NGC 5248 – galaktyka spiralna typu „grand design”
Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwycili galaktykę spiralną oznaczoną jako NGC 5248, znajdującą się w gwiazdozbiorze Wolarza.
Jak tłumaczą naukowcy z NASA, roziskrzona scena ukazana na zdjęciu z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a przedstawia galaktykę spiralną NGC 5248, znajdującą się 42 miliony lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Wolarza. Jest ona również znana jako Caldwell 45. Katalog Caldwell zawiera interesujące wizualnie obiekty niebieskie, które nie są tak często obserwowane jak bardziej znane obiekty Messiera.
NGC 5248 jest galaktyką spiralną typu „grand design” z wyraźnymi ramionami spiralnymi, które rozciągają się od jądra przez dysk. W jej centrum, pomiędzy wewnętrznymi końcami ramion spiralnych, znajduje się również słabo widoczna struktura przypominająca pręt, która nie jest tak oczywista na tym obrazie wykonanym w świetle widzialnym przez Hubble’a.
Cechy takie jak te, które łamią symetrię rotacyjną galaktyki, mają ogromny wpływ na sposób, w jaki materia przemieszcza się przez całą strukturę, a ostatecznie na jej ewolucję w czasie. Napędzają one gaz z zewnętrznych regionów galaktyki do wewnętrznych regionów gwiazdotwórczych, a nawet do centralnej czarnej dziury galaktyki, gdzie może on zasilać aktywne jądro galaktyczne.
Zdaniem badaczy, te przepływy gazu w dużej mierze ukształtowały NGC 5248 – ma ona wiele jasnych obszarów intensywnego formowania się gwiazd rozrzuconych po jej dysku, w których dominuje populacja młodych obiektów. Galaktyka posiada nawet dwa bardzo aktywne, przypominające pierścienie obszary wzmożonego formowania się gwiazd wokół swojego jądra.
Te „pierścienie jądrowe” są dość niezwykłe, ale zazwyczaj struktury tego typu mają tendencję do blokowania gazu przed przedostaniem się dalej do jądra galaktyki. NGC 5248 posiadająca drugi pierścień wewnątrz pierwszego wskazuje na to, jak silne są jej przepływy materii i energii.
Ponieważ galaktyka ta znajduje się stosunkowo niedaleko Ziemi, jej dobrze widoczne obszary wzmożonej formacji gwiazd sprawiają, że jest ona celem zarówno profesjonalnych astronomów, jak i amatorów.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.
Emil Gołoś