Dokąd dotarła już sonda Europa Clipper?
Należąca do NASA sonda Europa Clipper, która wystartowała 14 października w podróż na księżyc Jowisza, Europę, znajduje się już 20 milionów kilometrów od Ziemi. Dwa instrumenty naukowe już zostały rozłożone i pozostaną przygotowane przez następną dekadę, podczas długiego kosmicznego rejsu.
Rakieta SpaceX Falcon Heavy wystrzeliła pojazd kosmicnzy z dala od ziemskiej grawitacji, a obecnie porusza się on z prędkością 35 kilometrów na sekundę względem Słońca.
Europa Clipper to największy statek kosmiczny, jaki NASA kiedykolwiek zbudowała na potrzeby misji planetarnej. Przeleci ona 2,9 miliarda kilometrów, aby dotrzeć do Jowisza w 2030 roku, a w 2031 roku rozpocznie serię 49 przelotów, wykorzystując zestaw instrumentów do zebrania danych, które powiedzą naukowcom, czy lodowy księżyc gazowego olbrzyma, Europa, posiada wewnętrzny ocean ma warunki potrzebne do życia.
Na razie informacje, które otrzymuje zespół misji ze statku, to wyłącznie dane inżynieryjne, informujące o tym, jak działa sprzęt na pokładzie. Inżynierowie z NASA, twierdzą, że sytuacja wygląda dobrze. Naukowcy mają też listę kontrolnych działań, które pojazd kosmiczny musi podjąć, gdy podróżuje w głębokim kosmosie.
Wkrótce po starcie sonda rozstawiła swoje ogromne panele słoneczne, które rozciągają się na długość 25 metrów. Następny na liście był wysięgnik magnetometru, który rozwijał się z pojemnika zamontowanego na korpusie, rozciągając się na pełne 8,5 metra.
Aby potwierdzić, że wszystko poszło zgodnie z planem z rozmieszczeniem wysięgnika, inżynierowie oparli się na danych z trzech czujników magnetometru. Gdy Europa Clipper znajdzie się koło Jowisza, zmierzą one pole magnetyczne wokół Europy, zarówno potwierdzając obecność oceanu, o który zdaniem astronomów, znajduje się pod lodową skorupą księżyca, jak i informując naukowców o jego głębokości i zasoleniu.
Po magnetometrze statek kosmiczny rozmieścił kilka anten instrumentu radarowego. Cztery wysokiej częstotliwości, rozciągające się poprzecznie od paneli słonecznych, tworzą coś, co inżynierowie opisują jako dwa długie słupy, każdy o długości 17,6 metra. Rozmieszczono również osiem prostokątnych anten bardzo wysokiej częstotliwości, każda o długości 2,76 metra – dwie na dwóch panelach słonecznych.
„To ekscytujący czas na statku kosmicznym, kiedy dokonujemy tych kluczowych rozmieszczeń. Większość tego, na czym skupia się teraz zespół, to zrozumienie małych, interesujących rzeczy w danych, które pomagają im zrozumieć zachowanie statku kosmicznego na głębszym poziomie. To naprawdę dobrze widzieć” – mówi Jordan Evans z Jet Propulsion Laboratory NASA.
Pozostałe siedem instrumentów będzie włączanych i wyłączanych przez grudzień i styczeń 2025 roku, aby inżynierowie mogli sprawdzić ich stan. Kilka z nich w tym kamera widzialna oraz spektrometry masowe gazu i pyłu, będą miały zamknięte osłony ochronne przez następne trzy lub więcej lat, aby chronić je przed potencjalnym uszkodzeniem przez Słońce podczas pobytu sondy w wewnętrznym Układzie Słonecznym.
Po sprawdzeniu wszystkich instrumentów i podsystemów inżynieryjnych, zespół misji skupi się na Marsie. 1 marca 2025 r. Europa Clipper osiągnie orbitę Czerwonej Planety i zacznie krążyć wokół niej, wykorzystując grawitację planety do nabrania prędkości (tzw. asystę grawitacyjną). Inżynierowie wykonali już jeden manewr korygowania trajektorii, zgodnie z planem, aby wprowadzić statek kosmiczny na dokładny kurs.
W pobliżu Marsa naukowcy planują włączyć kamerę termowizyjną pojazdu, aby uchwycić wielokolorowe obrazy planety w ramach operacji testowej. Planują również zebrać dane za pomocą instrumentu radarowego, aby inżynierowie mogli upewnić się, że działa on z planem.
Statek kosmiczny wykona kolejną asystę grawitacyjną w grudniu 2026 roku, przelatując obok Ziemi przed odbyciem pozostałej części długiej podróży do okolic Jowisza. W tym czasie magnetometr zmierzy pole magnetyczne Ziemi, kalibrując instrument.
Emil Gołoś
