Hiszpania pod presją w sprawie wycofania się z energii jądrowej

Hiszpania stoi w obliczu narastającej presji, aby zrewidować swoje plany wycofania się z energii jądrowej do 2035 roku.

Decyzja, podjęta w 2019 roku przez rząd socjalistycznego premiera Pedro Sáncheza, miała na celu przyspieszenie transformacji energetycznej kraju w kierunku odnawialnych źródeł energii. Jednak w obliczu rosnącego zapotrzebowania na energię oraz niestabilności geopolitycznej, coraz więcej głosów opowiada się za przedłużeniem działania elektrowni jądrowych.

W latach 80. energia jądrowa odpowiadała za 38% produkcji energii elektrycznej w Hiszpanii, co czyniło kraj jednym z największych producentów atomowych w Europie. Obecnie pięć działających elektrowni jądrowych dostarcza około 20% energii elektrycznej, z czego największa – Almaraz – odpowiada za 7% całkowitej produkcji energii w kraju.

W świetle globalnego kryzysu energetycznego wywołanego wojną na Ukrainie i rosnących cen gazu, wiele krajów europejskich, takich jak Belgia, Holandia czy Szwecja, zdecydowało się na rewizję swoich planów dotyczących wycofania energii jądrowej. Nawet Włochy, które zamknęły swoje reaktory 25 lat temu, rozważają powrót do atomu jako stabilnego źródła energii.

Jednym z głównych argumentów za utrzymaniem energii jądrowej jest jej stosunkowo niski ślad węglowy. Według danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), elektrownie jądrowe emitują średnio 12 gramów CO₂ na kilowatogodzinę, co jest porównywalne z energią wiatrową i znacznie niższe niż emisje pochodzące z elektrowni węglowych czy gazowych. Ponadto energia jądrowa zapewnia stabilne i ciągłe dostawy prądu, co czyni ją kluczowym elementem w dekarbonizacji systemów energetycznych, zwłaszcza w obliczu rosnącej zmienności produkcji energii odnawialnej.

Przeciwnicy zamykania elektrowni jądrowych wskazują, że energia atomowa jest kluczowa dla zapewnienia stabilnych dostaw energii elektrycznej, zwłaszcza w kontekście rosnącego zapotrzebowania na prąd. Wzrost popularności pojazdów elektrycznych oraz rozwój centrów danych wspierających sztuczną inteligencję dodatkowo zwiększają presję na system energetyczny.

Ignacio Sánchez Galán, prezes hiszpańskiej firmy energetycznej Iberdrola, podkreślił, że energia jądrowa jest „absolutnie konieczna” dla utrzymania bezpieczeństwa energetycznego. W lutym 2024 roku około 30 hiszpańskich firm, w tym Iberdrola, podpisało manifest wzywający do przedłużenia działania elektrowni jądrowych, argumentując, że ich przedwczesne zamknięcie spowodowałoby „nieodwracalne straty gospodarcze i społeczne”.

Zwolennicy energii odnawialnej twierdzą, że Hiszpania jest w stanie zastąpić energię jądrową źródłami odnawialnymi, takimi jak energia słoneczna i wiatrowa. Jednak według raportu PwC, zamknięcie elektrowni jądrowych może spowodować wzrost cen energii o 23% dla gospodarstw domowych i o 35% dla przedsiębiorstw.

Profesor Enric Bartlett z Esade Law School zwraca uwagę, że rezygnacja z atomu oznacza zastąpienie „stabilnego i przewidywalnego” źródła energii „bardziej zmiennymi” technologiami odnawialnymi. Aby uniknąć zakłóceń w dostawach energii, konieczne będzie znaczne zwiększenie inwestycji w magazynowanie energii i infrastrukturę przesyłową.

Hiszpania nie jest jedynym krajem, który zmaga się z dylematem dotyczącym przyszłości energii jądrowej. W Belgii nowy konserwatywny rząd cofnął decyzję o wycofaniu atomu, a Holandia planuje budowę nowych reaktorów. Francja, największy producent energii jądrowej w Europie, ogłosiła w 2023 roku inwestycje w nowe elektrownie jądrowe, które mają pomóc w osiągnięciu celów klimatycznych.

Decyzja o rezygnacji z energii jądrowej była motywowana głównie względami ekologicznymi, jednak zmieniające się realia geopolityczne i technologiczne mogą skłonić rząd do ponownej oceny tej polityki. Konieczne będzie znalezienie równowagi między bezpieczeństwem energetycznym, ochroną środowiska a przystępnością cenową dla konsumentów.

Przyszłość energii jądrowej w Hiszpanii pozostaje niepewna. W obliczu rosnących cen energii, niestabilności geopolitycznej i rosnącego zapotrzebowania na prąd, rząd może stanąć przed koniecznością rewizji swojej strategii energetycznej. Wzorem innych krajów europejskich, Hiszpania może zdecydować się na przedłużenie działania swoich elektrowni jądrowych, aby zapewnić stabilność dostaw energii i osiągnąć cele klimatyczne.

Szymon Ślubowski