Messier 3 – jedna z najpiękniejszych gromad kulistych

Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwycili gromadę kulistą oznaczoną jako Messier 3, znajdującą się w gwiazdozbiorze Psów Gończych.

Jak tłumaczą naukowcy z NASA, gromady kuliste są z natury pięknymi strukturami, ale obiekt zobrazowany przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a – Messier 3, jest powszechnie uznawany za jedną z najpiękniejszych ze wszystkich.

Zawierająca około pół miliona gwiazd, ta licząca 8 miliardów lat kosmiczna struktura jest jedną z największych i najjaśniejszych gromad kulistych, jakie kiedykolwiek odkryto. Jednak tym, co czyni Messier 3 wyjątkową, zdaniem badaczy, jest to, że zawiera niezwykle dużą populację gwiazd zmiennych, których jasność zmienia się w czasie. Nowe gwiazdy zmienne są wciąż odkrywane w tym lśniącym obiekcie, ale do tej pory astronomowie odkryli ich 274, jest to największa ich liczba znaleziona w jakiejkolwiek gromadzie kulistej. Co najmniej 170 z nich należy do szczególnej odmiany zwanej zmiennymi RR Lyrae, które pulsują z okresem bezpośrednio związanym z ich wewnętrzną jasnością. Jeśli naukowcy oszacują, jak jasna jest gwiazda na podstawie jej masy i klasyfikacji, a także ustalą, jak jasna wydaje się być z ziemskiego punktu widzenia, mogą w ten sposób obliczyć jej odległość od Układu Słonecznego. Z tego powodu gwiazdy RR Lyrae znane są jako kosmiczne punkty nawigacyjne – obiekty o znanej jasności, których odległość i położenie można wykorzystać do lepszego zrozumienia ogromnych odległości i skali kosmosu.

Jak wskazują naukowcy, Messier 3 zawiera również stosunkowo dużą liczbę tak zwanych niebieskich maruderów, które są dość wyraźnie widoczne na zdjęciu Hubble’a. Są to niebieskie gwiazdy ciągu głównego, które wydają się być młode, ponieważ są bardziej niebieskie i jaśniejsze niż inne gwiazdy w gromadzie. Astronomowie uwżają, że wszystkie gwiazdy w gromadach kulistych uformowały się razem i dlatego są w przybliżeniu w tym samym wieku, tylko różnica w masie może nadać tym gwiazdom inny kolor. Czerwona, stara gwiazda może wydawać się bardziej niebieska, gdy zyskuje więcej masy, na przykład poprzez usunięcie jej z innej pobliskiej gwiazdy. Dodatkowa masa sprawia, że gwiazda staje się bardziej niebieska, przez co wydaje nam się, że jest młodsza niż w rzeczywistości.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś