Naukowcy uchwycili superrozbłysk na olbrzymiej gwieździe HD 251108
Korzystając z Neutron Star Interior Composition Explorer (NICER) i różnych teleskopów naziemnych, astronomowie przeprowadzili obserwacje rozbłysku rentgenowskiego, który wystąpił w 2022 r. na gigantycznej gwieździe znanej jako HD 251108. Badania zapewniają lepszy wgląd w aktywność gwiazd.
Superrozbłyski to masywne wybuchy energii z powierzchni gwiazdy. Wykrywanie nowych wydarzeń tego typu i ich szczegółowe badanie jest niezbędne do lepszego zrozumienia ich pochodzenia i interakcji między polami magnetycznymi a powierzchniami gwiazd.
Znajdująca się w odległości około 1646 lat świetlnych HD 251108 jest ewoluującym i aktywnym magnetycznie olbrzymem typu K – około siedem razy większym od Słońca. Gwiazda jest stosunkowo chłodna, z efektywną temperaturą około 4 200 stopni Celsjusza, a jej masa jest porównywalna z masą Słońca.
Pod koniec 2022 r. HD 251108 doświadczyła potężnego rozbłysku rentgenowskiego, przez co astronomowie z MIT Kavli Institute for Astrophysics and Space Research w Cambridge w stanie Massachusetts, pod kierownictwem Hansa Moritza Gunthera, zaczęli jej obserwację, aby lepiej zrozumieć aktywność rozbłyskową poszczególnych gigantycznych gwiazd.
Obserwacje wykazały, że superrozbłysk z 2022 r. na HD 251108 miał szczytowy strumień około 10 decylionów erg/s w paśmie 0,5-4,0 keV i wykładniczy czas zaniku wynoszący 2,2 dnia we wczesnej fazie rozpadu. To czyni go, zdaniem naukowców, jednym z najsilniejszych rozbłysków, jakie kiedykolwiek zaobserwowano.
Na podstawie zebranych danych oszacowano, że długość pętli rozbłysku była dwa do czterech razy większa od promienia HD 251108. Ponadto, około 10 dni po szczycie rozbłysku, stwierdzono, że rozbłysk przeszedł krótką fazę ograniczonego ponownego nagrzewania, a krzywa jasności zaczęła odbiegać od początkowego zaniku.
Badanie wykazało, że obfitość chemiczna HD 251108 była stabilna przez cały czas trwania rozbłysku. Astronomowie zauważyli, że podczas początkowego rozbłysku krzywa rentgenowska była wyrównana ze spadkiem strumienia wodoru alfa, podczas gdy plazma wykazywała pewne przegrzanie.
Zdaniem astronomów, HD 251108 wykazywała modulację rotacyjną z okresem 21,3 dnia. Zachowanie to można wytłumaczyć dużymi plamami gwiazdowymi, stabilnymi przez kilka lat, ale obracającymi się i znikającymi z pola widzenia. Badacze twierdzą, że gwiazda wykazywała również zmienność fotometryczną rzędu 0,5 mag, w skali czasowej jednej lub kilku dekad rzędu 0,5 mag. Jest to zgodne z tymi dużymi i bardzo stabilnymi plamami gwiazdowymi.
Emil Gołoś