NGC 4536 – galaktyka, w której trwa intensywne formowanie się gwiazd

Naukowcy za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwycili galaktykę oznaczoną jako NGC 4536, znajdującą się w gwiazdozbiorze Panny.

Jak podkreślają astronomowie z NASA, chociaż proces powstawania i ewolucji galaktyk jest wciąż daleki od pełnego zrozumienia, warunki, które są obserwowane w niektórych z nich – takich jak tak zwane galaktyki gwiazdotwórcze – mogą wiele powiedzieć badaczom o tym, jak zmieniały się one w czasie. Galaktyki gwiazdotwórcze zawierają region (lub wiele regionów), w których gwiazdy formują się w tak zawrotnym tempie, że galaktyka zużywa swoje zapasy gazu szybciej niż jest w stanie je uzupełnić.

Zdaniem badaczy, NGC 4536 jest właśnie taką galaktyką i została uchwycona w niezwykłych szczegółach przez kamerę Wide Field Camera 3 (WFC3) na Teleskopie Hubble’a. Znajduje się ona w odległości około 50 milionów lat świetlnych od Układu Słonecznego, w gwiazdozbiorze Panny i zachodzi w niej niezwykłe tempo formowania się nowych gwiazd. Istnieje kilka różnych czynników, które mogą prowadzić do tak aktywnego środowiska, w którym gwiazdy mogą tworzyć się w tak szybkim tempie. Jak wskazują naukowcy, co najważniejsze, musi istnieć wystarczająco duża podaż gazu. Obiekt może go zyskać na wiele sposobów – na przykład przechodząc bardzo blisko innej galaktyki, w wyniku pełnego zderzenia galaktyk lub innego zdarzenia, które zgromadzi dużą ilość gazu na stosunkowo małej przestrzeni.

Formowanie się gwiazd pozostawia kilka charakterystycznych śladów, dzięki którym astronomowie mogą stwierdzić, gdzie się one narodziły. Wiemy, że obszary wzmożonej formacji gwiazd są bogate w gaz. Młode obiekty w tych ekstremalnych środowiskach często żyją szybko i umierają młodo, spalając się w wysokich temperaturach, dość szybko wyczerpując swoje zapasy gazu. Gwiazdy te emitują również ogromne ilości intensywnego światła ultrafioletowego, które wybija elektrony z atomów wodoru znajdujących się w ich pobliżu (proces zwany jonizacją), często pozostawiając po sobie kolorowe obłoki zjonizowanego wodoru (znane w języku astronomów jako obszary HII).

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś