Astronomowie odkryli FRB 20240209A – nowe źródło powtarzających się szybkich rozbłysków radiowych
Korzystając z teleskopu CHIME, naukowcy wykryli nowe powtarzające się źródło szybkich rozbłysków radiowych (FRB) na obrzeżach spokojnej galaktyki, które zostało oznaczone jako FRB 20240209A.
Jak tłumaczą badacze szybkie rozbłyski radiowe to intensywne wybuchy emisji radiowej trwające milisekundy, wykazujące charakterystyczne rozproszenie sygnałów radiowych. Fizyczna natura tych rozbłysków nie jest jeszcze znana, a astronomowie rozważają różne wyjaśnienia, jak na przykład emisje synchrotronowej masy z młodych magnetarów w pozostałościach po supernowych.
Canadian Hydrogen Intensity Mapping Experiment (CHIME) to interferometryczny radioteleskop w Dominion Radio Astrophysical Observatory w Caledan w Kanadzie. Zosał on zbudowany w celu odkrywania pulsarów i różnych radiowych zjawisk przejściowych takich jak szybkie rozbłyski radiowe, CHIME wykrył największą liczbę FRB, zarówno powtarzających się, jak i pojedynczych.
Astronomowie z McGill University w Montrealu, pod kierownictwem Vishwangi Shahdonosi, za pomocą CHIME wykryli powtarzający się rozbłysk radiowy, który został oznaczony jako FRB 20240209A.
„Powtarzający się FRB 20240209A został odkryty w ramach projektu Canadian Hydrogen Intensity Mapping Experiment Fast Radio Burst (CHIME/FRB) w lutym 2024 r., a do 31 lipca 2024 r. wykryto 22 powtarzające się wybuchy” – twierdzą naukowcy.
Badacze odkryli, że większość rozbłysków z FRB 20240209A jest wąskopasmowa, z ułamkową szerokością pasma 20-50 proc. w paśmie obserwacji CHIME. Szczytowa częstotliwość rozbłysków została oszacowana na mniej niż 20 na godzinę.
Zdaniem naukowców wyniki te wskazują, że FRB 20240209A przechodzi nagłe epizody zwiększonej aktywności, co zaobserwowano w przypadku innych powtarzających się FRB. Co więcej, morfologia wybuchu tego źródła jest zgodna z innymi powtarzającymi się źródłami.
Analizując zebrane dane, astronomowie powiązali ten szybki rozbłysk radiowy ze świecącą i spokojną galaktyką eliptyczną o przesunięciu ku czerwieni (oddalanie się źródła światła od obserwatora) 0,138. Jest to pierwsze powiązanie powtarzającego się FRB ze spokojną galaktyką i pierwsze powiązanie jakiegokolwiek z galaktyką eliptyczną.
Badanie wykazało również, że FRB 20240209A ma przewidywane fizyczne przesunięcie o około 130 tysięcy lat świetlnych od centrum galaktyki macierzystej. To sprawia, że jest to szybki rozbłysk radiowy z największym znanym do tej pory przesunięciem galaktyki macierzystej.
„Rozważamy kilka wyjaśnień dużego przesunięcia, w tym progenitor, który został wyrzucony z galaktyki macierzystej lub formację obecną w galaktyce satelitarnej o niskiej jasności domniemanego gospodarza, ale uważamy, że najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest pochodzenie z gromady kulistej” – podsumowują badacze.
Emil Gołoś
