

Emil Gołoś