LEDA 1313424 – niezwykle duża galaktyka
Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali olbrzymią galaktykę oznaczoną jako LEDA 1313424, znajdującą się w gwiazdozbiorze Ryb.
Jak tłumaczą badacze z NASA, na obrazie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a widoczna jest ogromna galaktyka LEDA 1313424 która zbudowana jest z dziewięciu pierścieni wypełnionych gwiazdami. Astronomowie korzystający z Hubble’a zidentyfikowali osiem z widocznych pierścieni, więcej niż w jakiejkolwiek innej galaktyce, i potwierdzili dziewiąty za pomocą danych z W. M. Keck Observatory na Hawajach. Wcześniejsze obserwacje podobnych obiektów wykryły maksymalnie dwa lub trzy pierścienie. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie w The Astrophysical Journal Letters.
Dalsze obserwacje Hubble’a i Keck pomogły również naukowcom udowodnić, że przez ten obiekt przeleciała niebieska galaktyka karłowata, obecna po jego lewej stronie obrazu. Do kolizji z tą niewielką strukturą doszło około 50 milionów lat temu i w jej następstwie powstały pierścienie LEDA 1313424. Para wciąż jest połączona cienką smugą gazu, choć obecnie dzieli ją 130 tysięcy lat świetlnych.
„Uchwyciliśmy galaktykę w bardzo szczególnym momencie. Istnieje bardzo wąskie okno po zderzeniu, w którym obiekt tego typu miałaby tak wiele pierścieni” – mówi Pieter G. van Dokkum z Yale University.
Jak opisują astronomowie, galaktyki zderzają się lub omijają się wzajemnie dość często w kosmicznych skalach czasowych, ale niezwykle rzadko zdarza się, aby jedna przeszła przez centrum innej. Trajektoria kolizji galaktyki karłowatej z LEDA 1313424 spowodowała falowy ruch materii zarówno do wewnątrz, jak i na zewnątrz, dając początek nowym regionom formowania się gwiazd. LEDA 1313424 ma średnicę około 250 tysięcy lat świetlnych, co czyni ją prawie dwa i pół razy większą od Drogi Mlecznej, która mierzy około 100 tysięcy lat świetlnych.
Ryby (łac. Pisces) są dużym, czternastym co do wielkości gwiazdozbiorem zodiakalnym nieba północnego, znajdującym się w pobliżu równika niebieskiego. W Polsce konstelacja jest widoczna jesienią. Liczba gwiazd widocznych w niej gołym okiem wynosi około 75. Ryby są jednym z najbledszych gwiazdozbiorów Zodiaku. Konstelacja oprócz kilku interesujących gwiazd podwójnych zawiera w sobie liczne galaktyki.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.
Emil Gołoś
