Hubble uchwycił kosmiczną skamielinę NGC 2005
Zdjęcie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a przedstawia gromadę kulistą NGC 2005. Zdaniem astronomów, jest ona osobliwością w porównaniu ze swoim otoczeniem, z racji swojego wieku.
Jak tłumaczą naukowcy, NGC 2005 znajduje się około 750 lat świetlnych od serca Wielkiego Obłoku Magellana (LMC), który jest największą galaktyką satelitarną Drogi Mlecznej, jest oddalony o około 162 tysięcy lat świetlnych od Ziemi. Gromady kuliste to, jak zaznaczają badacze, gęsto rozmieszczone grupy gwiazd, które mogą zawierać dziesiątki tysięcy lub miliony tych obiektów. Ich gęstość oznacza, że są one ściśle związane grawitacyjnie, a zatem niezwykle stabilne.
Zdaniem astronomów, ta stabilność przyczynia się do ich długowieczności – gromady kuliste mogą mieć miliardy lat i często składają się z bardzo starych gwiazd. Badanie tego typu obiektów w kosmosie może przypominać badanie skamieniałości na Ziemi – tam, gdzie prehistoryczne pozostałości dają wgląd w charakterystykę starożytnych roślin i zwierząt, gromady kuliste pomagają poznać właściwości starożytnych gwiazd.
Obecne teorie ewolucji galaktyk przewidują, jak sugerują naukowcy, że galaktyki łączą się ze sobą. Astronomowie uważają, że stosunkowo duże galaktyki, które obserwują we współczesnym Wszechświecie, powstały w wyniku połączenia się mniejszych galaktyk. Jeśli okazałoby się to prawdą, to badacze oczekiwaliby dowodów na to, że najstarsze gwiazdy w pobliskich galaktykach powstały w różnych środowiskach galaktycznych.
Ponieważ gromady kuliste zawierają starożytne gwiazdy, a także ze względu na ich stabilność, są one doskonałymi obiektami do testowania tej hipotezy. NGC 2005 jest właśnie taką strukturą, a samo jej istnienie dostarcza dowodów na poparcie teorii ewolucji galaktyk poprzez ich łączenie się.
Jak wskazują astronomowie tym, co sprawia, że NGC 2005 jest wyjątkowa na tle swojego otoczenia, to fakt, że jej gwiazdy mają skład chemiczny, który różni się od tego typu obiektów znajdujących się wokół niej w LMC. Sugeruje to, że Wielki Obłok Magellana przeszedł fuzję z inną galaktyką w swojej historii. Pierwotna galaktyka dawno się połączyła i rozproszyła, ale NGC 2005 pozostała jako starożytny świadek tego zdarzenia.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny. Większy i potężniejszy następca Hubble’a, Kosmiczny Teleskop Webba, został wystrzelony w 2021 roku.
Emil Gołoś
