Hubble uchwycił galaktykę spiralną NGC 5643
Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali galaktykę spiralną oznaczoną jak NGC 5643, znajdującą się w gwiazdozbiorze Wilka.
Jak podkreślają naukowcy z NASA, galaktyka spiralna NGC 5643 znajduje się w odległości około 40 milionów lat świetlnych od Układu Słonecznego, w gwiazdozbiorze Wilka. Jest to galaktyka spiralna typu grand design – co odnosi się do jej symetrycznego kształtu z dwoma dużymi, wyraźnie widocznymi ramionami spiralnymi. Jasne niebieskie gwiazdy są obecne w ramionach spiralnych galaktyki, wraz z czerwono-brązowymi obłokami pyłu i różowymi obszarami gwiazdotwórczymi.
Chociaż galaktyka wydaje się niezwykła na widzialnych długościach fal, niektóre z najbardziej interesujących cech NGC 5643 są niewidoczne dla ludzkiego oka.
Obrazy i widma NGC 5643 w ultrafiolecie i promieniowaniu rentgenowskim pokazują, że jest ona gospodarzem aktywnego jądra galaktycznego – szczególnie jasnego centrum całej struktury zasilanego przez supermasywną czarną dziurę. Gdy ten niezwykle gęsty obiekt pochłania gaz ze swojego otoczenia, gromadzi się on w dysku, który nagrzewa się do setek tysięcy stopni Celsjusza i przegrzany świeci jasno w całym spektrum elektromagnetycznym, ale szczególnie w zakresie rentgenowskim.
Aktywne jądro galaktyki NGC 5643 nie jest jednak najjaśniejszym źródłem promieniowania rentgenowskiego w galaktyce. Badacze korzystający z należącego do ESA instrumentu XMM-Newton odkryli jeszcze jaśniejszy obiekt emitujący w tym spektrum, nazwany NGC 5643 X-1, na obrzeżach galaktyki.
Chociaż astronomowie nie widzą czym dokładnie jest NGC 5643 X-1, ich zdaniem dowody wskazują na czarną dziurę, która jest około 30 razy masywniejsza od Słońca. Zablokowana w orbitalnym tańcu z towarzyszącą jej gwiazdą, pochłania ona gaz ze swojego towarzysza, tworząc przegrzany dysk, który przyćmiewa galaktyczne jądro NGC 5643.
Wilk (łac. Lupus) jest jedną z konstelacji nieba południowego i 46. co do wielkości. W Polsce jest on widoczny częściowo późną jesienią i wczesną zimą. Jest jednym z 48 gwiazdozbiorów opisanych przez Ptolemeusza. Liczba gwiazd widoczna w nim gołym okiem wynosi około 70.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.
Emil Gołoś
