Astronomowie zbadali rentgenowski układ podwójny 1eRASS J085039.9-421151
Naukowcy przeprowadzili wielofalowe badania rentgenowskiego układu podwójnego oznaczonego jako 1eRASS J085039.9-421151. Obserwacje pozwoliły lepiej poznać naturę i właściwości obiektu.
Jak tłumacza badacze rentgenowskie układy podwójne (XRB) składają się z normalnej gwiazdy lub białego karła przekazującego masę zwartej gwieździe neutronowej lub czarnej dziurze. W oparciu o masę gwiazdy towarzyszącej, astronomowie dzielą je na rentgenowskie układy podwójne o niskiej masie (LMXB) i rentgenowskie układy podwójne o wysokiej masie (HMXB).
1eRASS J085039.9-421151, w skrócie J085039, została początkowo zidentyfikowana jako źródło promieniowania rentgenowskiego w pierwszym przeglądzie eROSITA All-Sky Survey (eRASS1). Dalsze obserwacje sugerowały, że jest to rentgenowski układ podwójny ze względu na jego zbieżne położenie z gwiazdą UCAC2 13726137, która znajduje się zaledwie około trzech arcsekund (szerokości kątowej na niebie) od źródła i od tego czasu została zidentyfikowana przez naukowców jako nadolbrzym typu K. Odległość układu do Ziemi została oszacowana na 24 300 lata świetlne.
Astronomowie z University of Erlangen–Nuremberg w Niemczech, pod kierownictwem Aafii Zainab, przyjrzeli się bliżej 1eRASS J085039.9-421151, aby potwierdzić jej prawdziwą naturę. Aby to zrobić, przeanalizowali dane z Enhanced ROentgen Survey Imaging Telescope Array (eROSITA) na pokładzie sondy Spektr-RG, Nuclear Spectroscopic Telescope Array (NuSTAR) i instrumentu X-shooter na Very Large Telescope (VLT).
Obserwacje wykazały, że J085039 to HMXB składający się z gwiazdy neutronowej i czerwonego nadolbrzyma typu widmowego M2-3, co czyni go drugim znanym rentgenowskim układem podwójnym z dużą gwiazdą tego typu.
Jak wskazują naukowcy 1eRASS J085039.9-421151 ma jasność rentgenowską 300 decylionów erg/s i tempo akrecji masy na gwiazdę neutronową wynoszące około 1,72 biliona kg/s. Krzywa jasności J085039 wykazuje niezmiennie niski strumień przez cały 13-letni okres obserwacji.
Astronomowie wykryli również silną fluorescencyjną linię neutralnego żelaza w widmie obiektu. Odkrycie to sugeruje ich zdaniem, na przesłonięcie źródła promieniowania rentgenowskiego przez wiatr towarzysza nadolbrzyma lub inną materię okołogwiazdową.
Badacze zauważyli też, że nie wykryto żadnych wybuchów ani pulsacji J085039. Nie wykluczają oni jednak możliwości zmienności źródła powyżej 200 sekund, która może pozostać niewykryta ze względu na niewystarczające statystyki zliczania zapewniane przez dane przy niskich częstotliwościach.
Emil Gołoś
