
Kościane kamienie z Hadrianopolis. W starożytności zagrywali się nimi rzymscy legioniści
W trakcie wykopalisk archeologicznych prowadzonych na terenie starożytnego miasta Hadrianopolis, które znajduje się w dystrykcie Eskipazar w prowincji Karabük w Turcji, naukowcy odkryli wykonane z kości kamienie. Jak wyjaśniają badacze te starożytne przedmioty służyły do grania w rzymską grę strategiczną. Zgodnie z datowaniem przeprowadzonym przez naukowców znalezione dwa kamyczki do gry pochodzą z V wieku n.e.
Kościane kamienie do rzymskiej gry strategicznej
Hadrianopolis to starożytne miasto, które było położone w Paflagonii w północno-zachodniej Azji Mniejszej. Jego ruiny znajdują się w tureckiej prowincji Karabük, w odległości około 3 km na zachód od współczesnego miasta Eskipazar.
Hadrianopolis swoją nazwę zawdzięcza rzymskiego cesarzowi Hadrianowi z II wieku n.e., na którego to cześć zostało też nazwane. Miasto to było także znane jako Caesarea oraz Proseilemmene, a obecnie – z uwagi na ogrom skarbów archeologicznych takich jak mozaiki przedstawiające liczne zwierzęta (konie, słonie, pantery, jelenie), czy mityczne stworzenia (gryfy) – bywa określane jako „Zeugma Morza Czarnego”. W mieście tym narodzili się także dwaj święci, Alipiusz Słupnik i Stylianos z Paflagonii.
Najnowsze wykopaliska w Hadrianopolis z prowincji Karabük są realizowane przez zespół archeologiczny na czele którego stoi dr hab. Ersin Çelikbaş z Katedry Archeologii Wydziału Literatury Uniwersytetu w Karabük koncentrują się na starożytnej części miasta – a dokładnie tej pochodzącej z okresu rzymskiego oraz bizantyjskiego. Same początki Hadrianopolis jeszcze jako osady sięgają chalkolitu. W trakcie ostatni wykopalisk archeolodzy odkopali kościane kamienie do rzymskiej gry strategicznej. W przekonaniu naukowców znalezisko to potwierdza teorię zgodnie z którym w Hadrianopolis znajdowała się rzymska baza wojskowa, zapewniająca kontrolę nad południową Paflagonią, informuje portal „Arkeonews„.

Stanowisko, które objęły ostatnie prace archeologiczne w Hadrianopolis, od lat było interpretowane przez badaczy jako teren dawnego rzymskiego garnizonu wojskowego – na co wskazywała też jego lokacja, która nie była odległa od wschodniej granicy wielkiego Imperium Rzymskiego. Ersin Çelikbaş w rozmowie z mediami stwierdził, że Cesarstwo Rzymskie zbudowały tę bazę wojskową na najbardziej wysuniętych na wschód rubieżach imperium, aby została wzmocniona obrona przed atakami najazdami z regionu Morza Czarnego. Nie jest to jedyne cenne znalezisko poczynione w trakcie ostatnich sezonów badań archeologicznych, gdyż wcześniej odkryto także żelazną maskę kawalerzysty rzymskiego pochodzącą z III wieku n.e.
Dr hab. Ersin Çelikbaş wyjaśnił również na podstawie jakich elementów odkryte dwa kościane kamienie zostały sklasyfikowane jako przedmioty, które niegdyś służyły do grania w grę strategiczną. „Te przedmioty mają formę przypominającą soczewicę i dyski. Na jednym kamieniu znajduje się symbol o czterech ramionach, a na drugim symbol o ośmiu ramionach. To właśnie one wskazują, że dyski te najprawdopodobniej były używane do grania w grę strategiczną”. Ekspert zaznaczył także, iż to właśnie takie kościane kamienie służyły w czasach rzymskich do grania w gry strategiczne.

„Odkrycie przedmiotów służących do grania w grę strategiczną jest kolejnym silnym argumentem potwierdzającym, iż w Hadrianopolis istniała rzymska jednostka wojskowa. Wiadomym jest, że kościane kamienie były wykorzystywane do grania w dwie gry: Ludus Latrunculi i Doudecim Scripta – obydwie one miały strategiczny wymiar. Wiadomo też, że były to gry strategiczne w które bardzo lubili pogrywać rzymscy legioniści. Znaleziska tego typu wzmacniają tezę o istnieniu jednostki wojskowej w Hadrianopolis przez okres kilku wieków. Wyraźnie potwierdza ono, iż w mieście tym siedzibę miało dowództwo regionalnej jednostki rzymskie, a także rzymska twierdza” – stwierdził Ersin Çelikbaş.
Marcin Jarzębski