Najstarszy portret na świecie liczy 26 tys. lat. Dzieło przedstawia szamankę

Położone na Morawach w Republice Czeskiej Dolní Věstonice to jedno z najbardziej niezwykłych stanowisk archeologicznych w całej Europie Środkowo-Wschodniej. To pochodzące ze starszej epoki kamienia łupanego miejsce jest najbardziej znane ze słynnej figurki przedstawiającej nagą otyłą kobietę, której badacze nadali nazwę Wenus. Lista bezcennych artefaktów z miejscowości Dolní Věstonice na tym zabytku jednak się nie kończy, gdyż na terenie tego paleolitycznego obozowiska łowców mamutów odkryto również najstarszy portret na świecie.

Najstarszy portret na świecie liczy 26 tys. lat

Odkryta w latach 20. w Czechosłowacji w południowych Morawach figurka kobiety sprzed 26 tys. lat to najstarszy portret na świecie. Unikatowe prehistoryczne dzieło sztuki wykonane za pomocą kamienny narzędzi kości mamuta ukazuje twarz paleolitycznej szamanki. Niewielkich rozmiarów główka ma zaledwie 4,8 cm wysokości i 2,4 cm szerokości. Wyrzeźbiona twarz ma widoczne oczy, dołeczki w brodzie, a także wyraźnie zaznaczony nos i usta. Ta kobieta ze starszej epoki kamienia została ukazana we fryzurze z upiętymi włosami lub z założonym nakryciem głowy, informuje portal „Live Science„.

W przeciwieństwie do innych obiektów znalezionych na tym stanowisku – takich jak słynna, acz pozbawiona rysów twarzy, Wenus z Dolních Věstonic – ta rzeźba wydaje się ukazywać konkretną osobę, co sprawia, iż obiekt ten jest najstarszym znanym portretem w historii. W czasach górnego paleolitu grupa łowców mamutów rozbiła obozowisko na terenach współczesnej małej wioski Dolní Věstonice, która znajduje się na Morawach, blisko granicy czesko-austriackiej. Miejsce to bywa czasem określane jako „Pompeje Epoki Kamienia”, gdyż przez ostatnie sto lat prowadzonych na jego obszarze prac archeologicznych odkryto tu kilkadziesiąt tysięcy wyrobów ceramicznych, kamiennych narzędzi, przedmiotów wykonanych z kości, a także liczne pochówki.

W jednym z tych pochówków, pokrytym czerwoną ocherą i udekorowanym 10 nawierconymi zębami lisa, w 1949 r. odkryto szkielet kobiety w średnim wieku. Jej czaszka była asymetryczna, co mogło być wynikiem urazu z dzieciństwa. W 2018 r. naukowcy wykorzystali techniki kryminalistyczne do zrekonstruowania twarzy tej kobiety. Badacze odkryli wówczas, że jej twarz jest bardzo podobna do maleńkiej rzeźby z kości słoniowej, której lewe oko jest znacznie mniejsze niż prawe.

Dolní Věstonice to wyjątkowe stanowisko, które charakteryzuje się ogromną ilością artefaktów pochodzących z późnego okresu kultury graweckiej, przypadającego na czasy od 29 do 24 tys. lat p.n.e. To właśnie tutaj zidentyfikowano jedne z najwcześniejszych naczyń ceramicznych jakie były wypalane w piecu. Biorąc pod uwagę te wszystkie prehistoryczne skarby jakie w dużej liczbie zostały odkryte w Dolnich Vesonice, to nie dziwi fakt, że to właśnie tutaj odkryto najstarszy znany portret na świecie. Małą wyrzeźbioną z mamuciej kości główkę można obejrzeć w pawilonie antropologicznym Muzeum w Brnie w Czechach.

Marcin Jarzębski