Messier 81 – jedna z najjaśniejszych galaktyk na nocnym niebie
Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubbble’a zobrazowali galaktykę spiralną oznaczoną jako Messier 81, znajdującą się w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy.
Jak opisują badacze z NASA, na zdjęciu z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a znajduje się galaktyka spiralna znana jako Messier 81 (M81). Obraz, na którym znajduje się obiekt, zawiera dane z teleskopów kosmicznych Spitzer, Hubble oraz Galaxy Evolution Explorer. Odkryta przez niemieckiego astronoma Johanna Elerta Bode w 1774 roku, Messier 81 jest jedną z najjaśniejszych galaktyk na nocnym niebie. Bywa również nazywna na cześć swojego odkrywcy – Galaktyką Bodego. Znajduje się 11,6 miliona lat świetlnych od Układu Słonecznego,i w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy.
Spiralne ramiona galaktyki, które wiją się do jej jądra, składają się z młodych, widocznych w kolorze niebieskim, gorących gwiazd powstałych w ciągu ostatnich kilku milionów lat. Zawiera również populację gwiazd powstałych podczas epizodu formowania ich się, który rozpoczął się około 600 milionów lat temu. Messier 81 jest największą galaktyką w tzw. grupie M81, czyli grupie 34 galaktyk w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy, która jest najbliższym sąsiadem Grupy Lokalnej Galaktyk (zbioru, do którego należy Droga Mleczna), w całej Supergromadzie Lokalnej.
Wielka Niedźwiedzica (łac. Ursa Major) jest gwiazdozbiorem okołobiegunowym nieba północnego, a zarazem trzecią co do wielkości konstelacją na niebie. W Polsce jest widoczna przez cały rok. Liczba gwiazd widoczna w niej gołym okiem wynosi około 125. Siedem najjaśniejszych gwiazd, często niesłusznie utożsamianych z Wielką Niedźwiedzicą, ponieważ stanowią tylko część gwiazdozbioru, tworzy charakterystyczny i łatwy do odszukania na niebie układ Wielkiego Wozu. Oś tylnych kół, Wielkiego Wozu, wskazuje na położoną tuż obok bieguna niebieskiego Gwiazdę Polarną, pełniącą w przeszłości ważną rolę w orientacji na niebie.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.
Emil Gołoś
