eFEDSJ0828-0139 – niezwykle jasny kwazar
Astronomowie odkryli niezwykle jasnego kwazara. Oznaczony jako eFEDSJ0828-0139, charakteryzuje się wysokim tempem formowania gwiazd, a jego czarna dziura akumuluje masę w szybkim tempie.
Jak tłumaczą naukowcy, kwazary lub obiekty kwazi-gwiazdowe (QSO) to aktywne jądra galaktyk (AGN) o bardzo wysokiej jasności, zasilane przez supermasywne czarne dziury (SMBH), które emitują promieniowanie elektromagnetyczne obserwowalne w zakresie radiowym, podczerwonym, widzialnym, ultrafioletowym i rentgenowskim. Są one jednymi z najjaśniejszych i najbardziej odległych obiektów w znanym Wszechświecie i służą jako podstawowe narzędzia w wielu badaniach z zakresu astrofizyki i kosmologii.
Astronomowie z National Astronomical Observatory of Japan (NAOJ), pod kierownictwem Yoshiki Toba, wykryli nowego kwazara o niezwykłej jasności bolometrycznej ponad 290 kwattuordecylionów erg/s. Kwazar został po raz pierwszy zidentyfikowany przez instrument eROSITA na pokładzie sondy Spektr-RG, a jego natura została potwierdzona przy użyciu Teleskopu Seimei i Teleskopu Jamesa Clerka Maxwella (JCMT). Badanie zostało opublikowane w serwisie arXiv.
„Przeprowadziliśmy optyczne obserwacje spektroskopowe za pomocą KOOLS-IFU na teleskopie Seimei (…) Aby zmierzyć precyzyjną jasność w podczerwieni (LIR), uzyskaliśmy dane submilimetrowe pobrane przez SCUBA-2 na JCMT i przeprowadziliśmy analizę widmowego rozkładu energii przy użyciu danych rentgenowskich do submilimetrowych” – wyjaśnili naukowcy.
Zdaniem badaczy, przesunięcie ku czerwieni (pddalanie się źródła światła) nowo odkrytego niezwykle jasnego kwazara eFEDSJ0828-0139 wynosi 1,62. Masa supermasywnej czarnej dziury w tej strukturze została oszacowana na około 620 milionów mas Słońca.
Badanie wykazało, że eFEDSJ0828-0139 ma bardzo wysoką jasność w podczerwieni wynoszącą 68 bilionów mas Słońca i współczynnik Eddingtona 3,6. Potwierdza to, że eFEDSJ0828-0139 jest hiper-jasnym kwazarem o bardzo wysokim tempie akrecji masy czarnej dziury. Wyniki wskazują, że ma on również niezwykle wysokie tempo formowania się gwiazd (SFR). Astronomowie obliczyli, że SFR tego tego obiektu wynosi co najmniej tysiąc mas Słońca rocznie.
Naukowcy zauważyli, że eFEDSJ0828-0139 prawdopodobnie znajduje się w szczególnej fazie, w której SMBH i jej galaktyka macierzysta aktywnie rosną w ramach współewolucji galaktyka-SMBH.
„Możemy być świadkami fazy wzrostu zarówno SMBH, jak i jej galaktyki-gospodarza podczas współewolucji galaktyka-SMBH, zgodnie z oczekiwaniami symulacji” – podsumowują badacze.
Emil Gołoś
