NGC 2392 – mgławica „Oko Kleopatry”
Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwycili mgławicę planetarną oznaczoną jako NGC 2392, w gwiazdozbiorze Erydanu. Nazywana jest ona również „Okiem Kleopatry”.
Jak tłumaczą astronomowie z NASA, „Oko Kleopatry” lub NGC 1535 to mgławica planetarna znajdująca się około 5500-7500 lat świetlnych od Układu Słonecznego, w gwiazdozbiorze Erydanu. Ma ona niezwykłą strukturę, podobną do lepiej znanej NGC 2392, z zewnętrznym regionem i jaśniejszym centrum.
Mgławica planetarna powstaje, jak twierdzą badacze, gdy gwiazda wielkości naszego Słońca umiera, uwalniając swoje zewnętrzne warstwy w przestrzeń kosmiczną, podczas gdy jej rdzeń zamienia się w białego karła. Przez wczesne teleskopy obiekty te przypominały planety – stąd wzięły one swoją szczególną nazwę – ale mgławice planetarne nie są związane z rzeczywistymi planetami, tylko z gwiazdami.
Hubble zaobserwował tę mgławicę w ramach badania ponad 100 mgławic planetarnych z pobliskimi gwiazdami. Bliskość gwiazd, jak sugerują naukowcy, wskazywała na możliwe połączenie grawitacyjne między pobliskimi gwiazdami a gwiazdami centralnymi w mgławicach. Obserwacje odległości między gwiazdą centralną NGC 1535 i jej możliwym towarzyszem sugerują, że „Oko Kleopatry” jest rzeczywiście częścią grawitacyjnie połączonego układu podwójnego gwiazd.
Erydan (łac. Eridanus) jest rozległym gwiazdozbiorem nieba równikowego i szóstym co do wielkości. Był znany już starożytnym, którym kojarzył się z Nilem, Eufratem, Gangesem lub inną większą rzeką. W Polsce jest on widoczny częściowo zimą. Liczba gwiazd widocznych w nim gołym okiem wynosi około 100. Najjaśniejszą gwiazdą konstelacji jest Achernar – dziewiąta gwiazda pod względem jasności na niebie. Jest to gorący niebieski olbrzym typu B, prawie sześć razy cięższy i pięć tysięcy razy jaśniejszy od Słońca.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.
Emil Gołoś
