Japonia stawia na energię odnawialną
Japońska wizja uczynienia energii odnawialnej głównym źródłem energii do 2040 r., zgodnie z celem osiągnięcia neutralności energetycznej.
Strategia będąca częścią projektu Strategicznego Planu Energetycznego, oznacza znaczący zwrot dla kraju, który od dawna w dużym stopniu polegał na paliwach kopalnych. Plan podkreśla również rolę energii jądrowej, podkreślając delikatną równowagę między zaspokajaniem rosnącego zapotrzebowania na energię, a osiągnięciem dekarbonizacji.
Przewiduje się, że do 2040 r. odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna i wiatrowa, będą stanowić od 40 do 50 proc. produkcji energii elektrycznej w Japonii. Stanowi to znaczny wzrost z 23 procent w 2023 roku i przewyższa poprzedni cel na 2030 rok wynoszący 38 procent. Zobowiązanie rządu do „maksymalizacji wykorzystania energii odnawialnej jako naszego głównego źródła energii” odzwierciedla wyraźną zmianę priorytetów. Plan uznaje również zagrożenia geopolityczne wpływające na łańcuchy dostaw energii, takie jak wojna na Ukrainie i niepokoje na Bliskim Wschodzie, które podkreśliły znaczenie niezależności energetycznej.
Obecny koszyk energetyczny Japonii jest jednym z najbrudniejszych w grupie G7, a prawie 70 procent wytwarzanej energii w 2024 r. pochodziło z importowanego węgla, gazu i ropy naftowej. Ta zależność kosztuje Japonię około 500 milionów dolarów dziennie, co podkreśla ekonomiczną konieczność zmian. Nowy plan ma na celu zmniejszenie zależności od paliw kopalnych do 30-40 proc. do 2040 r., w porównaniu z 41 procentowym, docelowym poziomem z 2023 roku. Oczekuje się, że przejście zbiegnie się w czasie z 10-20-procentowym wzrostem ogólnej produkcji energii elektrycznej, napędzanym przez rosnące zapotrzebowanie na energię w branżach takich jak sztuczna inteligencja i produkcja mikroprocesorów.
W odróżnieniu od poprzednich strategii, nowy projekt nie kładzie już nacisku na zminimalizowanie zależności od energii jądrowej. Po katastrofie w Fukushimie w 2011 r. Japonia znacznie ograniczyła swój program energii jądrowej. Jednak rząd stopniowo ponownie uruchamiał elektrownie jądrowe, powołując się na ich kluczową rolę w osiągnięciu dekarbonizacji. Oczekuje się, że do 2040 r. udział energii jądrowej w wytwarzaniu energii elektrycznej w Japonii wyniesie 20 procent, co oznacza znaczny wzrost z 8,5 procent w 2023 roku. Jest to zgodne z szerszym globalnym trendem, w którym energia jądrowa odzyskuje przychylność jako niskoemisyjne źródło energii.
Japońska strategia energetyczna kontrastuje z podejściem przyjętym przez inne kraje. Na przykład Niemcy agresywnie rozbudowują swoją infrastrukturę energii odnawialnej, dążąc do tego, by do 2030 r. 80 proc. ich energii elektrycznej pochodziło ze źródeł odnawialnych. Podobnie Dania stała się liderem w dziedzinie energii wiatrowej, a energia wiatrowa stanowi już prawie połowę jej zużycia energii elektrycznej. Przykłady te podkreślają potencjał Japonii do przyjęcia bardziej ambitnych polityk w celu przyspieszenia transformacji w kierunku czystej energii.
Jednym z kluczowych wyzwań stojących przed Japonią są jej ograniczenia geograficzne i zasobowe. Jako kraj ubogi w zasoby, Japonia musi polegać na innowacyjnych technologiach i strategicznych inwestycjach, aby zmaksymalizować potencjał energii odnawialnej. Morskie farmy wiatrowe i zaawansowane systemy magazynowania baterii mogą odegrać kluczową rolę w rozwiązywaniu problemów związanych z nieciągłością i skalowalnością. Ponadto integracja wodoru i amoniaku jako paliw niskoemisyjnych mogłaby uzupełnić odnawialne źródła energii i jeszcze bardziej ograniczyć emisje.
Projekt Strategicznego Planu Energetycznego stanowi krok naprzód, ale pozostawia również miejsce na ulepszenia. Osiągnięcie stabilnych dostaw energii przy jednoczesnym spełnieniu celów dekarbonizacji będzie wymagało solidnej polityki, wsparcia publicznego i współpracy międzynarodowej. Jak stwierdził Yoshifumi Murase, szef krajowej agencji energetycznej, „zapewnienie zdekarbonizowanych źródeł energii elektrycznej jest kwestią bezpośrednio związaną ze wzrostem gospodarczym naszego kraju”.
Zdolność Japonii do realizacji wizji będzie zależeć od jej gotowości do przyjęcia odważniejszych celów i innowacyjnych rozwiązań. Czerpiąc lekcje od światowych liderów w dziedzinie energii odnawialnej, Japonia ma potencjał, aby zmienić swój krajobraz energetyczny i dać przykład innym krajom zmagającym się z wyzwaniami związanymi ze zmianami klimatu.
Szymon Ślubowski
