NIEOBECNI. Znani Polacy, którzy odeszli w marcu 2025 r.
NIEOBECNI to lista osób, które zmarły w ostatnim czasie, przygotowywana od 2016 r. przez siostry bliźniaczki Małgorzatę WANKE-JAKUBOWSKĄ i Marię WANKE-JERIE. Zmarli w marcu 2025 r.
Coroczne podsumowanie – najpełniejsze tego rodzaju zestawienie w Polsce – publikowane jest na TwitterTwins.pl z okazji Zaduszek. Jest to subiektywny wybór Autorek, który zawiera każdego roku kilkaset nazwisk osób znanych z działalności publicznej w wymiarze ogólnopolskim wraz z krótkimi notkami biograficznymi i zdjęciami portretowymi. Dla „Gazety na Niedzielę” Autorki udostępniają informacje o tych, którzy odeszli w ostatnim miesiącu.
Każde odejście zawsze jest przedwczesne, zwłaszcza gdy śmierć przychodzi znienacka i zabiera osobę młodą, aktywną, w sile wieku.
Spieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą…
Pamiętajmy o nieobecnych, bo póki trwa pamięć, oni są wśród nas.
Ofiarujmy też za nich modlitwę: Wieczne odpoczywanie racz im dać Panie!
Zmarli w marcu 2025 r.
Jadwiga Komorowska (1921–2025) – łączniczka wileńskiego oddziału Armii Krajowej, socjolog, nauczyciel akademicki, działaczka opozycji w czasach PRL. Przed wojną studiowała w Konserwatorium Wileńskim, chciała być śpiewaczką, po wojnie absolwentka socjologii na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Po studiach pracowała w fabryce biletów kolejowych, bo w czasach stalinowskich socjologia była uznana za burżuazyjną pseudonaukę. Po 1956 roku wróciła do zawodu i obroniła doktorat z nauk humanistycznych w zakresie socjologii; jej rozprawa doktorska dotyczyła wpływu telewizji na życie dzieci i młodzieży. W kolejnych latach wykładała m.in. w Kanadzie i Algierii. Aktywna działaczka opozycji, sygnatariuszka protestów ws. prześladowanych robotników i projektu konstytucji wprowadzającego zapisy o przyjaźni z ZSRR oraz przewodniej roli PZPR. Należała do „Solidarności” i wspierała działania związku. Przez wiele lat była zaangażowana w działalność kulturalną, śpiewała w chórze, organizowała koncerty. W ostatnim czasie była pensjonariuszką Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie. Prywatnie matka byłego prezydenta Bronisława Komorowskiego.Zmarła 2 III 2025.
Henryk Bielski (1935–2025) – reżyser filmowy i teatralny. Jako nastolatek należał do Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”, z którym w latach 1950–1958 występował w kraju i za granicą. Wystąpił w filmie dokumentalnym Mazowsze oraz fabularnym Przygoda na Mariensztacie. Absolwent Średniej Szkoły Muzycznej w Warszawie, Zawodowego Studium Szkoleniowego przy Państwowym Zespole Pieśni i Tańca „Mazowsze” im. Tadeusza Sygietyńskiego oraz Wszechzwiązkowego Państwowego Instytutu Kinematografii w Moskwie. W czasie studiów zaczął współpracę z warszawskimi Zespołami Filmowymi, pracując jako asystent Stanisława Barei na planie komedii Mąż swojej żony. Był etatowym pracownikiem Przedsiębiorstwa Realizacji Filmów „Zespoły Filmowe”, początkowo Zespołu Kadr, gdzie współpracował m.in. z Jerzym Kawalerowiczem, a następnie Zespołu Iluzjon. Brał udział w licznych festiwalach filmowych w kraju i za granicą, m.in. w Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Taszkencie (1982) w Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie (1983), a także festiwalu w Karlowych Warach (1986). Jego filmy były prezentowane też na festiwalach w Gdańsku i Krakowie. Współpracował przy wielu znanych produkcjach filmowych, takich jak.: Przerwany lot, Faraon, Jarzębina czerwona czy Zapamiętaj imię swoje. Zajmował się również reżyserią teatralną, w latach dziewięćdziesiątych pracował w Teatrze Lalki i Aktora „Kubuś”. W 2010 roku był członkiem jury na II Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Lalek „Złota Magnolia” w Szanghaju. Od 1973 roku był członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Laureat m.in. Nagrody I stopnia MON, Nagrody Pokoju na XIII MFF w Moskwie (1983), Nagrody na XXV Festiwalu w Karlowych Warach (1986), Nagrody Szefa Kinematografii za twórczość filmową w dziedzinie filmu fabularnego za rok 1985. Odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, brązowym oraz srebrnym Medalem „Za zasługi dla obronności kraju”, Złotą Syrenką za zasługi dla Warszawy, Medalem Zasłużony Działacz Kultury, Medalem „Za zasługi w rozwoju współpracy kulturalnej między Polską a ZSRR”, Medalem i Dyplomem Honorowym Stowarzyszenia Współpracy „Polska-Wschód” za „wybitne osiągnięcia i zasługi w popularyzacji kultury naszych wschodnich sąsiadów”. Zmarł 3 III 2025.
Jerzy Pasiński (1947–2025) – inżynier mechanik, doktor nauk technicznych, urzędnik państwowy, w latach 1989–1990 prezydent Gdańska. Absolwent Wydziału Budowy Maszyn Politechniki Gdańskiej, kształcił się także na kursach menedżerskich, m.in. w Gdańskiej Fundacji Kształcenia Menedżerów i Francuskim Instytucie Zarządzania w Warszawie. Od ukończenia studiów do 1989 roku pracownik naukowy i adiunkt na macierzystym wydziale, w 1985 roku obronił doktorat w dziedzinie mechaniki-trybologii. Autor dwunastu patentów oraz publikacji w dziedzinie mechaniki-trybologii. Brał udział w projektowaniu automatów i maszyny do badania olejów. Od 1968 roku członek PZPR w Gdańsku. W latach 1979–1990 wiceprzewodniczący i przewodniczący Rady Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego, w okresie 1984–1990 radny Miejskiej Rady Narodowej w Gdańsku. Od 23 listopada 1989 roku do 10 lipca 1990 roku prezydent Gdańska. W latach 1990–1991 dyrektor generalny Gdańskiej Izby Prywatnego Przemysłu i Handlu, następnie w latach 1994–1996 prezes Gdańskiej Izby Gospodarczej, a od 1996 do 1998 roku wiceprezes Pomorskiej Izby Przemysłowo-Handlowej. W 1991 roku pracował jako dyrektor handlowy PPH Marżal, a do 1999 roku jako prezes Międzynarodowych Targów Gdańskich, w latach 1999–2002 zastępca prezesa Gdańskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego. W kolejnych latach prezes i dyrektor naczelny spółki Rudoport z grupy ArcelorMittal Poland. W 2003 roku był zastępcą szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Działał w trójmiejskim oddziale Rotary International i zasiadał w licznych radach nadzorczych, m.in. Elany Toruń. Od 2012 roku na emeryturze. Odznaczony medalem z okazji stulecia niepodległości przyznanym przez prezydenta Gdańska.Zmarł 4 III 2025.
Tadeusz Kowalski ps. „Barograf” (1926–2025) – żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski. W konspiracji od grudnia 1940 roku. Był kapralem w 3. Kompanii operacyjno-szkoleniowego Oddziału III (Wydział Lotnictwa „Bociany” – Baza Lotnicza „Łużyce”) i podkomendnym Komendy Głównej Armii Krajowej. Przebył szlak bojowy od Okęcia po Kampinos, gdzie 16 września 1944 roku został ujęty jako cywil, a następnie wywieziony do niemieckich obozów koncentracyjnych w Auschwitz, Birkenau i Buchenwaldzie. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.Zmarł 5 III 2025.
Stefania Cybulko (1937–2025) – lekkoatletka, mistrzyni i reprezentantka Polski. Była zawodniczką Stali Bobrek Katowice (1954–1955), Baildonu Katowice (1956–1962) i Stali Mielec (1963–1966). Na mistrzostwach Polski seniorek zdobyła siedem medali: złoty w sztafecie 4 x 100 metrów (1961), dwa srebrne w sztafecie 4 x 100 metrów (1958 i 1960), trzy srebrne w biegu na 400 metrów w (1960, 1962 i 1963) oraz brązowy w sztafecie 4 x 100 metrów (1956). W 1963 roku wystąpiła w meczu międzypaństwowym seniorek. W latach 1961–1991 pracowała jako kontroler jakości w WSK PZL-Mielec. Zmarła 8 III 2025.
Krzysztof Hipsz (1953–2025) – dziennikarz Telewizji Polskiej, publicysta specjalizujący się w tematyce muzycznej i motoryzacyjnej. Absolwent studiów w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji na Uniwersytecie Warszawskim. Podczas studiów publikował pierwsze artykuły o muzyce rozrywkowej i był szefem programowym klubu studenckiego „UBAB”. Pracował jako redaktor w tygodniku „Na Przełaj”, gdzie pisał recenzje płyt, relacje z festiwali muzycznych, m.in. w Sopocie, Opolu, na Jazz Jamboree i Rawa Blues, przeprowadzał wywiady oraz redagował rubrykę Muzykorama. Jego teksty ukazywały się także w czasopismach: „Razem”, „Walka Młodych” i „Jazz”. Współpracował z Rozgłośnią Harcerską, „Rzeczpospolitą” i tygodnikiem „Szpilki”, gdzie tworzył satyryczny cykl Szoł biznes po polsku. W latach 1980–1982 prowadził w TVP1 autorski program Klub Czarnego Krążka. Wspólnie z reżyserem Krzysztofem Riege przygotował programy dla Interwizji, w których prezentowano gwiazdy polskiej muzyki pop lat dziewięćdziesiątych. Był ekspertem w Wielkiej Grze (1980–1981), a jego komentarze pojawiały się na okładkach albumów takich artystów jak: Mech, Kat, Anna Faber i Wanda Kwietniewska. W latach 1996–1998 współprowadził w radiu Tok FM audycję o kinematografii wraz z Krzysztofem Grzybowskim. Był jurorem Festiwalu Tarnowskiej Nagrody Filmowej (1999), a w latach 2006–2009 jako redaktor naczelny miesięcznika „Cinema” relacjonował Festiwal Filmowy w Cannes, gdzie przeprowadzał wywiady z Johnem Malkovichem, Izabellą Scorupco i Sharon Stone. W latach 1982–1986 pisał reportaże z Rajdów Polski dla Moto Express. Był założycielem i pierwszym redaktorem naczelnym miesięcznika „Świat Motocykli”. Kierował redakcjami magazynów „Speed” i „HighSpeed” oraz współtworzył miesięcznik „Golf&Life”, gdzie prowadził dział motoryzacyjny. W 2010 roku założył magazyn „X-cross”, poświęcony sportom motocyklowym off-road.Zmarł 9 III 2025.
Krystyna Grochowska (1942–2025) – wokalistka zespołu Alibabki. Z grupą wokalną związana od początku jej istnienia, czyli od 1964 roku, kiedy grupa zadebiutowała w składzie: Anna Dębicka, Krystyna Grochowska, Anna Łytko, Wanda Orlańska, Alina Puk oraz Sylwia Rajchert na I Krajowym Sympozjum Piosenki Harcerskiej w Przemyślu. Początkowo zespół wykonywał głównie utwory harcerskie, później poszerzył swój repertuar o własne kompozycje. Współpracował również z innymi wykonawcami, m.in. Anną Jantar, Ireną Jarocką, Czesławem Niemenem, Budką Suflera, Marylą Rodowicz, Markiem Grechutą, Wojciechem Młynarskim i grupą Skaldowie. Alibabki wielokrotnie występowały na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu oraz na festiwalu w Sopocie. Do najbardziej popularnych utworów grupy należą: Kwiat jednej nocy, Dom w malwy malowany i Kapitańskie tango. Zespół istniał do końca lat osiemdziesiątych. Zmarła 11 III 2025.
Monika Dorociak (1980–2025) – producentka telewizyjna, wydawczyni Polsat News, związana z Telewizją Polsat od 16 lat. Absolwentka polonistyki i podyplomowego marketingu internetowego Akademii Leona Kuźmińskiego. Przed czerwcem 2008 roku, kiedy to związała się z Telewizją Polsat, pracowała dla Grupy ZPR Media.Zmarła 11 III 2025.
Witold Tomczak (1958–2025) –. Lekarz, polityk, poseł na Sejm III i IV kadencji, w latach 2004–2009 deputowany do Parlamentu Europejskiego. Absolwent Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Pracował jako lekarz w gminie Łęka Opatowska, w latach 1990–1998 radny tej gminy. W latach 1997–2001 poseł III kadencji z ramienia AWS (z rekomendacji ZChN). W trakcie kadencji odszedł z klubu AWS i współtworzył Porozumienie Polskie. W lutym 1999 roku głosował przeciw ratyfikacji traktatu północnoatlantyckiego. W 2001 roku uzyskał mandat posła z ramienia Ligi Polskich Rodzin. W 2004 roku z ramienia LPR wybrany do Parlamentu Europejskiego. W 2005 roku opuścił LPR, bez powodzenia ubiegał się o reelekcję w PE w wyborach w 2009 roku z ramienia Prawicy Rzeczypospolitej i w wyborach w 2015 roku z ramienia Solidarnej Polski. W wyborach prezydenckich w 2010 roku poparł kandydaturę Marka Jurka i wszedł w skład jego społecznego komitetu. W 2019 roku startował do Parlamentu Europejskiego z listy Konfederacji, a w 2023 roku do Sejmu. Przystąpił do Konfederacji Korony Polskiej i wszedł w skład jej rady naczelnej. W 2024 roku ponownie bez powodzenia startował z ramienia Konfederacji w wyborach europejskich. Zmarł 11 III 2025.
Władysław Duczko (1946–2025) – archeolog działający w Polsce i Szwecji, specjalizujący się w dziejach i sztuce wczesnośredniowiecznej Skandynawii, Europy Wschodniej, Polski oraz Bizancjum. Studiował archeologię powszechną na Uniwersytecie Warszawskim, a po emigracji do Szwecji w roku 1969 – archeologię skandynawską i historię sztuki na Uniwersytecie Uppsalskim oraz numizmatykę na Uniwersytecie Sztokholmskim. W 1986 roku obronił doktorat w Instytucie Archeologii w Uppsali, a w 1990 roku został docentem na Uniwersytecie Uppsalskim. Przez wiele lat wchodził w skład Birkakommité, komitetu przy Królewskiej Szwedzkiej Akademii Literatury, Historii i Starożytności, opracowującego i publikującego zabytki z Birki. Jako bizantynista był przez siedem lat przewodniczącym Szwedzkiego Towarzystwa Bizantologicznego. W latach dziewięćdziesiątych kierował badaniami wykopaliskowymi najważniejszego wczesnośredniowiecznego stanowiska środkowej Szwecji – Starej Uppsali. Międzynarodowe uznanie świata naukowego oraz rozgłos w gronie miłośników wikingów przyniosła mu książka Viking Rus (2004, pol. wyd. Ruś wikingów 2006), nowatorsko omawiająca kwestię osadnictwa Skandynawów w Europie Wschodniej oraz sprawę wikińskich korzeni państwowości ruskiej. Została opublikowana w serii The Northern World, wchodzącej w skład prestiżowej kolekcji naukowych dzieł historycznych wydawanych przez holenderską oficynę Brill. Za polską edycję tej książki został uhonorowany Nagrodą Klio (nagroda I stopnia w kategorii autorskiej). W 2005 roku wrócił do Polski, wykładał archeologię na Wyższej Szkole Humanistycznej oraz na Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. W 2006 roku uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego. Do 2017 roku opublikował kilka książek i ponad sto artykułów naukowych (w siedmiu językach: polskim, szwedzkim, duńskim, norweskim, angielskim, niemieckim, rosyjskim) dotyczących przede wszystkim dawnej Skandynawii oraz stosunków skandynawsko-słowiańskich. Zmarł 11 III 2025.
Witold (Wit) Leszek Kaczanowski (1932–2025) – polsko-amerykański artysta malarz. Absolwent Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Był uczniem wybitnych twórców, takich jak Henryk Tomaszewski i Wojciech Fangor. Po ukończeniu studiów brał udział w wystawach prezentujących młode pokolenie polskich artystów, takich jak Wystawa Młodej Plastyki w Warszawie (1956) czy wystawa malarstwa w Muzeum Narodowym w Warszawie. Jego pierwsza indywidualna wystawa odbyła się w 1959 roku w Klubie Aktora SPATiF w Warszawie. W tym samym roku został wybrany na twórcę muralu w Oświęcimskim Centrum Kultury, który jest jednym z największych tego typu malowideł w Europie. W 1964 roku, dzięki stypendium Ministerstwa Kultury i Sztuki PRL, wyjechał doParyża. Przy tej okazji wywiózł z Polski rękopis Stanisława Cata-Mackiewicza, co umożliwiło jego publikację w paryskiej „Kulturze”. Po ujawnieniu tego faktu przez Urząd Bezpieczeństwa, przez wiele lat nie mógł wrócić do kraju. Nawiązał przyjaźnie z takimi postaciami jak pisarz i poeta Jacques Prévert, który napisał poemat o jego twórczości. Dzięki Prévertowi poznał Pabla Picassa, który uwiecznił go w swoim portrecie. W gronie jego znajomych znalazła się także francuska pisarka i myślicielka Françoise Sagan. W 1968 roku przeniósł się do Nowego Jorku, a potem do Kalifornii, gdzie w Los Angeles otworzył swoje pierwsze studio-galerię. Żył i pracował także w Santa Fe i w Denver, gdzie mieszkał od 1980 roku. Pobyt w USA zaowocował nowymi cyklami malarskimi, takimi jak: Czarne Dziury, Zielone Dziury, Linie czy Samotność. Jako pierwszy Polak miał retrospektywę w najstarszym domu aukcyjnym w Amsterdamie – Sotheby’s (2007). Jego prace były prezentowane na ponad siedemdziesięciu wystawach, w tym czterdziestu indywidualnych, m.in. w Otis Art Institute of Los Angeles County (retrospektywa w 1973 roku), na wystawie „Graphics by Masters” w La Boetie Gallery w Nowym Jorku (obok dzieł Picassa, Chagalla, Miró, Braque’a i Giacomettiego), w warszawskiej Zachęcie, Łazienkach Królewskich oraz w Muzeum Narodowym w Krakowie. Laureat Nagrody Kongresu Wolności Kultury, odznaczony Medalem „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Glora Artis”, uhonorowany tytułem „Wybitny Polak w USA” (Edycja Zachodnie Wybrzeże, w kategorii „Kultura”) Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska”. Zmarł 12 III 2025.
Jolanta Popiołek (1947–2025) – pedagog, senator V kadencji. Absolwentka Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Gdańsku. W latach 1991–1997 była dyrektorem Zespołu Szkół Zawodowych nr 2 w Sochaczewie. Zainicjowała działalność mini-przedsiębiorstwa „Prymus”, które zdobywało nagrody w konkursach krajowych i międzynarodowych. Wieloletnia działaczka ZNP, miała stopień harcmistrza ZHP. W latach 1998–2001 radna powiatu sochaczewskiego. Od 1966 do 1990 roku należała do PZPR. Z ramienia SLD uzyskała mandat senatora V kadencji. W 2006 i 2010 roku ponownie wybierana do rady powiatu, w której zasiadała do roku 2014. Na początku grudnia 2011 roku odeszła z SLD i założyła stowarzyszenie Ruch Obywatelski „Teraz Sochaczew”, którego została przewodniczącą. W 2024 roku kolejny raz uzyskała mandat radnej powiatu z ramienia Koalicji Obywatelskiej. Zmarła 12 III 2025.
Halina Kolińska ps. „Średzka” (1924–2025) – uczestniczka Powstania Warszawskiego, w Związku Walki Zbrojnej Armii Krajowej od lutego 1941 roku. Pełniła między innymi funkcję łączniczki, kolportowała prasę podziemną i uczestniczyła w transporcie broni. Brała udział w akcji „N”, która polegała na kolportowaniu pism i ulotek w języku niemieckim, mających na celu dezinformowanie okupanta. Podczas powstania awansowana do stopnia plutonowej AK. Po kapitulacji trafiła do kolejnych obozów jenieckich, m.in. w Lamsdorf, Mühlberg, Altenburg oraz Stalagu VI-C Oberlangen, który 12 kwietnia 1945 roku został wyzwolony przez 1 Dywizję Pancerną gen. Stanisława Maczka. Po wojnie wróciła do Polski. Ukończyła studia farmaceutyczne. Przez wiele lat pracowała jako farmaceutka i mieszkała w Sieradzu.Zmarła 13 III 2025.
Ks. Andrzej Bielak (1937–2025) – duchowny katolicki. Urodził się we Lwowie, w latach pięćdziesiątych wyemigrował wraz z rodziną do Stanów Zjednoczonych, gdzie ukończył studia z zakresu biologii i pracował jako nauczyciel. W 1990 roku wstąpił do Archidiecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Białymstoku. Pięć lat później przyjął święcenia kapłańskie. Pracował jako wikariusz w Michałowie (1995–1996), udzielał pomocy duszpasterskiej w kościele pw. Ducha Świętego w Wilnie (1996), był wikariuszem w parafii pw. św. Antoniego w Sokółce (1996–1998). W 1998 roku powrócił do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował jako duszpasterz w Archidiecezji Nowy Jork. Gorliwie posługiwał także dla Polonii w USA, podkreślając swoje oddanie i miłość do Ojczyzny. W 2015 roku otrzymał godność kanonika honorowego Kolegiackiej Kapituły Krypniańskiej. Zmarł 13 III 2025.
Andrzej Krzak (1941–2025) – lekarz i polityk. Absolwent Akademii Medycznej w Poznaniu. Specjalista w zakresie medycyny sądowej i chorób wewnętrznych, doktor nauk medycznych. W 1967 roku został pracownikiem szpitala miejskiego w Ostrowie Wielkopolskim, przez wiele lat kierownik zakładu patomorfologii. W latach 2002–2003 pełnił obowiązki dyrektora szpitala, a od 2003 do 2008 roku sprawował funkcję zastępcy dyrektora do spraw lecznictwa. Działał w samorządzie lekarskim, pełnił funkcje wiceprezesa Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, przewodniczącego delegatury Wielkopolskiej Izby Lekarskiej w Ostrowie Wielkopolskim i zastępcy rzecznika odpowiedzialności zawodowej Naczelnej Izby Lekarskiej. W latach 1997–2001 był senatorem IV kadencji wybranym z ramienia AWS, należał do Porozumienia Centrum, później był członkiem Porozumienia Polskich Chrześcijańskich Demokratów. Zmarł 13 III 2025.
Bolesław Ostrowski (1919–2025) – ostatni żyjący spadochroniarz z 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Stanisława Sosabowskiego i uczestnik krwawej Bitwy o Arnhem w 1944 roku. Aby uniknąć wcielenia do Armii Czerwonej uciekł w 1939 roku do południowych sąsiadów Polski. Jednak Sowieci go odnaleźli i skazali na zesłanie. Wówczas rozpoczęła się jego tułaczka — najpierw trafił do Kazachstanu, a potem m.in. do Iranu. Dopiero stamtąd udało mu się przedostać do Europy. W 1942 roku dotarł wraz z innymi polskimi żołnierzami do Szkocji, a we wrześniu 1944 roku znalazł się w Holandii, gdzie jako członek swojej brygady wziął udział w operacji Market Garden, znanej również jako bitwa o Arnhem. Mając zaledwie 25 lat, razem z rówieśnikami, stoczył heroiczną walkę, która zakończyła się niepowodzeniem. Po wojnie zamieszkał w Kanadzie, jednak często powracał do Holandii. Zmarł 13 III 2025.
Prof. Andrzej Maciejczak (1961–2025) –neurochirurg, specjalizujący się przede wszystkim w operacjach kręgosłupa, twórca jednego z najbardziej renomowanych w Europie oddziałów neurochirurgicznych, wyposażony w najnowszej generacji sprzęt. Absolwent Akademii Medycznej w Łodzi. Karierę jako lekarz rozpoczął w klinice neurochirurgii łódzkiej Wojskowej Akademii Medycznej. W 1996 roku związał się z Department of Neurosurgery w Southern General Hospital w Glasgow, gdzie pracował do 1997 roku. Za namową Anny Czech, dyrektor szpitala św. Łukasza, przeprowadził się do Tarnowa. Był równocześnie zatrudniony w Collegium Medicum Uniwersytetu Rzeszowskiego i kierował Kliniką Neurochirurgii w Szpitalu Wojewódzkim im. św. Łukasza w Tarnowie. Zdobył uznanie zarówno w kraju i za granicą. Prowadził liczne szkolenia, wykłady na uczelniach medycznych, a także współtworzył międzynarodowe programy badawcze. Członek krajowych oraz międzynarodowych towarzystw naukowych, takich jak: Polskie Towarzystwo Neurochirurgów, Polskie Towarzystwo Chirurgii Kręgosłupa, European Association of Neurosurgical Societies, The Spine Society of Europe Eurospine. Odznaczony medalem Gloria Medicinae – laurem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego przyznawanym najwybitniejszym postaciom ze świata medycyny, a także Złotym Krzyżem Zasługi i Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Zmarł 14 III 2025.
Barbara Skrzypek (1959–2025) – urzędniczka i sekretarka, od 1990 roku współpracownica Jarosława Kaczyńskiego. W latach 1980–1989 była pracownicą w Urzędzie Rady Ministrów, gdzie zajmowała stanowiska: referenta w Wydziale Ogólnym, w Kancelarii Tajnej i w Gabinecie Prezesa Rady Ministrów, a także starszego statystyka w Gabinecie Prezesa Rady Ministrów i w Gabinecie Ministra – Szefa Urzędu Rady Ministrów. Była m.in. asystentką gen. Michała Janiszewskiego. W czasie, gdy była związana z Prawem i Sprawiedliwością, pełniła funkcję szefowej kancelarii oraz dyrektora biura prezydialnego partii. Była pełnomocnikiem Instytutu im. Lecha Kaczyńskiego – głównego udziałowca spółki Srebrna, w którym miała dwa udziały. Od 2020 roku na emeryturze. W 2018 roku tygodnik „Wprost” przyznał jej 41. miejsce w rankingu pięćdziesięciu najbardziej wpływowych Polaków. W dniu 12 marca br. – jako jedna z kluczowych postaci w otoczeniu prezesa PiS – była przez ponad cztery godziny przesłuchiwana w charakterze świadka przez prokurator Ewę Wrzosek w śledztwie dotyczącym tzw. „dwóch wież” – sprawy, która po umorzeniu w 2019 roku wróciła do Prokuratury Okręgowej w Warszawie. Odmówiono jej udziału pełnomocnika, choć uczestniczyli w nim dwaj adwokaci poszkodowanego Geralda Birgfellnera: Jacek Dubois i Krystian Lasik z kancelarii Romana Giertycha. Trzy dni później dostała zawału serca. Odznaczona pośmiertnie Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski. Zmarła 15 III 2025.
O. Włodzimierz Siek SVD (1969–2025) – werbista, proboszcz Katedry pw. Niepokalanego Serca NMP w Irkucku na Syberii. Pochodził z Radomia, do zgromadzenia ojców werbistów wstąpił pod wpływem prymicji katedrze w Radomiu jednego z werbistów pracujących w Kolumbii oraz książki Werbiści w Polsce, którą dostał na Jasnej Górze. Świecenia kapłańskie przyjął w kwietniu 1996 roku. Od 1996 roku pracował na Wschodzie, najpierw na Białorusi, a następnie w Rosji. Ostatnie lata był wikariuszem generalnym w diecezji irkuckiej i proboszczem katedry w Irkucku, a także wiceregionałem werbistów w Rosji i na Białorusi. Parafia, którą zarządzał w Rosji, należy do największej diecezji świata św. Józefa, jej obszar obejmuje aż 10 milionów kilometrów kwadratowych, a stolicą diecezji jest Irkuck liczący ok. 50 tys. wiernych. Zmarł 15 III 2025.
Alicja Pawlusiak (1933–2025) – lekarka, działaczka podziemnej „Solidarności”, współzałożycielka bielskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. Absolwentka Akademii Medycznej w Krakowie. Pracowała jako specjalista chorób wewnętrznych i medycyny pracy, m.in. w Szpitalu nr 1 i 2 w Bielsku-Białej, jako lekarz zakładowy w Fabryce Samochodów Małolitrażowych i w przychodni PSS Społem. W latach osiemdziesiątych współorganizatorka, a następnie przewodnicząca struktur „Solidarności” służby zdrowia w bielskim FSM. W lutym 1981 roku była współzałożycielem Klubu Inteligencji Katolickiej w Bielsku-Białej. Działała w Biskupim Komitecie Pomocy Uwięzionym i Internowanym w Bielsku-Białej, była kolporterką prasy podziemnej. W maju 1982 roku, po rewizji w domu, została zatrzymana i internowana w Miechowicach. Po zwolnieniu z internowania, aż do upadku PRL zajmowała się kolportażem prasy podziemnej. Po zmianie ustroju nadal udzielała się w „Solidarności” i bielskim KIK. Do 2009 roku, gdy przeszła na emeryturę, pracowała w służbie zdrowia. Odznaczona m.in. Krzyżem „Wolności i Solidarności” oraz Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości. Zmarła 15 III 2025.
Jerzy Łazowski (1948–2025) – farmaceuta, doktor nauk farmaceutycznych, pionier farmacji onkologicznej w Polsce, działacz samorządu aptekarskiego. W 1991 roku, jako członek Komitetu Organizacyjnego Izb Aptekarskich, uczestniczył w kształtowaniu tej instytucji pod patronatem Ministra Zdrowia. Przez wiele lat pełnił funkcje w strukturach Naczelnej Izby Aptekarskiej: sekretarza Naczelnej Rady Aptekarskiej (I, IV i V kadencji), członka Komisji ds. Kontaktów Zagranicznych (I, IV i V kadencji) oraz Komisji ds. Uznawania Kwalifikacji Zawodowych (V i VI kadencji), dzięki czemu miał wpływ na standardy kształcenia i pracy farmaceutów w Polsce i Europie. Pierwszy przewodniczący Ogólnopolskiej Sekcji Farmacji Onkologicznej Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego, inicjator powstania Polskiego Stowarzyszenia Farmaceutów Onkologicznych oraz członek założyciel Europejskiego Towarzystwa Farmacji Onkologicznej. Od 2018 roku pełnił funkcję wiceprezydenta European Health Professionals Competent Authoriters (EurHeCA). W latach 1993–2004 był redaktorem naczelnym czasopisma „Farmacja Polska”, na łamach którego propagował najnowsze osiągnięcia naukowe. Organizował liczne konferencje, seminaria i zjazdy naukowe, aktywnie promując interdyscyplinarne podejście do leczenia nowotworów. Jego publikacje dotyczące farmakologii leków przeciwnowotworowych były cenione zarówno w Polsce, jak i za granicą. Odznaczony Medalem im. Bronisława Koskowskiego i tytułem Strażnika Wielkiej Pieczęci Aptekarstwa Polskiego. Zmarł 17 III 2025.
Anna Drabarz (1980–2025) – absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie w Białymstoku, doktor nauk prawnych, pełnomocnik dziekana Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku ds. osób z niepełnosprawnościami. Specjalizowała się w prawie międzynarodowym, w szczególności w zakresie prawa europejskiego, praw człowieka oraz równości. Była ekspertem w dziedzinie wdrażania polityk dostępności i funduszy unijnych. W 2017 roku współzakładała Podlaski Sejmik Osób z Niepełnosprawnościami, pełniąc funkcję jego prezesa. Od 2019 roku działała na rzecz reprezentacji osób z niepełnosprawnościami na poziomie krajowym, zasiadając w Zarządzie Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami, a od 2022 roku – w Zarządzie Europejskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami (European Disability Forum). W latach 2019–2023 pełniła funkcję Pełnomocnika Zarządu Województwa Podlaskiego ds. Osób z Niepełnosprawnościami. Była również członkiem Panelu Doradczego OBWE/ODIHR ds. udziału osób z niepełnosprawnościami w życiu politycznym. Jej działalność koncentrowała się na wdrażaniu Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami w Polsce. Była jedną z czołowych postaci ruchu na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami, współtworząc m.in. projekt ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami oraz przepisy dotyczące wspieranego podejmowania decyzji. Wyróżniona statuetką Lodołamacza Specjalnego za podejmowane działania na rzecz zapewnienia równych szans osób z niepełnosprawnościami w miejscu pracy. Zmarła 18 III 2025.
Prof. Leszek Mądzik (1945–2025) – scenograf, reżyser teatralny, malarz, fotograf, profesor sztuk plastycznych. Studiował historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim reżyserię na Wydziale Sztuki Lalkarskiej w Białymstoku (filia warszawskiej Akademii Teatralnej). W 1969 roku założył Scenę Plastyczną KUL, gdzie po roku zaczął wystawiać przedstawienia (pierwszym była oparta na scenariuszu Mądzika sztuka Ecce Homo wystawiona 24 marca 1970 roku). W jego przedstawieniach dominował ruch, obraz, a nadrzędną rolę pełniło światło, towarzyszyła im także warstwa dźwiękowa, nie było natomiast słowa. Sztuki prezentowane na deskach Sceny Plastycznej KUL były filozoficzną refleksją o życiu i przemijaniu. Tworzył także w teatrach dramatycznych w Lublinie, Łodzi i Warszawie. Współpracował z wieloma uczelniami teatralnymi w Polsce i na świecie, był wykładowcą w Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. W 1997 roku wyreżyserował swoją własną sztukę Pętanie na potrzeby Teatru Telewizji, będąc też autorem scenariusza i scenografii. Od 2006 roku publikował na łamach kwartalnika literackiego „Akcent” felietony, które zostały zebrane w książce Obrazy bez tytułu. Autor siedmiu książek o teatrze i fotografii. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości, Medalem „Pro Ecclesia et Pontifice” i Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Laureat Złotego Feniksa, Honorowy Obywatel Kielc. Zmarł 18 III 2025.
Ppłk Janusz Goluchowski ps. „Orwicz”(1928–2025) – żołnierz Armii Krajowej i 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, uczestnik Powstania Warszawskiego, strzelec Obwodu VII „Obroża” i I Rejonu Legionowo.Do Armii Krajowej wstąpił w 1944 roku. Podczas Powstania Warszawskiego walczył w VII Obwodzie „Obroża” Okręgu Warszawskiego AK. Brał udział w nieudanej próbie zdobycia koszar w Legionowie, później ukrywał się w Henrykowie. Wkrótce, wraz z rodziną, został wysiedlony przez Niemców i wywieziony do niemieckiego obozu pracy w Wendenfurth w górach Harz, gdzie pracował przy wycince drzew. Po wyzwoleniu obozu w kwietniu 1945 roku przebywał w alianckich obozach w Blankenburgu i Lebenstedt. Dzięki pomocy angielskiego Czerwonego Krzyża, odszukał swojego wuja Antoniego Fijałkowskiego i dzięki jego wsparciu przystąpił do 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka w Quakenbrück, gdzie ukończył drugą klasę gimnazjum. Do Polski wrócił w 1947 roku. Przez ponad 30 lat pracował w Przedsiębiorstwie Robót Elewacyjnych Budownictwa Warszawa, od 1988 roku na emeryturze. W latach osiemdziesiątych był członkiem stowarzyszenia „Synowie Pułku” działającego przy ZBOWiD. Pełnił funkcję sekretarza, a później prezesa Stołecznego Środowiska 1. Polskiej Dywizji Pancernej. Zmarł 19 III 2025.
Por. Helena Cisło-Wiśniewska ps. „Kosa”(1923–2025) – łączniczka Armii Krajowej w oddziale OP-23 „Południe”, Okręg Kraków, Inspektorat Krosno. Brała udział w działaniach partyzanckich. Po wojnie ukończyła studia na Politechnice Śląskiej w Gliwicach i podjęła pracę na Politechnice Szczecińskiej w Katedrze Włókien Sztucznych. Do Bydgoszczy przeprowadziła się w latach siedemdziesiątych. Przed emeryturą pracowała w Okręgowym Urzędzie Miar w Bydgoszczy. Uhonorowana odznaką „Kolumbowie Rocznik 20”. Zmarła 19 III 2025.
O. Adam Schulz SJ (1952–2025) – jezuita, pierwszy rzecznik prasowy Konferencji Episkopatu Polski. Do Towarzystwa Jezusowego wstąpił 1 września 1971 roku, święcenia kapłańskie przyjął 31 lipca 1979 roku w Warszawie. Jeszcze przed święceniami związany był z Ruchem Oazowym i Odnową Charyzmatyczną. Po święceniach pracował w Piotrkowie Trybunalskim jako nauczyciel religii i duszpasterz studentów oraz kapelan szpitala, a także animator Odnowy Charyzmatycznej (1979–1981). W latach 1981–1985 posługiwał studentom w Warszawie, gdzie studiował katechetykę na Akademii Teologii Katolickiej (ATK). W latach 1985–1986 studiował w Oakland w Kalifornii (USA) pod kierunkiem o. Carlosa Sevillii SJ, późniejszego biskupa. Po powrocie do Warszawy został mianowany asystentem Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego (WŻCh) w Polsce. W latach 1990–1997 rektor Kolegium Jezuitów w Warszawie przy ul. Rakowieckiej i członek Konsulty Prowincji. Potem powrócił do współpracy z WŻCh jako ogólnopolski asystent kościelny, pracując także w europejskiej strukturze WŻCh jako przewodniczący europejskiego zespołu koordynacyjnego (1987–1991). Pracował w Radzie Ruchów Katolickich, najpierw jako sekretarz, a następnie przewodniczący. W 1998 roku Konferencja Episkopatu Polski mianowała go dyrektorem biura informacji i pierwszym rzecznikiem Episkopatu Polski. Funkcję tę piastował do 2004 roku. W tym czasie pomagał też w tworzeniu instytucji rzeczników prasowych w diecezjach oraz w innych instytucjach kościelnych. W latach 2005–2011 był przełożonym wspólnoty przy ul. Świętojańskiej w Warszawie i rektorem Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej, a także wicedziekanem dekanatu staromiejskiego. W Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej założył w 2006 roku Centrum Duchowości Świeckich. Od 1974 do 1980 roku uczestniczył w pracach ruchu Światło-Życie. Współpracował z ks. Franciszkiem Blachnickim we wprowadzaniu niektórych doświadczeń Odnowy w Duchu Świętym oraz deuterokatechumenatu w formację ruchu Światło-Życie. W latach 1976–1978 był jednym z głównych inicjatorów ruchu Odnowy w Duchu Świętym w Polsce i pierwszym w Polsce przewodniczącym Zespołu Koordynującego Ruch Odnowy w Duchu Świętym. W roku 1982 zainicjował w Polsce ruch Wspólnota Życia Chrześcijańskiego (WŻCh) i do 1998 roku pełnił w nim funkcję ogólnopolskiego asystenta kościelnego. W 1983 roku współorganizował pierwszy Kongres Odnowy w Duchu Świętym na Jasnej Górze. W latach 1987–1991 był przewodniczącym Zespołu Koordynującego WŻCh w Europie. W roku 1989 był jednym z głównych organizatorów Ogólnopolskiej Rady Ruchów Katolickich (ORRK), a w latach 1990–1993 przewodniczącym Ogólnopolskiego Sekretariatu ORRK, a od 1994 roku pełnił funkcję przewodniczącego. Inicjator powstania wielu diecezjalnych Rad Ruchów Katolickich i organizator czterech ogólnopolskich kongresów, które gromadziły od 600 do 2000 świeckich liderów oraz kapłanów. Zorganizował ponad 200 ogólnopolskich spotkań, seminariów oraz konferencji dla liderów ruchów i stowarzyszeń katolickich, kapłanów odpowiedzialnych za ruchy w poszczególnych diecezjach oraz asystentów kościelnych ruchów i stowarzyszeń. Zainicjował powstanie kilkudziesięciu grup i wspólnot, z których większość działa do dziś. Zmarł 21 III 2025.
Stanisław Głowacz (1961–2025) – poeta, wokalista i autor tekstów piosenek. W latach osiemdziesiątych XX wieku dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Suchej Beskidzkiej. W tym czasie był członkiem zespołu Ars Amandi, a także współpracował z zespołem Salvator, z którym dokonał pierwszych nagrań studyjnych w Polskim Radiu Katowice. Na początku lat dziewięćdziesiątych wyjechał do Wiednia, gdzie wydał album The Rosary of Small Wishes, który ukazał się nakładem wytwórni Razuton-Music. W 2016 roku nawiązał współpracę z Mieczysławem Jureckim. Był autorem tekstów na trzy jego albumy: Słoneczne popołudnie (2018), Zanim czas odjedzie (2020) oraz Telefon zaufania (2021). Wspólnie z Jureckim napisali również spektakl pt. Homo Sapiens dla Teatru Pantomimy Laboratorium.. Piosenki do jego tekstów wykonywali tacy artyści, jak: Felicjan Andrzejczak, Martyna Jakubowicz, Krzysztof Krawczyk, Grzegorz Kupczyk, Krystyna Prońko, Grzegorz Stępień czy zespoły Gang Marcela, Magma, 2 People i Wieko. Stowarzyszenie Gmin Babiogórskich, wyróżniło go Laurem Babiogórskim. Zmarł 21 III 2025.
Prof. Łukasz Turski (1943–2025) – fizyk teoretyk, popularyzator nauki i publicysta, profesor nauk fizycznych, specjalista w dziedzinie fizyki materii skondensowanej i mechaniki statystycznej, pomysłodawca Pikniku Naukowego i Centrum Nauki Kopernik, pierwszy przewodniczący rady programowej tej instytucji. Absolwent fizyki na Uniwersytecie Warszawskim, na którym uzyskał kolejne stopnie i tytuły naukowe. Zawodowo związany z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, był też profesorem zwyczajnym w Katedrze Fizyki na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Członek rady Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, Komitetu Etyki w Nauce PAN oraz Komitetu Badań Naukowych. Opublikował ok. stu prac naukowych z fizyki. Zajmował się m.in. dynamiką procesów wiązania się cząsteczek i atomów na powierzchni kryształów. Autor licznych artykułów popularnonaukowych, publikował w czasopismach „Znak”, „Tygodnik Powszechny”, „Wprost”, „Odra”, „Forum Akademickie” „Wszystko co Najważniejsze” i „Rzeczpospolita” na tematy naukowe, związane m.in. ze zmianami klimatu i energii jądrowej. Był autorem programów telewizyjnych z cyklu Czym jest…, wygłaszał felietony w Radiu Bis. Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Europejskiego Towarzystwa Fizycznego za upowszechnianie fizyki oraz wyróżniony Nagrodą im. Profesora Hugona Steinhausa za zorganizowanie pierwszego Pikniku Naukowego. Zmarł 22 III 2025.
Wanda Siedlecka ps. „Poziomka”(1926–2025) – sanitariuszka Armii Krajowej. Była ostatnią żyjącą uczestniczką akcji V2 pod Sarnakami. Po wojnie walczyła o przeżycie samotnie wychowując córkę. Jej męża w 1945 roku zamordowali funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa w Konstantynowie. Zmarła 23 III 2025.
Bogdan Daras (1960–2025) – zapaśnik, medalista mistrzostw świata i Europy, olimpijczyk z Seulu w 1988 roku. Przez całą karierę startował w wadze 82 kg (średniej) w stylu klasycznym, reprezentując kluby Piotcovia Piotrków Trybunalski i Siła Mysłowice. Był dwukrotnym mistrzem świata w 1985 i w 1986 roku oraz dwukrotnym wicemistrzem Europy (1986, 1987). Czterokrotnie zdobywał mistrzostwo Polski w latach 1984–1986 i 1988 roku. Podczas igrzysk olimpijskich w 1988 roku chorąży polskiej ekipy. W turnieju zapaśniczym zajął 8. miejsce w kategorii 82 kg. W 1985 roku otrzymał Złoty Medal za Wybitne Osiągnięcia Sportowe. Zmarł 23 III 2025.
Alicja Szewczyk (1936–2025) – siatkarka, brązowa medalistka mistrzostw Europy, wielokrotna mistrzyni Polski. W młodości uprawiała lekką atletykę w klubie Pelikan Łowicz. W 1953 roku zdobyła m.in. brązowy medal w skoku wzwyż na I Centralnej Spartakiadzie Szkolnej, wynikiem 1,44 metra. Od 1953 roku była zawodniczką siatkarskiej drużyny AZS AWF Warszawa, zdobywając z nią mistrzostwo Polski w latach 1955, 1956, 1957, 1958, 1960, 1962, 1963, 1964, 1965 i 1966, a także wicemistrzostwo Polski w roku 1959, brązowy medal mistrzostw Polski w roku 1954. Karierę sportową zakończyła w roku 1967. W reprezentacji Polski debiutowała 7 maja 1955 roku w towarzyskim spotkaniu z Jugosławią. W roku 1957 zdobyła ze swoją drużyną akademickie mistrzostwo świata, a w roku następnym brązowy medal mistrzostw Europy. Ostatni raz w biało-czerwonych barwach zagrała 17 kwietnia 1960 roku w towarzyskim spotkaniu z Bułgarią. Łącznie w reprezentacji Polski wystąpiła 40 razy. W latach 1973–1991 pracowała jako nauczyciel akademicki w Szole Głównej Planowania i Statystyki (obecnie SGH) w Warszawie, gdzie zajmowała stanowisko zastępcy kierownika Studium Wychowania Fizycznego i Sportu.. Zmarła 23 III 2025.
Bożena Wahl (1932–2025) – malarka i działaczka społeczna na rzecz zwierząt, siostra bliźniaczka malarki Alicji Wahl. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, studiowała u Eugeniusza Eibischa. Jej obrazy były prezentowane na autorskich wystawach m.in. w Warszawie, Paryżu i Sztokholmie, znajdują się także w zbiorach Muzeum Narodowego. Była też projektantką scenografii, m.in. dla „Kabaretu Starszych Panów” i Teatru Telewizji oraz kostiumów dla kilku filmów (m.in. Tanie pieniądze, Choinka strachu, Markeim). Zagrała epizodyczną rolę w filmie Miłość z listy przebojów. Tworzyła głównie w swojej pracowni na Starym Mieście w Warszawie, a jej obrazami zachwycał się Zdzisław Beksiński, a także właściciele najlepszych galerii europejskich i amerykańskich. Od 1979 roku współprowadziła razem siostrą bliźniaczką założoną przez nią Galerię Sztuki Alicji i Bożeny Wahl, jedną z pierwszych prywatnych warszawskich galeriii sztuki, mieszczącą się w willi na Starym Żoliborzu. Dom został specjalnie zaprojektowany na galerię, połączoną z pracownią oraz przestrzenią mieszkalną. Siostry Wahl wystawiały w willi prace tak znanych i wybitnych artystów, jak: Jan Lebenstein, Zdzisław Beksiński, Franciszek Starowieyski, Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy”, Bruno Schulz czy Jacek Waltoś. Organizowali tam indywidualne wystawy m.in.: Jerzy Stajuda, Jan Dobkowski, Barbara Jonscher, Jacek Sienicki, Teresa Pągowska i wielu innych. Tam też wystawiane były dzieła bliźniaczek Bożeny i Alicji Wahl. Siostry współpracowały z tygodnikiem „Kultura”, czasopismami „Ty i ja”, „Szpilki” oraz z wydawnictwami jako rysowniczki i ilustratorki. Ich twórczość dopiero na początku lat siedemdziesiątych stała się bardziej odrębna. Paleta Bożeny coraz bardziej skupiała się na smutku i cierpieniu. Od początku lat dziewięćdziesiątych prowadziła przytułek dla psów „Fundacja schronisko im. Bożeny Wahl” w Boguszycach koło Rawy Mazowieckiej. Raz w miesiącu sprzedawała pastele na ulicach Starego Miasta w Warszawie, aby zbierać fundusze na opiekę nad zwierzętami. Zmarła 24 III 2025.
Eugeniusz Lewacki (1926–2025) – hokeista i trener, dwukrotny olimpijczyk. W młodości dał się poznać ze wszechstronnych talentów, jeździł na nartach (zjazd i skoki), grał w piłkę nożną, siatkową i w hokeja – w drużynie KTH Krynica. W czasie II wojny światowej pracował w miejscowej piekarni, po wojnie ponownie zajął się hokejem. Wystąpił w turniejach zimowych igrzysk olimpijskich w St. Moritz w 1948 roku i Oslo w 1952 roku oraz na mistrzostwach świata w RFN w 1955 roku. W 1956 roku zdobył brązowy medal akademickich mistrzostw świata. W KTH występował w latach 1947–1953 i 1956–1957, zdobywając z drużyną złoty medal mistrzostw Polski w 1950 roku i trzykrotnie srebrny w latach 1949, 1951 i 1953. Grał również w Gwardii Bydgoszcz w latach 1954–1955, z którą zdobył dwukrotnie wicemistrzostwo Polski (1954 i 1955). W swojej karierze reprezentacyjnej zdobył 26 bramek w 47 spotkaniach. Koledzy z drużyny oraz dziennikarze określali go mianem „króla dobitek”. Po zakończeniu kariery zawodniczej był trenerem, a także taksówkarzem w Krynicy. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 25 III 2025.
Andrzej Galiński (1937–2025) – operator filmowy i telewizyjny oraz reżyser przez całe życie zawodowe związany z TVP, a także himalaista, alpinista, taternik, narciarz, goprowiec. Był autorem zdjęć do wielu filmów dokumentalnych i fabularnych, w tym do takich tytułów, jak: Jan Paweł II w pamięci Polaków na świecie, Sztuka uwodzenia, Dziady, czy Misterium. Twórca filmów Gdzieś w klubie i Daleki rejs jako reżyser. Był człowiekiem wszechstronnym – narciarzem, alpinistą, taternikiem (od 1954 roku), a od 1966 roku członkiem Grupy Tatrzańskiej GOPR. W 1971 roku uczestniczył w polskiej wyprawie na Kunyang Chhish (7852 m) w Karakorum, gdzie jako operator filmował na wysokościach powyżej 6500 metrów, realizując trzy filmy, m.in. o zdobyciu tego szczytu. Swoje doświadczenia opisał w rozdziale „Z Bolexem na Kunyang” książki Ostatni atak na Kunyang Chhish (1973). W TVP zasłynął jako specjalista od trudnych zdjęć. Pracował również dla redakcji newsów TVP. Zmarł 25 III 2025.
Danuta Ćirlić-Straszyńska (1930–2025) – tłumaczka, dziennikarka. Absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Pracowała jako redaktor w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” (1950–1970), w latach sześćdziesiątych współpracowała jako krytyk literacki z „Nowymi Książkami” i innymi czasopismami literackimi. Pracowała w Redakcji Literackiej Polskiego Radia (1970–1971) i kierowała działem w piśmie „Literatura na Świecie” (1971–1990). Należała do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Polskiego PEN Clubu. Tłumaczyła literaturę z obszaru krajów byłej Jugosławii, z języka serbskiego, chorwackiego, bośniackiego, macedońskiego. Współpracowała z czasopismami „Twórczość”, „Tygodnik Powszechny”, „Odra” i „Tygiel Kultury”. Odznaczona Orderem Jugosławiańskiej Flagi ze Złotą Gwiazdą, Nagrodą PEN Clubu serbskiego, wyróżniona Nagrodą literacką ZAiKS dla tłumaczy, Nagrodą Stowarzyszenia Tłumaczy Macedońskich, Nagrodą Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich, Nagrodą specjalną „Mamut „Literatury na Świecie” i Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Zmarła 25 III 2025.
Antoni Trzaskowski (1941–2025) – piłkarz grający jako obrońca, reprezentant Polski. Przez długi czas związany z Legią Warszawa, w barwach której grał grał w latach 1961–1973, rozgrywając 218 meczów ligowych (ogółem 295), zdobywając trzy gole. W latach 1961–1973 zdobył z klubem dwa mistrzostwa Polski oraz dwa Puchary Polski. W 1970 roku wraz z drużyną dotarł do półfinału Pucharu Europy Mistrzów Krajowych czyli dzisiejszego odpowiednika Ligi Mistrzów. W 1971 roku wystąpił w reprezentacji Polski. W maju 2007 roku został włączony do Galerii Sław Legii. Zmarł 26 III 2025.
Zeev Baran (1935–2025) – architekt, honorowy konsul RP w Jerozolimie. Po wojnie mieszkał w Łodzi, potem wyjechał do Francji, a następnie do Izraela. Walczył w wojnie Jom Kipur. Absolwent architktury na Politechnice w Hajfie, pracował jako architekt. W 1999 roku został konsulem honorowym RP w Jerozolimie, od 2012 roku w randze honorowego konsula generalnego, funkcję tę pełnił do 31 grudnia 2024 roku. W 2002 roku otrzymał dyplom za wybitne zasługi dla Polski na świecie. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Był zaangażowany w odnowienie polskiej kwatery na katolickim cmentarzu parafialnym na Syjonie w Jeozolimie. Zmarł 27 III 2025.
Ks. Stanisław Falkowski (1938–2025) – duchowny katolicki, ksiądz diecezji drohiczyńskiej, działacz opozycji niepodległościowej w czasach PRL. Ukończył gimnazjum biskupie i Wyższe Seminarium Duchowne w Siedlcach, w 1962 roku przyjął święcenia kapłańskie. Po posłudze w charakterze wikarego w kilku parafiach, w 1982 roku został proboszczem w Niecierzy Włościańskiej. Po przejściu na emeryturę w 2013 roku był rezydentem emerytem w tej parafii. Od 1976 roku współpracował z Komitetem Obrony Robotników oraz Ruchem Obrony Praw Człowieka i Obywatela, potem z Konfederacją Polski Niepodległej. Utrzymywał kontakty z ks. Janem Zieją, mec. Janem Mizikowskim, Andrzejem Czumą i Leszkiem Moczulskim. W 1980 roku związał się z „Solidarnością”, współpracował z ks. Jerzym Popieluszką. Na terenie swojej plebanii organizował spotkania działaczy zdelegalizowanego związku, odwiedzał w więzieniach internowanych przyjaciół i pomagał materialnie ich rodzinom. Współorganizował druk podziemnej prasy, pomagał ukrywać poszukiwane przez ówczesną władzę osoby, był aktywnym członkiem powołanego przez bp. Jana Mazura Komitetu Pomocy Represjonowanym. Po śmierci ks. Jerzego Popiełuszki zainicjował budowę jego pomnika w Niecieczy. Inwigilowany i kilkakrotnie przesluchiwany przez Służbę Bepieczeństwa. Ukarany grzywną z powodu modlitwy, złożenia kwiatów i zapalenia zniczy pod pomnikiem ks. Stanisława Brzóski w Sokołowie Podlaskim w rocznicę jego stracenia, a także za urządzenie nielegalnego zgromadzenia oraz kolportaż prasy podziemnej. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem „Wolności i Solidarności”, Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości, Medalem Błogosławionego Księdza Jerzego Popiełuszki” i Medalem „Mater Verbi”. Zmarł 27 III 2025.
Kazimierz Dąbrowski (1936–2025) – hokeista na trawie, olimpijczyk z Rzymu (1960), nauczyciel wychowania fizycznego, trener i działacz sportowy. Absolwent Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego (obecnie Akademia Wychowania Fizycznego) w Poznaniu, hokeista Sparty Gniezno (rozpoczął grę jako dziesięcioletni chłopiec), której był wierny przez całą karierę zawodniczą od 1946 do 1974 roku. Siedmiokrotny mistrz Polski w barwach klubu Sparta Gniezno (1956–1959, 1961, 1962, 1964) i ośmiokrotny reprezentant kraju (1958–1961), grający w obronie (organizator gry obronnej opartej na świetnej technice i inteligencji). Po zakończeniu kariery zawodniczej pełnił obowiązki trenera I klasy w macierzystym klubie. Działacz OZHT i PZHT. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 27 III 2025.
Stefan Hula (1947–2025) – narciarz specjalizujący się w kombinacji norweskiej, dwuboista zimowy, skoczek narciarski, trener, brązowy medalista mistrzostw świata, dwukrotny olimpijczyk. Największy sukces w karierze osiągnął na mistrzostwach świata w 1974 roku w Falun, gdzie zdobył brązowy medal. Zwyciężył w konkursie skoków, ale w biegu stracił dwie pozycje co ostatecznie dało mu trzecią lokatę. Dwa lata wcześniej wziął udział w igrzyskach olimpijskich w Sapporo, uzyskując 17. miejsce w całych zawodach. Występ na igrzyskach w Innsbrucku w 1976 roku był jego ostatnim na arenie międzynarodowej. Tym razem rywalizację ukończył na 16. lokacie. Na koncie miał również mistrzostwo Polski zdobyte w 1973 roku. Pobił wówczas rekord skoczni w Wiśle-Malince, uzyskując 93 m. Zawodową karierę zakończył pięć lat później, po czym został trenerem. Prywatnie ojciec skoczka narciarskiego Stefana Huli juniora. Zmarł 29 III 2025.
Kpt Jerzy Oględzki ps. „Jur” (1923–2025) – uczestnik Powstania Warszawskiego, żołnierz Armii Krajowej związany z II Obwodem „Żywiciel” (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej – zgrupowanie „Żyrafa”, pluton 222. 26 sierpnia 1942 roku aresztowany i osadzony na Pawiaku, zwolniony 24 kwietnia 1943 roku. W czasie powstania walczył w Grupie „Północ” – zgrupowaniu „Sienkiewicz”, następnie na odcinku „Kuba”, „Sosna” w batalionie „Gozdawa” 2. kompanii „Szturmowej”. Po powstaniu trafił jako jeniec do obozu w Luckenwaldzie w Brandenburgii. Do Warszawy wrócił wiosną 1946 roku. Odznaczony Medalem za Warszawę 1939–1945 i Odznaką Grunwaldzką. Zmarł 29 III 2025.
Ks. dr Stanisław Hajkowski SChr (1956–2025) – duszpasterz Polaków w Dublinie, wiceprowincjał i radny Prowincji Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz koordynator duszpasterstwa polonijnego w Irlandii. Po maturze zgłosił się do Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej. W maju 1982 roku w poznańskiej katedrze z rąk abp. Emanuele Clarizio, proprzewodniczącego Papieskiej Komisji ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżujących przyjął święcenia kapłańskie. Po dwuletniej posłudze w parafii na Pomorzu Zachodnim został posłany do pracy wśród Polonii brytyjskiej w prowincji Najświętszego Serca Pana Jezusa: w latach 1984–1985 jako wikariusz w Manchesterze, w latach 1985–1986 w Bradford, a w latach 1986–1988 w londyńskim Putney. W 1989 roku mianowany samodzielnym duszpasterzem odpowiedzialnym w Pernhos i północnej Walii, a po trzech latach – w Dunstable-Luton. W 1995 roku posłany został do prowincji Królowej Polonii Zagranicznej, do pracy polonijnej w Stanach Zjednoczonych, gdzie został ustanowiony proboszczem w parafii Our Lady Queen of Poland w Silver Spring w archidiecezji waszygtońskiej i na przedmieściach stolicy USA. Jednocześnie kontynuował studia na Catholic University of America w Waszyngtonie, które zakończył w 2010 roku obroną pracy doktorskiej, uzyskując stopień doktora filozofii. W zakonie pełnił funkcję delegata na X Kapitułę Generalną zgromadzenia (2000–2001) oraz ekonoma prowincji pw. Królowej Polonii Zagranicznej w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie (2001–2007). W latach 2007–2013 pełnił posługę wikariusza parafii katedralnej w Newry (diecezja Dromore), duszpasterza mieszkających tam Polaków i przełożonego lokalnego kościoła chrystusowców w Irlandii Północnej, a od 2013 roku rektora kościoła św. Audoen’a w Dublinie oraz koordynatora Duszpasterstwa Polskiego w Irlandii. Jako koordynator uczestniczył w dorocznych posiedzeniach Polskiej Rady Duszpasterskiej Europy pod przewodnictwem Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej oraz organizowanych od 2019 roku Światowych Kongresach Rodzin Polonijnych. Organizował wiele spotkań związanych z duszpasterstwem rodzin, szczególnie polskich rodzin na emigracji: m.in. w roku duszpasterskim 2020/2021 zorganizował Kurs Poradnictwa Rodzinnego i Teologiczno-Katechetycznego. Odznaczony przez Ministra Spraw Zagranicznych RP Odznaką Bene Merito. Zmarł 30 III 2025.
Ks. prał. Stanisław Czachor (1931–2025) – duchowny katolicki, pierwszy proboszcz parafii św. Kazimierza w Nowym Sączu, kapelan kombatantów i Sybiraków. Po wojnie wstąpił do seminarium tarnowskiego i po jego ukończeniu przyjął święcenia kapłańskie w czerwcu 1955 roku. W latach 1955–1969 posługiwał jako wikariusz, w latach 1969–1977 był rektorem kaplicy szkolnej w Nowym Sączu, w 1977 został pierwszym proboszczem parafii św. Kazimierza. Ks. Czachor wybudował plebanię i dom katechetyczny. Doprowadził do porządku zabytkowy kościółek na starym cmentarzu oraz czuwał nad renowacją parafialnego kościoła. Był jednym ze współzałożycieli Klubu Inteligencji Katolickiej, , którego członkowie przez ponad 20 lat niemal potajemnie spotykali się u niego na plebanii. Za pośrednictwem parafialnego oddziału Caritas organizował także pomoc dla Polaków mieszkających na Ukrainie. Przez wiele lat pełnił funkcję kapelana kombatantów i Sybiraków. Był członkiem Zespołu Kapłanów (1991–1996) oraz członkiem Rady Diecezjalnej Caritas (1995–1998). Odznaczony Krzyżem Komandrskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, diecezjalnym odznaczeniem Expositorium Canonicale, diecezjalnym przywilejem Rochetto et Mantolleto, wyróżniony honorowym obywatelstwem Nowego Sącza. Zmarł 31 III 2025.
Aleksandra Kozłowska-Siejek (1938–2025) – laborantka medyczna uczestniczka wydarzeń Poznańskiego Czerwca 1956 roku. Jako pracownik laboratorium w szpitalu na Jeżycach, ratowała poznaniaków rannych od kul podczas Poznańskiego Czerwca. Opatrywała rannych, pomagała im dostać się do szpitala, później wracała po kolejne osoby potrzebujące pomocy. W kolejnych dniach była kilkukrotnie przesłuchiwana. Po tych wydarzeniach wyjechała na kilka tygodni z Poznania, zrezygnowała z pracy w szpitalu i podjęła zatrudnienie w Sanepidzie, gdzie pracowała do emerytury. Zmarła 31 III 2025.
Maria Wanke-Jerie
Małgorzata Wanke-Jakubowska
