El Argar – pierwsze państwo na Półwyspie Iberyjskim
Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Autonomicznego w Barcelonie (UAB) oraz Instytutu Antropologii Społecznej im. Maxa Plancka w Berlinie umożliwiły ustalenie granic politycznych i ekonomicznych El Argar – pierwszego państwa na Półwyspie Iberyjskim. Ten starożytny byt polityczny sprzed 4 tys. lat miał formę państwa-miasta i był położony na terenach dzisiejszej wspólnoty autonomicznej Murcja, która znajduje się w południowo-wschodniej części Hiszpanii.
El Argar – pierwsze państwo na Półwyspie Iberyjskim
El Argar jest uznawane za pierwsze państwo, jakie istniało na Półwyspie Iberyjskim. Ten pierwszy tak złożony podmiot polityczny w regionie południowo-zachodniej Europy utrzymywał skomplikowane relacje z sąsiednimi plemiennymi społecznościami zamieszkującymi La Manchę oraz Walencję. Wspólnoty te funkcjonowały w obrębie dużo mniej scentralizowanego systemu społecznego. Kontakty pomiędzy El Argar a tymi ludami opierały się na złożonej sieci wymiany społeczno-gospodarczej, która kształtowała zarówno praktyki gospodarcze, jak i hierarchie społeczną w regionie.
Niedawne badanie opublikowane na łamach czasopisma naukowego „Journal of Archaeological Method and Theory” objęło szczegółową oraz innowacyjną analizę ceramiki, jaka była produkowana w El Argar kilka tysięcy lat temu. Naukowcy pochylili się nie tylko nad procesem jej produkcji, ale także obiegiem tej ceramiki w ramach kontaktów handlowych tego państwa z sąsiednimi społecznościami.
Ceramika ujawniła granice pradawnego państwa
Zastosowana przez archeologów metodologia pozwoliła im dokonać maksymalnie szczegółowej w ramach możliwości rekonstrukcji kontaktów pomiędzy tymi El Argar, a okolicznymi społecznościami w czasach wczesnej epoki brązu, jaka przypadała na lata od 2200 do 1150 r. p.n.e. Za jej sprawą badaczom udało się ustalić granice pierwszego państwa na Półwyspie Iberyjskim i dokładnie określić do jakich obszarów ograniczała się jego władza.
Roberto Risch z Uniwersytetu Autonomicznego w Barcelonie w rozmowie z mediami podkreślił jak wielkie znaczenie dla zrozumienia historii El Argar ma ustalenie tego jakie było jego granice polityczne oraz ekonomiczne. Najnowsze ustalenia badaczy z UAB oraz Instytutu Antropologii Społecznej im. Maxa Plancka pozwalają także w jaki sposób formowały się granice pierwszych struktur państwowych oraz w jaki sposób to były one przez nie utrzymywane. Chociaż archeologia dostrzega znaczenie granic w kontekście pierwszych bytów politycznych, to do tej pory nie poświęcono im szczególnie dużo uwagi.
Adrià Moreno Gil, naukowiec z Instytutu Maxa Plancka i główny autor tego badania, zauważył, że na ceramikę należy patrzeć nie tylko jako przedmioty codziennego użytku, ale również jako obiekty odzwierciedlające gospodarcze i polityczne panującej w tamtej epoce. Analiza ujawniła, że pomiędzy El Argar i sąsiednimi plemionami funkcjonowała intensywna wymiana handlowa. Główne centrum produkcji ceramiki znajdowało się w dorzeczu rzeki Segura, a dokładnie w jej południowej części, gdzie znajdowały się warsztaty ceramiczne El Argar, mające zdolności produkcyjne obejmujące cały region. Z kolei w jej północnej części były położone mniejsze i bardziej rozproszone warsztaty, które należały do sąsiednich plemion. Za sprawą ustalenia tego faktu badacze byli w stanie ustalić jak przebiegały granice pomiędzy tymi społecznościami.
Marcin Jarzębski
