Naukowcy odkryli 10 pulsarów w gromadzie kulistej Terzan 5
W centrum Drogi Mlecznej, w gwiazdozbiorze Strzelca, astronomowie odkryli 10 monstrualnych gwiazd neutronowych. Pulsary znajdują się w gromadzie kulistej Terzan 5, która jest domem dla setek tysięcy różnych typów gwiazd.
Jak tłumaczą badacze, pulsary są miliony, a nawet miliardy razy gęstsze niż inne gwiazdy i obracają się niezwykle szybko, emitując jasne impulsy światła z ich silnych pól magnetycznych, przez co zdaniem naukowców przypominają kosmiczne latarnie morskie. W jednym z najbardziej zatłoczonych miejsc w Drodze Mlecznej – gromadzie kulistej Terzan 5, wiele z tych obiektów ewoluowało i przybrało niezwykłe formy.
Astronomowie wiedzieli już, że 39 pulsarów jest obecnych w Terzan 5. Jednak naukowcy z National Science Foundation Green Bank Telescope (NSF GBT) i Obserwatorium Radioastronomicznego MeerKAT Telescope, odkryli dodatkowe 10. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics.
„Znalezienie nowych egzotycznych pulsarów jest bardzo niezwykłe. Ale to, co jest naprawdę ekscytujące, to duża różnorodność tego typu obiektów w jednej gromadzie” – mówi Scott Ransom z National Radio Astronomy Observatory (NSF NRAO) należącego do amerykańskiej National Science Foundation.
Teleskop Meerkat był w stanie określić przybliżoną lokalizację każdego pulsara, śledząc i mierząc czas ich rotacji, dopasowany do dwudziestoletnich obserwacji Terzan 5 wykonanych przez NSF GBT, które ujawniły szczególne i ekscentryczne szczegóły tych gwiazd.
„Bez archiwum NSF Green Bank Telescope nie bylibyśmy w stanie scharakteryzować tych pulsarów i zrozumieć ich astrofizyki. Wcześniejsze dane pozwoliły nam określić położenie pulsarów na niebie, zmierzyć ich specyficzne ruchy i zobaczyć, jak ich orbity zmieniały się w czasie” – tłumaczy Ransom.
Wśród odkrytych obiektów astronomowie dostrzegli dwie prawdopodobne gwiazdy neutronowe, które zostały wciągnięte na swoje orbity jako układ podwójny. Spośród 3 600 znanych pulsarów w galaktyce, tylko 20 zostało zidentyfikowanych jako podwójne gwiazdy neutronowe.
Jak tłumaczą badacze, gdy pulsary łączą się w pary, przyciąganie grawitacyjne jednego obiektu może „zabierać” materiał i energię od drugiego, powodując, że jeden z nich obraca się jeszcze szybciej, stając się pulsarem milisekundowym. Nowo odkryta para, zdaniem naukowców może zawierać najszybciej wirującego pulsara w układzie podwójnym gwiazd neutronowych i najdłuższą orbitą tego rodzaju, odkrytą do tej pory.
Astronomowie zaobserwowali również trzy nowe rzadkie pulsarowe układy podwójne typu „pająk” (oprócz pięciu już znanych w gromadzie), zwane „Redbackami” lub „Black Widow”, w zależności od rodzaju gwiazd towarzyszących. Gwiazda towarzysząca wpada na orbitę pulsara pająka, gdzie sieć plazmy wypełnia przestrzeń między nimi (spowodowana wypływami (emisją materii) z gwiazdy towarzyszącej z powodu energii pulsara) powoli rozpuszczając towarzysza w czasie.
Odkrycie tych niezwykłych pulsarów pozwala naukowcom lepiej zrozumieć gromady kuliste, gwiazdy neutronowe, przetestować ogólną teorię względności Einsteina oraz poszerzyć wiedzę na temat rodzajów pulsarów.
Emil Gołoś
