Jak pachną mumie ze starożytnego Egiptu?
Międzynarodowy zespół naukowców z Kolegium Uniwersyteckiego w Londynie (UCL) oraz Uniwersytetu Lublańskiego przeprowadził nietypowe badanie, którego celem było odpowiedzenie na pytanie: jaki zapach mają mumie faraonów?Zrealizowana przez nich analiza wykazała, że zmumifikowane ciała wydzielają zapach, który można określić jako „korzenny”, „drzewny” oraz „słodki”.
Jak pachną mumie faraonów?
Opublikowane w czasopiśmie naukowym „Journal of the American Chemical Society” badanie stanowi przykład pierwszej systematycznej analizy, która ma na celu wyjaśnienie tego jaki zapach mają mumie faraonów. Eksperci w badaniu posłużyli się zarówno technikami instrumentalnymi, jak i sensorycznymi, które objęły elektroniczny „nos” oraz specjalnie wyszkolone osoby, które obwąchiwały mumie.
Analiza objęła dziewięć mumii jakie znajdują się obecnie w Muzeum Egipskim w Kairze. Badanie to pozwala nie tylko odpowiedzieć na oryginalne pytanie postawione przez naukowców, ale także zapewnia nowy wgląd w materiały i metody konserwacji zwłok, jakie były stosowane przy starożytnych praktykach mumifikacji zwłok. Innym kluczowym celem jaki postawili sobie przy tym badaniu specjaliści jest ulepszenie technik konserwatorskich i ochronnych, jakie są wykorzystywane przy przechowywaniu tych bezcennych zabytków z czasów starożytnego Egiptu, dzięki czemu ma być możliwe utrzymanie ich w dotychczasowym dobrym stanie nie tylko przez następne stulecia, ale także zachowanie ich zapachu, informuje portal „Arkeonews„.
Główny autor badania, chemik, prof. Matija Strlič w rozmowie z mediami podkreślił, że przeprowadzona przez niego i jego zespół analiza ma duże znaczenie. „Kwestia zapachu mumii od dawna fascynuje zarówno ekspertów, jak i zwykłych ludzi. Do tej pory jednak nie przeprowadzono szczegółowych badań chemicznych i sensorycznych (które pozwoliłyby odpowiedzieć na pytanie: jaki zapach mają mumie? – przyp. red.). Dokonane przez nas w trakcie badań odkrycia pomagają w planowaniu konserwacji oraz wzbogacają doświadczenie muzealne dla zwiedzających” – stwierdził prof. Matija Strlič.
„Korzenny” i „słodki” zapach
Współautor badania, dr Cecilia Bembibre podkreśliła dwa kluczowe aspekty zrealizowanej przez jej zespół analizy chemicznej, jakimi są: ujawnienie nowych informacji na temat mumii poprzez dokładne określenie ich zapachu, a także kooperacja z egipskimi partnerami w celu zapewnienie tego co zostało opisane jako „etyczne podejście do badań”. W celu przeanalizowania związków chemicznych jakie wydzielają mumie eksperci posłużyli się chromatografią gazową połączoną ze spektrometrią mas. Pierwsza fizykochemiczna metoda polega na rozdzieleniu związków lotnych na kolumnie chromatograficznej w której fazę ruchomą stanowi gaz, a fazę stacjonarną wypełnienie kolumny. Z kolei druga metoda badawcza bazuje na jakościowym i ilościowym określeniem składu chemicznego.
Oprócz tego badacze zatrudnili specjalnie wyszkolone osoby, których zadaniem było obwąchiwanie mumii, których zadaniem była ocena jakości, intensywności oraz stopnia przyjemności wąchanych zmumifikowanych ciał. Połączenie chromatografii gazowej, spektrometrii mas oraz bezpośredniej analizy zapachów mumii pozwoliło naukowcom na dokładnym odróżnieniu zapachów z samych mumii od zapachów materiałów konserwatorskich i naturalnych procesów degradacji.
Za sprawą badania okazało się, że przyjemne zapachy związane z mumiami z czasów starożytnego Egiptu pochodzą z żywic iglastych, olejów i balsamów, jakie były wykorzystane w procesie balsamowania. Substancje te były nie tylko kluczowe dla procesu konserwacji, ale miały również istotne znaczenie symboliczne, gdyż przyjemne zapachy i wtedy wiązano z czystością – dodatkowo dla starożytnych Egipcjan miłe zapachy kojarzyły się z boskością. Zapach badanych mumii zostały opisane przez naukowców jako „korzenny”, „słodki”, „drzewny”.
Marcin Jarzębski
