DDO 82 – karłowata galaktyka nieregularna w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy

Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali karłowatą galaktykę nieregularną oznaczoną jako DDO 82, znajdującą się w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy.

Jak tłumaczą badacze z NASA, stosunkowo niewiele galaktyk posiada rozległe, ramiona spiralne lub jasno świecące centrum jak Droga Mleczna. W rzeczywistości większość galaktyk we Wszechświecie wygląda jak małe, bezpostaciowe obłoki pary. Jednym z takich obiektów jest karłowata galaktyka nieregularna DDO 82, uchwycona na zdjęciu z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Choć niewielkie w porównaniu z Drogą Mleczną, takie struktury zawierają od kilku milionów do kilku miliardów gwiazd.

DDO 82, znana również jako UGC 5692, nie jest jednak pozbawiona pewnej struktury. Astronomowie sklasyfikowali ją jako magellaniczną galaktykę spiralną – nazwaną tak na cześć Wielkiego Obłoku Magellana, galaktyki karłowatej krążącej wokół Drogi Mlecznej. Obiekt ten, podobnie jak DDO 82, posiada pojedyncze ramię spiralne.

W przypadku DDO 82, jak opisują naukowcy, oddziaływania grawitacyjne na przestrzeni dziejów najwyraźniej spowodowały, że struktura ta jest mniej widoczna niż w przypadku Wielkiego Obłoku Magellana. W związku z tym astronomowie określają DDO 82 i inne galaktyki o podobnym nieforemnym kształcie mianem karłowatych galaktyk nieregularnych.

DDO 82 znajduje się około 13 milionów lat świetlnych od Układu Słonecznego, w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Astronomowie uważają, że obiekt jest częścią grupy M81, składającej się z około 34 galaktyk. DDO 82 zawdzięcza swoją nazwę numerowi wpisu w katalogu David Dunlap Observatory Catalogue.

Wielka Niedźwiedzica (łac. Ursa Major) jest gwiazdozbiorem okołobiegunowym nieba północnego, a zarazem trzecią co do wielkości konstelacją na niebie. W Polsce jest widoczna przez cały rok. Liczba gwiazd widoczna w niej gołym okiem wynosi około 125. Siedem najjaśniejszych gwiazd, często niesłusznie utożsamianych z Wielką Niedźwiedzicą, ponieważ stanowią tylko część gwiazdozbioru, tworzy charakterystyczny i łatwy do odszukania na niebie układ Wielkiego Wozu. Oś tylnych kół, Wielkiego Wozu, wskazuje na położoną tuż obok bieguna niebieskiego Gwiazdę Polarną, pełniącą w przeszłości ważną rolę w orientacji na niebie.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś