Liller 1 – gromada kulista w gwiazdozbiorze Skorpiona

Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali gromadę kulistą oznaczoną jako Liller 1, znajdującą się w gwiazdozbiorze Skorpiona.

Jak tłumaczą badacze z NASA, na zdjęciu z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a znajduje się gromada kulista Liller 1. Została ona uchwycona dzięki kamerze Wide Field Camera 3 (WFC3), na pokładzie teleskopu i jest wyraźnie widoczna, ponieważ instrument jest wrażliwy na długości fal światła, których ludzkie oko nie jest w stanie wykryć. Liller 1 znajduje się zaledwie 30 tysięcy lat świetlnych od Układu Słonecznego, w gwiazdozbiorze Skorpiona – stosunkowo blisko w kategoriach astronomicznych – ale leży w „wybrzuszeniu” Drogi Mlecznej, gęstym i zapylonym regionie w centrum naszej galaktyki. Z tego powodu gromada jest mocno przesłonięta przez pył międzygwiazdowy, który bardzo skutecznie rozprasza światło widzialne (zwłaszcza niebieskie). Na szczęście część światła widzialnego w podczerwieni i czerwieni może przenikać przez te zapylone obszary. Kamera WFC3 jest czuła zarówno na światło widzialne, jak i bliską podczerwień (podczerwień, która jest zbliżona do światła widzialnego), co pozwala obserwować przez przesłaniające chmury pyłu i umożliwiło obserwacje Liller 1.

Liller 1 jest szczególnie interesującą gromadą kulistą, ponieważ w przeciwieństwie do większości tego typu obiektów, zawiera mieszankę bardzo młodych i bardzo starych gwiazd. Gromady kuliste zazwyczaj zawierają tylko stare gwiazdy, niektóre prawie tak wiekowe jak sam Wszechświat. Zamiast tego w skład Liller 1 wchodzą co najmniej dwie odrębne populacje gwiazd o niezwykle różnym wieku – najstarsza ma 12 miliardów lat, podczas gdy najmłodsza zaledwie 1-2 miliardy lat. Doprowadziło to astronomów do wniosku, że ten układ gwiezdny był w stanie formować gwiazdy przez niezwykle długi okres czasu.

Skorpion (łac. Scorpius) to gwiazdozbiór zodiakalny znajdujący się na południowej półkuli niebieskiej, w pobliżu środka Drogi Mlecznej, pomiędzy gwiazdozbiorem Wagi na zachodzie i gwiazdozbiorem Strzelca na wschodzie. Jest to jeden z 48 gwiazdozbiorów zidentyfikowanych przez greckiego astronoma Ptolemeusza w II wieku. Liczba gwiazd dostrzegalnych w nim gołym okiem wynosi około 100. Najjaśniejszą z nich jest Antares.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś