
NIEOBECNI. Znani Polacy, którzy odeszli w styczniu 2025 r.
NIEOBECNI to lista osób, które zmarły w ostatnim czasie, przygotowywana od 2016 r. przez siostry bliźniaczki Małgorzatę WANKE-JAKUBOWSKĄ i Marię WANKE-JERIE. Zmarli w styczniu 2025 r.
Coroczne podsumowanie – najpełniejsze tego rodzaju zestawienie w Polsce – publikowane jest na TwitterTwins.pl z okazji Zaduszek. Jest to subiektywny wybór Autorek, który zawiera każdego roku kilkaset nazwisk osób znanych z działalności publicznej w wymiarze ogólnopolskim wraz z krótkimi notkami biograficznymi i zdjęciami portretowymi. Dla „Gazety na Niedzielę” Autorki udostępniają informacje o tych, którzy odeszli w ostatnim miesiącu.
Każde odejście zawsze jest przedwczesne, zwłaszcza gdy śmierć przychodzi znienacka i zabiera osobę młodą, aktywną, w sile wieku.
Spieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą…
Pamiętajmy o nieobecnych, bo póki trwa pamięć, oni są wśród nas.
Ofiarujmy też za nich modlitwę: Wieczne odpoczywanie racz im dać Panie!
Zmarli w styczniu 2025 r.
Prof. Zdzisław Skupień (1938–2025) – matematyk, do światowej literatury matematycznej wprowadził pojęcia grafów jednorodnie trasowalnych oraz grafów lokalnie hamiltonowskich, zajmował się badaniem faktorów ścieżkowych lub maksymalnych grafów np. niehamiltonowskich. Tematyką jego badań były: funkcje zespolone, zastosowania ekonometryczne równań funkcyjnych typu Bellmana, teoria grafów i ogólnie kombinatoryka , optymalizacja, algorytmy i oprogramowanie, teoria liczb, geometria dyskretna i wypukła oraz kodowanie. Opublikował ponad sto artykułów z czego ponad 30 w czasopismach z listy filadelfijskiego Instytutu Informacji Naukowej, a indeks Hirscha dla jego publikacji wynosi 8. Od 1961 roku był nieprzerwanie związany z krakowską AGH, kierował Katedrą Matematyki Dyskretnej na Wydziale Matematyki Stosowanej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Od 1998 roku członek ministerialnej komisji Republiki Słowackiej do spraw obrony rozpraw habilitacyjnych w zakresie matematyki dyskretnej, członek American Mathematical Society (1983–1987), Polskiego Towarzystwa Matematycznego od 1965 roku, Komitetu Okręgowego Olimpiady Matematycznej w Krakowie (przewodniczący w latach 1973–1977), komitetów redakcyjnych „Opuscula Mathematica” oraz „Discussiones Mathematicae – Graph Theory”. Główny organizator ze strony polskiej trzydziestego semestru „Combinatorics and Graph Theory” w Międzynarodowym Centrum Matematycznym im. Stefana Banacha Doskonalenia Kadr Naukowych w Warszawie, organizator lub współorganizator w Polsce 21 konferencji naukowych, w tym 20 międzynarodowych. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem 30-lecia i 50-lecia Olimpiady Matematycznej. Zmarł 1 I 2025.

Prof. Andrzej Nowosad (1966–2025) – wykładowca, badacz, specjalista ds. transformacji polityczno-gospodarczej w krajach postkomunistycznych, publicysta, wieloletni pracownik Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor tej uczelni. Doradca rządu RP, kierował Działem Rosyjskim Ośrodka Studiów Wschodnich w Ministerstwie Gospodarki RP, był także radcą Ambasady RP w Sofii oraz dyrektorem Instytutu Polskiego w Sofii. Tłumacz przysięgły z języka bułgarskiego oraz członek Komisji Literatur Porównawczych przy Międzynarodowym Kongresie Slawistów w Lubljanie. Autor kilkuset publikacji prasowych i analitycznych oraz licznych ekspertyz dla administracji państwowej. Publikował na łamach „Czasu Krakowskiego” i kierował działem międzynarodowym „Dziennika Polskiego”. Zmarł 1 I 2025.

Kazimierz Mrozek (1955–2025) – wioślarz, wielokrotny medalista mistrzostw Polski, działacz i sędzia związkowy Polskiego Związku Wioślarskiego, działacz opozycji antykomunistycznej, represjonowany w stanie wojennym. Przygodę z wioślarstwem rozpoczął w 1970 roku w MKS Juvenia Wrocław. Już w 1972 roku zdobył złoty medal Mistrzostw Polski Juniorów w czwórce bez sternika. Od 1973 roku był zawodnikiem KS Dolmel Wrocław. W barwach tego klubu startował z powodzeniem na krajowych torach regatowych. W 1974 roku zdobył złoty medal Mistrzostw Polski Seniorów w konkurencji czwórki bez sternika wagi lekkiej i srebrny medal w ósemce wagi lekkiej. W 1975 roku wziął udział w regatach Tour de lac Leman w Szwajcarii na dystansie 160 km, gdzie osada Dolmel-u zdobyła III miejsce. Reprezentował Polskę także m.in. w RFN i Rumunii. Po zakończeniu kariery sportowej został sędzią wioślarskim i działał aktywnie w komisji młodzieżowej OZTW Wrocław. Wielokrotnie pełnił rolę kierownika ekipy spartakiadowej Wrocławia. W latach osiemdziesiątych działał w „Solidarności”, w stanie wojennym zorganizował w mieszkaniu punkt przerzutowy materiałów zdelegalizowanego związku zawodowego. Trzykrotnie aresztowany, a dwa razy milicja przeszukiwała jego mieszkanie. W 2023 roku uzyskał status działacza opozycji antykomunistycznej. Za działalność sportową i zasługi dla wioślarstwa odznaczony medalem „Bene Meritus” Zmarł 1 I 2025.

Karol Krasnodębski (1938–2025) – inżynier, działacz opozycji w okresie PRL, więzień polityczny, poseł na Sejm X kadencji. Absolwent Wydziału Mechanicznego Politechniki Krakowskiej. Pracę zawodową rozpoczął w Zakładów Mechanicznych „Tarnów”, gdzie przez dwadzieścia lat kierował Laboratorium Centralnym. Przez kilka kadencji był przewodniczącym koła Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich, a następnie sekretarzem oddziału wojewódzkiego stowarzyszenia. Od 1980 roku w „Solidarności”, szef komisji zakładowej związku. W stanie wojennym dwukrotnie internowany między 13 grudnia 1981 a 23 sierpnia 1982 roku (z półtoramiesięczną przerwą). W latach osiemdziesiątych działał w Duszpasterstwie Ludzi Pracy przy parafii Świętej Rodziny w Tarnowie. Za działalność opozycyjną aresztowany od lutego do sierpnia 1984. W 1989 roku został posłem wybranym z list Komitetu Obywatelskiego, należał do Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, pracował w Komisji Obrony Narodowej. W 1991 roku został prezesem spółdzielni mieszkaniowej, kilka lat później przeszedł na emeryturę. Odznaczony Brązowym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Wolności i Solidarności i Medalem „Niezłomnym w słowie”. Zmarł 2 I 2025.

Prof. Stefan Pruszyński (1940–2025) – specjalista ochrony roślin, były dyrektor Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu. Absolwent Wydziału Rolniczego Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy). Po uzyskaniu dyplomu tej uczelni w październiku 1965 roku został zatrudniony w poznańskim Instytucie Ochrony Roślin, gdzie pracował początkowo w Pracowni Biologicznego Zwalczania. W latach 1970–1971 odbył staż naukowy na Washington State University. Po doktoracie został kierownikiem Zakładu Upowszechniania Postępu Rolniczego, a po habilitacji – najpierw zastępcą, a potem dyrektorem Instytutu Ochrony Roślin. W 1990 roku uzyskał tytuł naukowy profesora. W 1995 roku jako visiting professor prowadził seminaria na Pennsylvania State University College of Agricultural Sciences. Zajmował się ochroną roślin – w tym praktyczną stroną tej ochrony, metodami biologicznymi oraz programami integrowanymi ochrony, a także prace dotyczące ubocznych skutków stosowania środków ochrony roślin oraz postępowania ze środkami nieprzydatnymi (np. przeterminowanymi), w tym sposobów ich likwidacji. Doprowadził do wdrożenia i spopularyzowania biopreparatów bakteryjnych. Autor, współautor lub redaktor ponad 500 publikacji naukowych w języku polskim, angielskim i rosyjskim. W latach 1984–1986 brał udział w pracach Komitetu ds. Nauki i Postępu Technicznego przy Radzie Ministrów. W 1987 roku został członkiem Komitetu Ochrony Roślin PAN, był członkiem instytucji i towarzystw zagranicznych, m.in. Europejskiej Organizacji Ochrony Roślin (członek Komitetu Wykonawczego) i Białoruskiej Akademii Nauk Rolniczych (członek zagraniczny). Członek rad naukowych instytutów instytucji badawczych, należał do Związku Zawodowego Pracowników Rolnictwa oraz do Stowarzyszenia Naukowo-Technicznego Inżynierów i Techników Rolnictwa. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Pamiątkowym Wojewody Poznańskiego „Ad Perpetuam Rei Memoriam”, odznakami „Zasłużony dla miasta Poznania, „Za Zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego”, „Zasłużony dla Spółdzielczości Ogrodniczo-Pszczelarskiej” i „Zasłużony Pracownik Rolnictwa”, laureat nagród resortowych, NOT i Zarządu Centrali Spółdzielni Ogrodniczych i Pszczelarskich. Zmarł 2 I 2025.

S. Dionizja Anna Sollik SMCB (1944–2025) – siostra zakonna ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza, służyła czterem nuncjuszom apostolskim i czterem papieżom Pawłowi VI, Janowi Pawłowi I, Janowi Pawłowi II i Benedyktowi XVI. Przed wstąpieniem do Zgromadzenia pracowała w administracji Domu Opieki dla Dorosłych Caritas w Bytomiu, prowadzonym przez siostry Boromeuszki. W 1961 roku wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Trzebnicy. Śluby zakonne złożyła w 1965 roku, a w 1969 roku śluby wieczyste. W latach sześćdziesiątych studiowała m.in. na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na wydziale Filozofii Chrześcijańskiej ze specjalizacją filozoficzno-psychologiczną. W roku 1977 współtworzyła placówkę sióstr Boromeuszek w Nuncjaturze Apostolskiej w Wiedniu. Przez trzydzieści lat (1977–2007) pracowała w wiedeńskiej nuncjaturze, zajmując się sprawami administracyjnymi, a od 1997 roku jako przełożona tamtejszej wspólnoty zakonnej. Po powrocie do Domu Macierzystego w Trzebnicy sprawowała funkcję Sekretarki Generalnej Kongregacji, a od 2019 roku była kustoszem Muzeum Klasztornego. Autorka książki Okruchy z posługi słowa św. Karola Boromeusza. Odznaczona Złotym Medalem Zasługi Republiki Austrii. Zmarła 2 I 2025.

Andrzej Klimczak (1968–2025) – śpiewak operowy, reżyser, współzałożyciel Polskiej Opery Królewskiej, którą kierował w latach 2019–2024. Absolwent Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Po ukończeniu studiów w 1987 roku rozpoczął karierę jako solista Warszawskiej Opery Kameralnej. Jego pierwsze solowe role to Osmin w Zaide Wolfganga Amadeusza Mozarta oraz Jan w Żółtej szlafmycy Krzysztofa Majera (Gaetana). Niedługo potem zadebiutował w roli Figara w Weselu Figara Mozarta w Teatro Principal w Alicante w Hiszpanii. Jego dorobek artystyczny obejmuje ponad 50 pierwszoplanowych ról bas-barytonowych, od barokowych dzieł kompozytorów, takich jak Haendel czy Bach, poprzez niemal wszystkie pierwszoplanowe role w operach Mozarta i Rossiniego, aż po utwory współczesne. Był cenionym interpretatorem liryki wokalnej, laureatem II Konkursu Moniuszkowskiego w Warszawie. Szczególne miejsce w jego dorobku artystycznym zajmował repertuar oratoryjno-kantatowy, specjalizował się w interpretacji barokowych oper i oratoriów. Jako solista występował na wielu prestiżowych scenach i w salach koncertowych Europy i świata, m.in. w Japonii, Libanie, Izraelu czy Omanie. Brał udział w wielu liczących się na świecie festiwalach, m.in. na Carrintischer Sommer, KlangBogen Wien Mozart A-Z oraz na Festiwalu Muzycznym w Madrycie. W Polsce występował także na deskach Opery Dolnośląskiej, Opery Bydgoskiej, Teatru Wielkiego w Łodzi oraz w wielu filharmoniach i salach koncertowych (Warszawa, Rzeszów, Gdańsk, Poznań, Łódź, Białystok, Szczecin, Płock). Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Pamiątkowym Wojewody Poznańskiego „Ad Perpetuam Rei Memoriam”, odznakami „Zasłużony dla miasta Poznania, „Za Zasługi w Rozwoju Województwa Poznańskiego”, „Zasłużony dla Spółdzielczości Ogrodniczo-Pszczelarskiej” oraz „Zasłużony Pracownik Rolnictwa”, laureat nagród resortowych, nagród NOT i Zarządu Centrali Spółdzielni Ogrodniczych i Pszczelarskich. Zmarł 3 I 2025.

Józef Grzegorz Kurek (1953–2025) – samorządowiec, naczelnik Żabiej Woli i Mszczonowa, potem burmistrz Mszczonowa, najdłużej urzędujący burmistrz w Polsce. Absolwent Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, a także studiów podyplomowych na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W latach 1981–1988 naczelnik gminy Żabia Wola, a od 1988 roku naczelnik Mszczonowa. Rok później, w pierwszych wolnych wyborach samorządowych, radni wskazali go na stanowisko burmistrza miasta. Urząd sprawował przez następne 35 lat. W okresie PRL członek PZPR. W 2015 roku startował z listy PiS jako bezpartyjny kandydat, uzyskał mandat, ale go nie przyjął i pozostał burmistrzem Mszczonowa. W ostatnich wyborach samorządowych w 2024 roku startował z komitetu wyborczego wyborców Forum Samorządowe Mszczonów i uzyskał poparcie na poziomie 53,04 proc., co dało mu zwycięstwo w pierwszej turze. Wieloletni przewodniczący Konwentu Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Województwa Mazowieckiego, a także przewodniczący rady nadzorczej spółki akcyjnej Geotermia Mazowiecka. W 2010 roku zasiadał w Narodowej Rady Rozwoju przy prezydencie RP. Odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 4 I 2025.

Bolesław Mroczyński (1935–2025) – lekkoatleta specjalizujący się w skoku wzwyż, medalista mistrzostw Polski, reprezentant Polski. Zawodnik Ogniwa Olsztyn (1952–1954), AZS Poznań (1955–1958) i Zawiszy Bydgoszcz (1959–1966). Absolwent Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu, gdzie w 1969 roku obronił pracę doktorską. Pierwszy kierownik i organizator Studium Wychowania Fizycznego Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Bydgoszczy. Na mistrzostwach Polski seniorów na otwartym stadionie zdobył cztery medale: srebrny w skoku wzwyż w 1955 roku, brązowe w skoku wzwyż w 1957 i 1959 roku oraz brązowy w dziesięcioboju w 1965 roku. W latach 1956–1962 wystąpił sześć razy w meczach międzypaństwowych, w tym cztery razy w skoku wzwyż i dwa razy w skoku w dal. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, odznaką „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej oraz wyróżniony Nagrodą im. Eugeniusza Piaseckiego. Zmarł 5 I 2025.

Krzysztof Jan Sońta (1968–2025) – nauczyciel, samorządowiec, polityk, poseł na Sejm VI i VII kadencji. Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, studiów podyplomowych z zakresu prawa administracyjnego na Uniwersytecie Warszawskim oraz Międzywydziałowego Studium Rodziny na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Od 1990 roku pracował jako nauczyciel w radomskich szkołach, a w latach 1999–2002 był zatrudniony w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim. Od 1998 do 2007 roku radny Rady Miejskiej Radomia, wybierany w 1998 i 2002 roku z list komitetów lokalnych, a w 2006 roku z ramienia Prawa i Sprawiedliwości. W wyborach parlamentarnych w 2007 roku uzyskał mandat posła na Sejm z list PiS. Pełnił funkcję pełnomocnika prezydenta Radomia ds. osób wykluczonych, a w 2012 roku został dyrektorem Zespołu Szkół Specjalnych nr 2. 5 czerwca 2014 objął mandat posła VII kadencji w miejsce wybranego do Parlamentu Europejskiego Zbigniewa Kuźmiuka. Zmarł 6 I 2025.

Halina Maria Mąderek-Matysik (1934–2025) – nauczycielka, działaczka Związku Harcerstwa Polskiego. W czasie wojny uczyła się na tajnych kompletach, po wojnie ukończyła Wyższy Kurs Nauczycielski z zakresu wychowania fizycznego oraz studium nauczycielskie z biologii, a w 1960 roku uzyskała tytuł magistra Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu. Pracowała w Technikum Gastronomicznym w Pile i w szkołach podstawowych w Kleszczewie, Twierdzielewie oraz w Chełmsku. W ZHP od 1945 roku. W latach 1949–1950 była drużynową w Nowym Drezdenku. Po zawieszeniu ZHP i utworzeniu Organizacji Harcerskiej była przewodnikiem drużyny w Krzyżu Wielkopolskim. W czasie studiów w Poznaniu, została drużynową 71 DH „Dęby” im. Elizy Orzeszkowej w IX Hufcu Poznań-Dębiec. Tam była również zastępcą komendanta hufca ds. harcerek. Działała w Ludowych Zespołach Sportowych. W 1968 założyła drużynę wielopoziomową w małej szkole wiejskiej w Twierdzielewie. Po likwidacji tej placówki, wraz z podjęciem pracy w Szkole Podstawowej w Chełmsku, zaczęła prowadzić drużynę zuchową 1 DH „Leśne Ludki”. Równocześnie działała w Gminnym Związku Drużyn w Przytocznej, jako zastępca komendanta GZD do spraw zuchów. Organizowała dwutygodniowe wędrowne obozy rowerowe (trasy ok. 300–400 km). Od 1984 roku komendantka hufca Skwierzyna, a od 2010 roku – Związku Drużyn w Skwierzynie, do chwili jego rozwiązania 31 grudnia 2020 roku. Odznaczona m.in. Srebrnymi Złotym Krzyżem „Za Zasługi dla ZHP”, dwukrotnie Odznaką Honorową za zasługi dla województwa gorzowskiego, Honorową Odznaką „Służba Dziecku”, Odznaką Honorową za zasługi dla województwa lubuskiego. Zmarła 6 I 2025.

Witold Szewczyk (1945–2025) – siatkarz, grał jako rozgrywający, reprezentował barwy Resovii, z którą wywalczył m.in. cztery tytuły mistrza Polski (1971, 1972, 1974, 1975) oraz wicemistrzostwo (1973) i brązowy medal ligi (1970). Trafił do drużyny mając 23 lata. Rozegrał w ekipie z Rzeszowa siedem sezonów w siatkarskiej ekstraklasie. Zdobył też dla Resovii Puchar Polski w 1975 roku, uczestniczył w medalowych startach rzeszowian w Pucharze Mistrzów, zdobywając w 1973 roku srebro i Pucharze Zdobywców Pucharów w 1974 roku (brąz). Zmarł 6 I 2025.

Ppłk Ludwik Zalewski (1954–2025) – wojskowy i polityk, oficer Wojska Polskiego, senator VI kadencji. Absolwent Wydziału Mechanicznego Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. W latach 1979–2003 pełnił zawodową służbę wojskową min. na stanowisku dowódcy 1. Łomżyńskiego Batalionu Remontowego im. płk. Mariana Raganowicza oraz dowódcy garnizonu w Łomży. Na emeryturze zajmował się działalnością gospodarczą (prowadził strzelnicę sportową) i turystyczną. Był właścicielem Muzeum „Forty Piątnica”. W kadencji 2005–2007 senator z okręgu białostockiego wybrany z rekomendacji Ligi Polskich Rodzin. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Zmarł 6 I 2025.

Mirosława Marcheluk (1939–2025) – aktorka teatralna i filmowa, pedagog. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Była aktorką Teatru Ziemi Opolskiej w Opolu (1960–1962) oraz teatrów łódzkich: Teatru 7.15 (1962–1964), Teatru im. Stefana Jaracza (1964–1974) i Teatru Nowego (1974–1993 oraz 2003–2010). Wystąpiła w ponad stu rolach teatralnych oraz dwudziestu rolach w spektaklach Teatru Telewizji. W latach 1990–1993 i 2008–2010 dyrektor Teatru Nowego w Łodzi. Wykładowca Wydziału Aktorskiego PWSFTViT w Łodzi, Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi oraz Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. Zagrała w 34 filmach i serialach, m.in. w takich produkcjach, jak: Zezowate szczęście, Wodzirej, Seksmisja, Na kłopoty… Bednarski, Ucieczka z kina „Wolność”, Rysa czy Smoleńsk. Laureatka prestiżowych nagród, m.in. za pierwszoplanową rolę kobiecą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1981 roku, za rolę Izabeli w Miarce za miarkę Szekspira z Teatru Nowego w Łodzi, za spektakl Dariusz Cornelli van der Floris z listami Hieronima Gratusa Moskorzowskiego znaleziony czy nagrody prezydenta Łodzi z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru w 2004 roku. Odznaczona Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Odznaką „Za Zasługi dla Miasta Łodzi”, dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Zasługi Archidiecezji Łódzkiej, Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości i Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarła 7 I 2025.

Kazimierz Trzęsicki (1947–2025) – filozof i informatyk, profesor nauk humanistycznych, działacz opozycji w okresie PRL. Studiował na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu, aktywny uczestnik wydarzeń marcowych roku, z przyczyn politycznych tymczasowo aresztowany w kwietniu 1968 roku, skazany na karę trzech miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Absolwent logiki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, doktorat i habilitację z nauk humanistycznych uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim. W 2010 roku otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. Specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu nauk filozoficznych i informatyki. Pracował w Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, potem na Uniwersytecie w Białymstoku, był również dyrektorem Instytutu Informatyki na tej uczelni. W latach osiemdziesiątych aktywny działacz „Solidarności”, w 1988 roku członek Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Zasiadał we władzach krajowych Klubu Inteligencji Katolickiej. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności. Zmarł 7 I 2025.

Wacław Janicki (1944–2025) – aktor teatralny i filmowy, jubiler, wraz z bratem bliźniakiem Lesławem tworzył duet, był wieloletnim artystą teatru Cricot 2. Absolwent historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1966 roku rozpoczął współpracę z Tadeuszem Kantorem, biorąc udział w happeningu Linia podziału. Od tego czasu występował razem z bratem we wszystkich spektaklach teatru Cricot 2 aż do śmierci Kantora w 1990 roku. Stworzył Drugą Grupę – kolektyw artystyczny znany z happeningów, eventów oraz działań konceptualnych. Ich wpływ na kształt polskiej sztuki współczesnej został doceniony w retrospektywnych wystawach w Cricotece. Na dużym ekranie zadebiutował razem z bratem w 1974 roku jako bracia Kiemlicze. Później obaj pojawiali się w telewizyjnych nagraniach spektakli Kantora i gościnnie w innych produkcjach, np. serialu Na dobre i na złe. Byli regularnymi uczestnikami wydawanego w latach 2010–2015 pisma mówionego Gadający Pies. W ostatnich latach prowadził razem z bratem firmę jubilerską w Krakowie. Odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarł 8 I 2025.

Prof. Urszula Trawińska-Moroz (1944–2025) – śpiewaczka operowa (sopran koloraturowy), reżyser, pedagog, dyrektor teatru. Początkowo uczyła się gry na fortepianie. W 1952 rozpoczęła naukę śpiewu, którą w latach 1957–1958 kontynuowała w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, potem w klasie śpiewu Ady Sari w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Była członkiem PZPR. W 1969 roku uczestniczyła w kursie u Giny Cigna w Wenecji. W latach 1962–1965 solistka Opery Objazdowej w Warszawie, a w okresie 1965–1987 w Teatrze Wielkim w Warszawie. W latach 1987–1989 dyrektor naczelna i artystyczna Opery i Operetki w Szczecinie, a w latach 1988–1991 dyrektor naczelna i artystyczna Operetki Warszawskiej. Od 1978 roku wykładowca, od 1987 – profesor śpiewu solowego w Akademii Muzycznej w Warszawie. Występowała na wielu scenach operowych i estradach w kraju i za granicą m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Włoszech, Jugosławii, Hiszpanii, Rumunii, w latach 1976–1977 współpracowała z Operą w Monachium. Od 1991 roku prowadziła prywatny objazdowy Polski Teatr Muzyczny. Nagrywała dla Polskiego Radia, występowała w programach i filmach telewizyjnych, wydała kilka płyt w „Polskich Nagraniach” m.in. Pastorałki, Orfeusz Glucka, Urszula Trawińska-Moroz – sopran. Laureatka międzynarodowych konkursów wokalnych im. G. Enescu w Bukareszcie 1961 i „Bel Canto” w Liège w 1963roku. Wydała wspomnienia Dobre duchy z zamku Ravenswood. W latach siedemdziesiątych zasiadała w Radzie Narodowej m. st. Warszawy. Odznaczona w czasach PRL Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, a po 1989 roku Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarła 8 I 2025.

Andrzej Wojtal (1949–2025) – pływak i trener pływacki. Od 1956 roku zawodnik MPK Dzierżoniów i Czarnych Wrocław, medalista mistrzostw Polski seniorów na dystansie 1500 m stylem dowolnym. Po zakończeniu kariery zawodniczej został dyrektorem Ośrodka Sportu i Rekreacji w Dzierżoniowie i Pieszycach (przyczynił się do budowy i remontów obiektów sportowych) oraz pływackim szkoleniowcem w Miejskim Klubie Sportowym „Dziewiątka” Dzierżoniów. Wychowawca wielu utalentowanych pływaków, m.in. Pawła Juraszka, rekordzisty Polski, zdobywcy piątego miejsca na mistrzostwach świata w 2017 roku oraz dwukrotnego uczestnika igrzysk olimpijskich. Znalazł się w sztabie szkoleniowym reprezentacji Polski na igrzyska w Tokio w 2021 roku. Od 1990 roku jego podopieczni zdobyli około 200 medali. Odznaczony Odznaką Honorową Polskiego Związku Pływackiego. Zmarł 9 I 2025.

Prof. Andrzej Marian Bartczak (1945–2025) – pedagog, artysta grafik. Absolwent Wydziału Tkaniny Państwowej Wyższej szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi, profesor zwyczajny na Wydziale Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, prowadził Pracownię Technik Drzeworytniczych, a od 1984 roku kierował Katedrą Grafiki Warsztatowej. Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Drzeworytników XYLON z siedzibą w Szwajcarii. Uzyskał liczne nagrody, medale i wyróżnienia w wystawach i konkursach, za twórczość i osiągnięcia w pracy dydaktycznej w wyższym szkolnictwie artystycznym. Odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarł 9 I 2025.

Andrzej Kraśnicki (1949–2025) – działacz sportowy, w latach 2006–2021 prezes Związku Piłki Ręcznej w Polsce, a w okresie 2010–2023 prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Absolwent Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu, w latach sześćdziesiątych zawodnik juniorskiej i młodzieżowej kadry narodowej w piłce ręcznej. Pracował jako trener tej dyscypliny, a także jako instruktor narciarstwa i ratownik wodny. Następnie prowadził własną działalność gospodarczą w ramach spółki prawa handlowego. Pełnił funkcję prezesa klubu sportowego Posnania. W latach 2002–2005 był prezesem Polskiej Konfederacji Sportu, w 2006 roku został prezesem Związku Piłki Ręcznej w Polsce i pierwszym wiceprezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego. 20 kwietnia 2010 roku objął funkcję prezesa PKOl. W lutym 2021 roku złożył rezygnację z funkcji prezesa Związku Piłki Ręcznej w Polsce, w czerwcu tego samego roku został honorowym prezesem związku. Polskim Komitetem Olimpijskim kierował do 22 kwietnia 2023 roku, nie ubiegał się wówczas o ponowny wybór. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim, Komandorskim, Komandorskim z Gwiazdą i Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Niepodległości I klasy z Gwiazdą. Miał tytuł profesora honorowego Collegium Humanum. Zmarł 10 I 2025.

Prof. Longin Pastusiak (1938–2025) – polityk, historyk, politolog, amerykanista, działacz PZPR, SdRP i SLD. W latach 1991–2001 poseł na Sejm I, II i III kadencji, w latach 2001–2012, marszałek Senatu V kadencji w kadencji w latach 2001–2005. Absolwent studiów magisterskich w Woodrow Wilson School of Public and International Affairs oraz Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzował się w American University w Waszyngtonie oraz na Wydziale Historii Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR w Warszawie, habilitację uzyskał w 1967 roku w Instytucie Historii PAN. Profesorem nadzwyczajnym został w 1978, a profesorem zwyczajnym w 1986 roku. W latach 1963–1994 pracował w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. Autor licznych publikacji z zakresu historii USA oraz stosunków polsko-amerykańskich. Był prezesem Towarzystwa Polska-Kanada, wiceprezesem Towarzystwa Polska-Korea, członkiem Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego i Klubu Rzymskiego. Członek PZPR od 1961 roku aż do samorozwiązania partii w 1990 roku, od 1990 roku członek SdRP, a od 1999 roku – Sojuszu Lewicy Demokratycznej, z ramienia którego pełnił funkcję posła na Sejm I, II i III kadencji. W latach 1991–1997 wiceprzewodniczący Klubu Parlamentarnego SLD, w 2001 roku uzyskał mandat senatora z rekomendacji koalicji SLD-UP i został marszałkiem Senatu. Członek komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich w 2005 roku. W latach 2008–2012 wiceprzewodniczący SLD. W 1992 roku zainicjował powstanie Klubu Współczesnej Myśli Politycznej w Gdańsku, któremu następnie przewodniczył. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaczeniami Malty: Orderem Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy i Orderu Narodowego Zasługi, był też Komandorem Krzyża Wielkiego Orderu „Za Zasługi dla Litwy”. Zmarł 10 I 2025.

Barbara Rylska (1936–2025) – aktorka teatralna, filmowa i dubbingowa, związana z Teatrem Kwadrat w Warszawie. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Zadebiutowała w teatrze w 1959 roku, występowała na scenach Teatru Komedia w Warszawie, krakowskiego Teatru Ludowego, a od 2001 roku pracowała w warszawskim Teatrze Kwadrat. Zagrała w pięciu filmach, trzech serialach i kilkukrotnie użyczyła swojego głosu w dubbingu. Najbardziej znana z roli żony dyrektora w filmie Stanisława Barei Poszukiwany, poszukiwana, ale też z ról w Smarkuli czy Ostatnim kursie, a także w popularnych serialach Rodzina zastępcza, Adam i Ewa czy Lokatorzy. Nagrała dwie płyty z piosenkami Bubliczki i SEXAPPEAL. Zmarła 11 I 2025.

Prof. Jerzy Bauer (1936–2025) – kompozytor, teoretyk muzyki, dyrygent. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej, na której uzyskał dyplomy z teorii muzyki, dyrygentury i kompozycji. W latach 1969–1970 odbył studia uzupełniające u Nadii Boulanger w Paryżu. Od 1970 roku związany z Państwową Wyższą Szkołą Muzyczną w Łodzi (obecnie Akademia Muzyczna), na której w 1992 roku został profesorem zwyczajnym. W latach 1980–1998 kierownik Katedry Kompozycji, Teorii Muzyki i Rytmiki, 1990–1996 dziekan Wydziału Kompozycji, Teorii, Wychowania Muzycznego i Rytmiki. Laureat Concours International de Guitare organizowanego przez ORTF oraz wielu polskich konkursów kompozytorskich. Zmarł 11 I 2025.

Roman Kostrzewski (1947–2025) – sędzia piłkarski. W trakcie swojej kariery sędziowskiej poprowadził blisko 2500 spotkań, a w I i II lidze 350. Sędziował najważniejsze mecze: finały Pucharu Polski (dwukrotnie) i Superpuchar Polski (trzykrotnie). Wielokrotnie nagradzany, dwukrotnie, w 1982 i 1992 roku, zwyciężał w prestiżowym plebiscycie „Kryształowy Gwizdek” organizowanym przez katowicki Sport. W 1994 roku przyznano mu tytuł Sędziego Roku w plebiscycie tygodnika Piłka Nożna. Po zakończeniu kariery sędziowskiej został obserwatorem szczebla centralnego i wojewódzkiego, a także członkiem zarządu Bydgoskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej. Był także długoletnim działaczem bydgoskiej Polonii, gdzie sprawował m.in. funkcję prezesa klubu, wiceprzewodniczącego Kolegium Sędziów K-PZPN ds. szkoleniowych, kierownika Ośrodka Szkolenia Sportowego Młodzieży, mentora sędziowskiego i przewodniczącego Klubu Seniora K-PZPN. Po ukończeniu 70. roku życia wielokrotnie prowadził mecze towarzyskie. Zmarł 12 I 2025.

Emil Piątek (1999–2025) – zawodnik amatorskiego MMA. Były reprezentant Polski, w 2019 roku zdobył brązowy medal mistrzostw Europy i srebrny mistrzostw świata. W swojej karierze stoczył 16 walk, z których wygrał 14. Większość z nich odbyła się na Wyspach Brytyjskich, mieszkał jednak i trenował w Dublinie. Zmarł 12 I 2025.

Wojciech Król (1938–2025) – operator filmowy i telewizyjny. W łódzkim ośrodku telewizyjnym pracował ponad 40 lat, jako pierwszy w Telewizji Polskiej wprowadził tzw. „długie ujęcie”, tj. prowadzenie kamery przez cały czas trwania spektaklu, bez stosowania cięć i montażu. W łódzkiej telewizji pracował również jako realizator, a w latach siedemdziesiątych wykładał także na Wydziale Operatorskim Szkoły Filmowej w Łodzi. Współpracował z najlepszymi reżyserami telewizyjnymi i teatralnymi. Miał na swoim koncie ponad 300 spektakli teatralnych i ok. 300 programów artystycznych, których był współtwórcą. Odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Odznaką Zasłużonego Działacza Kultury, Honorową Odznaką Miasta Łodzi, Odznaką „Za Zasługi dla Miasta Łodzi” oraz Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarł 12 I 2025.

Anna Mieszkowska (1958–2025) – pisarka, dziennikarka, historyk teatru. Absolwentka Wydziału Wiedzy o Teatrze warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza (obecnie Akademia Teatralna). Pracowała w Archiwum Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, współpracowała z Archiwum Emigracji na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od wielu lat zbierała dokumentację teatralną dotyczącą działalności polskich artystów poza krajem. Autorka cenionych, a zarazem popularnych książek o kabarecie w okresie międzywojennym, m.in.: Za dawno, za dobrze się znamy. Piosenki Mariana Hemara (wspólnie z Władą Majewską), Artyści emigracyjnej Melpomeny, Ja, kabareciarz. Marian Hemar od Lwowa do Londynu, Była sobie piosenka. Gwiazdy kabaretu i emigracyjnej Melpomeny, Jestem Járosy! Zawsze ten sam…. Autorka pierwszej i dotąd jedynej biografii Ireny Sendlerowej Matka dzieci Holokaustu. Historia Ireny Sendlerowej, która ukazała się też w Niemczech, Hiszpanii, Czechach, Izraelu, USA, Brazylii i Francji i została sfilmowana, a premiera filmu w amerykańskiej telewizji odbyła się 19 kwietnia 2009 roku. Była także konsultantką dokumentalnego filmu Mary Skinner In the Name of Their Mothers. Zmarła 13 I 2025.

Stanisław Florian Brudny (1930–2025) – aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i dubbingowy. Absolwent Studium Aktorskiego przy Teatrze Śląskim w Katowicach, którego aktorem był w latach 1951–1972. Od 1972 roku był aktorem Teatru Studio w Warszawie. Wystąpił w ponad 160 rolach w spektaklach teatralnych takich reżyserów, jak m.in.: Gustaw Holoubek, Jerzy Jarocki, Jerzy Kreczmer, Tadeusz Łomnicki, Adam Hanuszkiewicz czy Krystyna Janda. W 1971 roku uhonorowany Srebrną Maską, w 2008 roku otrzymał nagrodę za aktorską rolę męską Jozuego Carvila w słuchowisku Jutro na podstawie dramatu Josepha Conrada, a w 2009 – wyróżniony nagrodą Splendor Splendorów. Wystąpił w 137 filmach i serialach, a w 132 produkcjach udzielił swojego głosu w dubbingu. Łączne w trakcie swojej kariery zagrał ponad 600 ról teatralnych, filmowych, radiowych i telewizyjnych, ostatnio wystąpił np. w Znachorze i Akademii Pana Kleksa. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a także w czasach PRL Medalem 40-lecia Polski Ludowej, Złotą Odznaką Zasług dla Województwa Katowickiego i Nagrodą CRZZ. Zmarł 13 I 2025.

Alicja Schilder z d. Bobrowska (1935–2025) – aktorka, prezenterka telewizyjna, pielęgniarka, malarka, rzeźbiarka, pierwsza powojenna Miss Polonia 1957. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. W sierpniu 1957 roku wzięła udział w konkursie Miss Polonia, który wygrała, zostając pierwszą powojenną laureatką tego konkursu. Podczas konkursu piękności Miss Universe 1958, organizowanych w USA, zajęła 5. miejsce i zdobyła wyróżnienie za najlepsze przemówienie o swoim kraju. Otrzymała potem wiele propozycji zawodowych, w tym m.in. możliwość podpisania rocznego kontraktu reklamowego z marką Max Factor czy szansę trzyletniej współpracy na planie filmowym u boku Marlona Brando. Odrzuciła obie oferty i powróciła do Polski. Występowała na deskach Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatru Narodowego i Polskiego w Warszawie. Zagrała w ośmiu filmach, m.in. w Pamiętniku pani Hanki czy Małżeństwie z rozsądku. W 1981 roku zamieszkała w Kalifornii w USA, gdzie przez 17 lat pracowała jako pielęgniarka oraz była wolontariuszką na oddziale intensywnej terapii. W 2004 roku była gościem gali finałowej Miss Polonia. Po przejściu na emeryturę realizowała się jako artystka sztuki współczesnej, była malarką i rzeźbiarką m.in. w stylu 3D-Art. Wielokrotnie wystawiała swoje prace w Kalifornii, Chicago i w Nowym Jorku. Była żoną aktora Stanisława Zaczyka i mieszkała w domu na warszawskim Żoliborzu. Zmarła 13 I 2025.

Michał Janiszewski (1954–2025) – polityk, poseł na Sejm I i III kadencji, organizator środowiska piłsudczykowskiego. Absolwent Technikum Budowlanego w Warszawie i studiów pedagogicznych. W 1991 roku uzyskał po raz pierwszy mandat poselski z ramienia Konfederacji Polski Niepodległej. W latach 1992–1996 był członkiem komitetu doradczego przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. KPN opuścił w 1996 roku, przechodząc do utworzonej przez Adama Słomkę Konfederacji Polski Niepodległej – Obóz Patriotyczny. W 1997 roku uzyskał mandat poselski z listy AWS; odszedł z klubu parlamentarnego tego ugrupowania, współtworząc koło KPN-OP, przemianowane potem na KPN-Ojczyzna. W maju 2000 roku został przewodniczącym tego ugrupowania. W 2001 roku działał w Alternatywie Ruchu Społecznym, potem był jednym z liderów Polskiej Partii Pracy, pełniąc funkcję sekretarza generalnego tego ugrupowania. Następnie został jednym z liderów partii Wspólnota, kierowanej przez Andrzeja Anusza. Odznaczony Krzyżem Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności. Zmarł 14 I 2025.

Kpt Marianna Krasnodębska ps. „Wiochna” (1923–2025) – działaczka Armii Krajowej, Sprawiedliwa wśród Narodów Świata. W 1940 roku wstąpiła do Związku Walki Zbrojnej, a rok później — do Wojskowej Służby Kobiet ZWZ-AK. Była dowódcą drużyny i łączniczką AK z Żydowską Organizacją Bojową w Piaskach, awansowana na stopień porucznika, a pod koniec życia – kapitana. Przez cały okres okupacji ona i jej rodzina pomagali Żydom z okolicznego getta w Piaskach, nosiła do getta żywność oraz leki. Wspólnie z braćmi organizowała amunicję do getta, a także blankiety fałszywych dokumentów. Bezpośrednio po wojnie, ze względu na działalność w AK, miała problemy z zatrudnieniem. Zajmowała się rodzicami, którzy w czasie wojny podupadli na zdrowiu, oraz pomagała innych członkom rodziny. W 1950 roku wyjechała za mężem do Poznania, a następnie do Leszna, potem wróciła do Piask i w końcu przeniosła się do Lublina. Po 1989 roku zaczęła brać aktywny udział w lokalnym życiu społecznym, uczestnicząc jako świadek historii w wydarzeniach patriotycznych i rocznicowych organizowanych przez urzędy, szkoły, biblioteki i instytucje kulturalno-oświatowe. Uhonorowana wraz z ojcem, matką oraz braćmi Aleksandrem i Maksymilianem medalami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem „Pro Bono Poloniae”, Krzyżem Armii Krajowej, Krzyżem Partyzanckim, Odznaką pamiątkową Akcji „Burza”, Medalem „Pro Memoria” oraz Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości, a także Medalem „Zasłużony dla Miasta Lublin. W ostatnich latach przebywała w Domu Pomocy Społecznej „Kalina” w Lublinie. Zmarła 14 I 2025.

Romuald Siepsiak (1937–2025) – działacz opozycji antykomunistycznej w czasach PRL, urzędnik państwowy, samorządowiec, społecznik. Absolwent Wydziału Budownictwa Politechniki Wrocławskiej, w latach 1956–1984 zatrudniony w Biurze Projektów Budownictwa Komunalnego. Odbył zasadniczą służbę wojskową w Marynarce Wojennej w latach 1957–1959. Od września 1980 roku w „Solidarności”, założyciel i przewodniczący Komitetu Założycielskiego, następnie przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w BPBK; wybrany delegatem na I Walne Zebranie Delegatów Regionu Dolny Śląsk. Od grudnia 1981 roku przewodniczący Tajnej Komisji Zakładowej „Solidarności”, współzałożyciel podziemnego pisma wrocławskich biur projektowych „Aspekt”, do 1986 roku jego redaktor techniczny. Internowany w stanie wojennym. Kolporter wydawnictw podziemnych, m.in. „Z Dnia na Dzień”, „Biuletynu Dolnośląskiego”, współorganizator Mszy św. za Ojczyznę w kościele św. Klemensa Dworzaka. W latach 1984–1989 inspektor w Miejskim Zarządzie Ulic i Mostów we Wrocławiu, przewodniczący TKZ w tym zakładzie. Kilkanaście razy zatrzymywany, rozpracowywany w ramach KE „Szpak”, aresztowany w 1984 roku, po czterech miesiącach sprawę umorzono na mocy amnestii. W 1989 roku członek Wrocławskiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarności”, uczestnik kampanii wyborczej Komitetu Obywatelskiego. W latach 1989–1990 pracownik Kancelarii Senatu, organizator i dyrektor Biura Parlamentarnego dla Posłów i Senatorów z listy Komitetu Obywatelskiego. W latach 1990–1991 pracownik Urzędu Rady Ministrów, delegat pełnomocnika rządu ds. reformy samorządu terytorialnego w województwie wrocławskim. W 1992 roku pełnomocnik wojewody ds. samorządu terytorialnego i ds. utworzenia Regionalnej Izby Obrachunkowej. W latach 1992–1996 organizator i dyrektor Biura Operacyjnego w URM, po połączeniu go z Biurem Informatyki wicedyrektor departamentu; po kolejnej reorganizacji wicedyrektor Biura Analiz i Prognoz. W latach 1997–1999 wicedyrektor Biura Dyrektora Generalnego MSWiA, a od 1999 do 2002 roku dyrektor Wydziału Zarządzania Kryzysowego, Ochrony Ludności i Spraw Obronnych Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu. Od 2002 roku na emeryturze. Odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, laureat Nagrody Wrocławia, za działalność na rzecz parafii św. Faustyny (redakcja albumów i folderów parafialnych, działalność we wspólnocie Czeladników św. Józefa, którą założył) uhonorowany przez metropolitę wrocławskiego diecezjalnym Medalem Świętej Jadwigi. Zmarł 14 I 2025.

Józef Matusz (1962–2025) – prawnik, dziennikarz, producent, w latach dziewięćdziesiątych korespondent Polskiej Agencji Prasowej, a także kierownik rzeszowskiego oddziału PAP. Był wydawcą czasopisma „Horyzont Karpacki”, pracował później dla „Rzeczpospolitej”. Był także prezesem rzeszowskiego oddziału i członkiem centralnych struktur Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. W marcu 2016 roku został dyrektorem – redaktorem naczelnym rzeszowskiego oddziału TVP, z którym wcześniej współpracował jako samodzielny producent. Z redakcją Polskiego Radia Rzeszów współorganizował m.in. festiwal Dino Top w Sędziszowie Małopolskim. Jako dyrektor oddziału wspierał liczne akcje charytatywne na rzecz Caritas, instytucji pomocy, ludzi chorych i poszkodowanych w kataklizmach, dla Ukrainy, ale też Polonii i Polaków poza granicami ojczyzny. W latach 2020–2022 kierował redakcją TVP Rzeszów, która otrzymała prestiżowe nagrody za cykl „Gospodarka w kwarantannie” w konkursie im. Władysława Grabskiego. Wyróżniony tytułem Miłosierny Samarytanin przez Caritas Diecezji Rzeszowskiej, Złotą Odznaką za zasługi od Związku Sybiraków oraz odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Zmarł 15 I 2025.

Józef Łopatka (1951–2025) – działacz podbeskidzkiej „Solidarności”, represjonowany w stanie wojennym. W marcu 1968 roku uczestniczył w demonstracji młodzieży pod pomnikiem Adama Mickiewicza w Bielsku-Białej. Od września 1980 roku w „Solidarności” przy Dyrekcji Rejonowej Kolei Państwowych w Bielsku-Białej. Od stycznia 1981 roku pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Zakładowej „S” przy DRKP, a od czerwca tego roku był członkiem Regionalnej Komisji Rewizyjnej Regionu Podbeskidzie. Po wprowadzeniu stanu wojennego wyniósł z siedziby Komisji Zakładowej zakładowy sztandar „Solidarności”, który ukrył w domu. Współtwórca pierwszych struktur podziemnej „Solidarności”, członek pięcioosobowego kierownictwa tzw. Drugiego Szeregu „Solidarności” Regionu Podbeskidzie. Aresztowany i 7 stycznia 1982 roku skazany przez Sąd Wojewódzki w Bielsku-Białej w trybie doraźnym na 5,5 roku pozbawienia wolności. Karę odbywał m.in. w Zakładach Karnych w Raciborzu, Strzelcach Opolskich, Wrocławiu i Strzelinie. Warunkowo zwolniony w kwietniu 1983 roku. W latach 1983–1989 kolporter podziemnych pism. W okresie 1984–1991 pracował w Przedsiębiorstwie Polonijnym Marbet w Bielsku-Białej, gdzie założył „Solidarność”. Przez dwie kadencje, w latach 1990–1991 i 2010–2014, był radnym Rady Miejskiej Bielska-Białej. Od 1995 roku członek ogólnopolskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stanu Wojennego z siedzibą w Katowicach. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności, a także wyróżniony tytułem „Zasłużony dla Solidarności Podbeskidzia”. Zmarł 15 I 2025.

Ryszard Kapuściński (1954–2025) – publicysta, działacz społeczny, założyciel i prezes Klubów Gazety Polskiej, organizujących projekcje filmów oraz spotkania z politykami, dziennikarzami, publicystami i pisarzami z nurtu prawicowego, a po katastrofie smoleńskiej comiesięczne obchody upamiętniające jej ofiary. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 15 I 2025.

Kpt. Wacław Szacoń ps. „Czarny” (1926–2025) – oficer Wojska Polskiego, członek Narodowej Organizacji Wojskowej, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik podziemia antykomunistycznego w Polsce, działacz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Do Narodowej Organizacji Wojskowej został zaprzysiężony 4 maja 1942 roku. Pod koniec II wojny światowej i w pierwszych latach powojennych walczył w antykomunistycznych oddziałach Hieronima Dekutowskiego „Zapory” i Zdzisława Brońskiego „Uskoka”. W 1949 roku aresztowany przez bezpiekę. Po torturach skazany w trybie doraźnym na czterokrotną karę śmierci, zamienioną potem na dożywotnie więzienie, celę opuścił dopiero w grudniu 1956 roku. W PRL inwigilowany przez bezpiekę. Wspierał ukrywającego się Józefa Franczaka aż do jego śmierci. Uczestniczył w odnowie wawelskiej krypty Józefa Piłsudskiego, wykonując metalowe zdobienia, był autorem krzyża obrony Lwowa na cmentarzu Rakowickim, płaskorzeźby popiersia gen. bryg. Leopolda Okulickiego i tablicy pamięci 27. pułku piechoty na Jasnej Górze. Odznaczony Krzyżem Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości i Medalem „Pro Bono Poloniae”, uhonorowany tytułem „Świadek Historii”, był też laureatem Nagrody im. Józefa Franczaka „Lalka”. Zmarł 17 I 2025.

Ryszard Sibilski (1955–2025) – afrykanista i ekonomista, producent telewizyjny, tłumacz i podróżnik po Afryce. Po powrocie do Polski zaczął pracę w Polskim Stowarzyszeniu Jazzowym, a następnie współtworzył stację TVN. W latach 2002–2006 członek rady nadzorczej Grupy ITI, do której należała wtedy stacja. Przez 18 lat, od 2006 roku, kierował Endemol Shine Polska.W tym czasie firma wyprodukowała polskie wersje takich programów, jak: Big Brother, MasterChef i MasterChef Junior, Twoja twarz brzmi znajomo czy The Wall. Wygraj marzenia. Ostatnio był dyrektorem zarządzającym Jake Vision, producenta m.in. Tańca z gwiazdami, Milionerów i Ninja Warrior. Prywatnie mąż Ewy Bem, para przez 17 lat była w nieformalnym związku, nim zdecydowała się na ślub w 1994 roku. Zmarł 17 I 2025.

Teresa Potulicka-Łatyńska ps. „Michalska” (1925–2025) – sanitariuszka Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego, autorka wspomnień. Podczas okupacji związała się z konspiracją i przyjęła pseudonim „Michalska”. Należała do batalionu „Wigry” w Zgrupowaniu „Róg” Grupy Północ Armii Krajowej. Jako sanitariuszka brała udział w Powstaniu Warszawskim (Stare Miasto – ewakuacja kanałami – Śródmieście Północ). Po upadku Powstania wraz z ludnością cywilną wydostała się z Warszawy i powróciła do rodzinnego majątku w Oborach koło Warszawy. Autorka wydanego w 1998 roku przez Wydawnictwo Kwadryga Dziennika powstańczego 1944. Odznaczona Krzyżem Walecznych, Londyńskim Krzyżem Armii Krajowej, Złotym Medalem za Zasługi dla Obronności Kraju i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 18 I 2025.

Prof. Stefan Turnau (1931–2025) – dydaktyk matematyki, doktor habilitowany, jedna z dwóch osób w Polsce mających habilitację z dydaktyki matematyki. Absolwent matematyki na Uniwersytecie Jagiellońskim, doktoryzował się na Wyższej Szkole Pedagogicznej, a habilitował na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1953–1970 pracował w XIII LO w Krakowie oraz szkołach średnich w Miechowie, Rzeszowie i Dąbrowicy jako nauczyciel matematyki i fizyki, a w latach 1958–1995 na Uniwersytecie Pedagogicznym w Katowicach, a od 1995 do 2006 roku na Uniwersytecie Rzeszowskim. W latach 1980–1981 pracował w Bedford School w Anglii, w latach 1981–1983 na uczelniach amerykańskich: University of Georgia w Athens i Liberal Arts College w Belmont. Był promotorem około stu licencjatów, 260 magistrów i siedmiu doktorów. Autor ok. 300 publikacji, recenzent czterech prac habilitacyjnych i czterech prac doktorskich. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Był ojcem czterech synów, w tym piosenkarza i kompozytora Grzegorza Turnaua. Zmarł 18 I 2025.

Ks. Tadeusz Pater SDB (1934–2025) – salezjanin, działacz kresowy, inicjator upamiętnień Polaków pomordowanych przez OUN-UPA w Rumnie, kapelan Kresowian i Sybiraków. Jako 11-latek był świadkiem napadu na rodzinną wieś, który przeprowadzili ukraińscy nacjonaliści w czerwcu 1944 roku. Zamordowano wówczas 40 Polaków, w tym pięcioro jego krewnych. Po wojnie wstąpił do zgromadzenia księży salezjanów, po święceniach kapłańskich posługiwał w wielu parafiach i domach zakonnych, w tym najdłużej w Przemyślu (od 1989 roku), gdzie pełnił funkcję m.in. kapelana Kresowian i Sybiraków. Inicjator ustawienia krzyża na mogile pomordowanych w Rumnie oraz pamiątkowych tablic. Autor dwóch tomów wspomnień: Oczyma i sercem. Wieś Rumno w latach 1939–1945 oraz książki Rumno w województwie lwowskim. Księga rodzin polskich w latach 1910–1945. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką Honorową Sybiraka i uhonorowany Nagrodą IPN „Świadek Historii”. Zmarł 18 I 2025.

Prof. Jan Stanisław Mycielski (1932–2025) – matematyk, logik i filozof. W matematyce zajmował się teorią grafów, kombinatoryką, teorią mnogości, topologią trójwymiarowych rozmaitości topologicznych i informatyką, a w filozofii – filozofią matematyki i teorią poznania. Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie w 1957 roku uzyskał doktorat. Tytuł profesora otrzymał w 1968 roku. W pracy naukowej związany był z Instytutem Matematycznym PAN. Od roku 1967 pracował jako visiting professor na Uniwersytecie Colorado w Boulder, a dwa lata później został zatrudniony tam na stałe. Od 1997 roku profesor emeritus tej uczelni. Od 1975 roku obywatel USA, a od 1978 roku członek Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego. Uhonorowany nagrodami im. Stefana Banacha i Fundacji Alfreda Jurzykowskiego oraz Medalem Wacława Sierpińskiego. Zmarł 18 I 2025.

Renata Gorczyńska (1943–2025) – dziennikarka, publicystka, pisarka, krytyk literacki, tłumacz literatury pięknej. Absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Pracowała początkowo w Telewizji Polskiej, potem w Programie III Polskiego Radia (kierowała tam redakcją muzyczną, jej autorstwa jest m.in. audycja pt.: Historia jednego przeboju). W 1975 roku wyjechała do USA na stypendium, gdzie pracowała m.in. w redakcji polonijnego pisma „Nowy Dziennik”, a pod koniec lat siedemdziesiątych była asystentką i sekretarką Czesława Miłosza. Od połowy lat osiemdziesiątych przebywała także w Paryżu, gdzie współpracowała m.in. z paryską „Kulturą, Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa i BBC. Po powrocie do Polski w 1992 roku była wicedyrektorem Polskiego Radia BIS. Autorka i współautorka dziesięciu książek, m.in. Podróżny świata: rozmowy z Czesławem Miłoszem: komentarze (pod pseudonimem Ewa Czarnecka), Milosz par Milosz. Entretien de Czeslaw Milosz avec Ewa Czarnecka et Aleksander Fiut, Conversations With Czeslaw Milosz (pod pseudonimem Ewa Czarnecka), Portrety paryskie, Szkice portugalskie…, a także opracowań i redakcji, tłumaczeń z języka polskiego poezji Adama Zagajewskiego kilkudziesięciu tłumaczeń literatury angielskojęzycznej. Laureatka Nagrody im. Zygmunta Hertza (przyznawanej przez redakcję paryskiej „Kultury”) a także Nagrody im. Dariusza Fikusa za pomysł uczczenia dwustulecia urodzin Adama Mickiewicza. Zmarła 22 I 2025.

Marcin Wicha (1972–2025) – grafik, eseista, autor książek dla dzieci. Projektował okładki książek i czasopism oraz plakaty i znaków graficzne. Przez wiele lat tworzył komentarze rysunkowe w „Tygodniku Powszechnym”, współpracował z miesięcznikiem popularnonaukowym poświęconym psychologii „Charaktery” oraz z „Gazetą Wyborczą”. Autor poczytnych książek dla dzieci: Klara: proszę tego nie czytać , Łysol i Strusia: Lekcje niegrzeczności, Bolek i Lolek: genialni detektywi, Niezwykła historia Sebastiana Van Pirka, Wielka księga Klary, a także esejów i zbiorów felietonów. Laureat Paszportu „Polityki” w kategorii literatura, Nagrody Literackiej „Nike” i Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza za zbiór esejów Rzeczy, których nie wyrzuciłem, nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia i Nagrody Literackiej „Nike” za zbiór esejów Kierunek zwiedzania, za który otrzymał Nagrodę im. Andrzeja Siemka. Zmarł 24 I 2025.

Maciej Jakub Petruczenko (1946–2025) – dziennikarz sportowy, specjalista od lekkoatletyki, historii sportu oraz olimpizmu. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz podyplomowych studiów na tej uczelni. Od 1970 roku dziennikarz w „Przeglądzie Sportowym”, gdzie zajmował się przede wszystkim lekką atletyką oraz ruchem olimpijskim. W 1973 roku założył piłkarską drużynę dziennikarzy FC Publikator. Członek Association of Track and Field Statisticians ATFS, od 1991 roku związany z lokalną prasą warszawską – pismami „Pasmo”, a następnie „Passa”, w których był redaktorem naczelnym. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, laureat Nagrody Grand Press im. Bohdana Tomaszewskiego oraz Nagrody Głównej Złotego Pióra przyznawanej przez Klub Dziennikarzy Sportowych. Aktywny zawodowo do ostatnich tygodni życia. Zmarł 27 I 2025.

Ks. Zbigniew Sobolewski (1963–2025) – duchowny diecezji siedleckiej, od 2013 roku dyrektor Dzieła Pomocy „Ad Gentes” działającego przy Komisji Episkopatu Polski ds. Misji, a od 2005 roku przez siedem lat sekretarz generalny Caritas Polska. Absolwent Accademia Alfonsiana i Papieskiego Uniwersytetu Laterańskiego w Rzymie, doktor teologii moralnej, wykładowca teologii moralnej w Wyższym Seminarium Duchownym w Siedlcach oraz na Papieskim Wydziale Teologicznym – Sekcja św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Autor kilku książek z teologii moralnej i teologii duchowości, a także licznych publikacji naukowych oraz artykułów, które ukazywały się na łamach „Naszego Dziennika”, w miesięczniku „Różaniec” i „Katolickim Echu Podlasia”. Prowadził też audycje na antenie Katolickiego Radia Podlasie. Założył Katolickie Liceum Ogólnokształcącego i Gimnazjum Katolickie w Białej Podlaskiej. Zaangażował się m.in. w budowę szkół zawodowych w Sengerema, w Centrum Edukacyjnym im. św. Maksymiliana Kolbego w Tanzanii czy szkoły podstawowej w Gitega-Songa w Burundii. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Zmarł 27 I 2025.

Andrzej Urbaniec ps. „Grzechotnik” (1924–2025) – ostatni żyjący żołnierz 1. Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej. Od najmłodszych lat związany był z działalnością konspiracyjną. Wiosną 1944 r. wstąpił do Oddziału Partyzanckiego AK „Wilk”, dowodzonego przez por. Krystyna Więckowskiego „Zawiszę”. Uczestnik działań przeciwko Niemcom oraz słowackim placówkom granicznym w ramach Akcji „Burza”. Po utworzeniu 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK we wrześniu 1944 roku stał się żołnierzem 1. kompanii I batalionu, operującego na pograniczu Gorców i Beskidu Wyspowego. Działalność partyzancką zakończył w styczniu 1945 r. wraz z rozwiązaniem Armii Krajowej. odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Zmarł 28 I 2025.

Przemysław Wojciechowski (1972–2025) – politolog i dziennikarz, reportażysta specjalizujący się w dziennikarstwie śledczym oraz styku wielkiego biznesu, przestępczości zorganizowanej oraz służb specjalnych. Od 1999 roku związany z telewizją TVN, a następnie z TVP. Pracę rozpoczął jako reporter w głównym programie informacyjnym „Fakty” TVN. Od maja 2010 roku zastępca dyrektora Agencji Produkcji Telewizyjnej TVP SA, a od września 2010 roku szef Redakcji Programów Publicystycznych i Społecznych TVP1. W listopadzie 2016 roku został szefem Redakcji Publicystyki i Edukacji TVP 1. Laureat wielu prestiżowych nagród dziennikarskich i nominacji, m.in. z Witoldem Gadowskim otrzymał nagrodę Grand Press i nagrodę Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich w kategorii dziennikarstwa śledczego za cykl reportaży o polskiej mafii gospodarczej, nagrodę Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich za reportaż o rosyjskiej mafii i próbach przejęcia przez nią handlu surowcami energetycznymi w Polsce oraz jej powiązaniach z polskimi politykami, nagrodę za najlepszy materiał śledczy w konkursie międzynarodowym na Festiwalu Reportażu Telewizyjnego „Camera Obscura” w Bydgoszczy za reportaż Kto prowadzi grę wokół Aleksandra Gudzowatego?. Otrzymał nominację do nagrody Grand Press w kategorii reportaż telewizyjny oraz nominację, wraz z Witoldem Gadowskim, do nagrody im. Andrzeja Wojciechowskiego, a także nagrodę za najlepszy reportaż o tematyce ekonomicznej na poznańskim festiwalu reportażu „Bazar” oraz nominację do nagrody Grand Press. Z Beatą Biel i Witoldem Gadowskim zrealizował cykl materiałów o współczesnym terroryzmie. Laureat nagrody w Ogólnopolskim Konkursie Reportażystów Melchiory 2010 w kategorii „Inspiracja roku”. Współautor (z Witoldem Gadowskim) książki Tragarze śmierci –polskie związki ze światowym terroryzmem oraz autor książki wydanej nakładem Editions – Spotkania Spowiedź życia, wywiad-rzeka z pułkownikiem Piotrem Wrońskim, oficerem SB, UOP i AW, w której odsłonił wiele tajemnic operacyjnych PRL-owskich służb specjalnych w walce z solidarnościową opozycją. Zmarł 28 I 2025.

Kpt Jerzy Wąsowicz (1944–2025) – żeglarz i podróżnik. Absolwent Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Gdańsku. Przygodę z żeglarstwem rozpoczął w lokalnym klubie Ligi Przyjaciół Żołnierza w Lublinie. W latach 1969–1983 był instruktorem żeglarstwa, kierownikiem technicznym i komandorem Akademickiego Klubu Morskiego w Gdańsku. W latach 1983–1989 pracował jako kierownik działu inwestycji w Studenckiej Spółdzielni Pracy Techno-Service, a od 1989 do 1991 roku był prezesem Uprzemysłowionego Przedsiębiorstwa Budowlanego „Prombud”. Pływał zarówno jako sportowiec w klasach 505, Latający Holender i Dragon, jak i na morzu, m.in. na „Generale Zaruskim”. W tym roku wziął udział, jako drugi oficer, w wyprawie jachtu „Probus” na Islandię, który nagrodzony został II nagrodą Rejs Roku. Jako kapitan jachtowy pływał głównie z młodzieżą akademicką skupioną wokół Akademickiego Klubu Morskiego. W 1980 roku nabył stary kuter rybacki, który przez kolejne dziesięć lat własnoręcznie przebudowywał na jacht oceaniczny. W 1989 roku jednostka została zwodowana i otrzymała nazwę „Antica”. W 1991 roku wyruszył na jachcie w sześcioletni rejs dookoła świata, który zakończył się w Gdańsku w 1997 roku. W latach 1998–2000 opłynął Amerykę Południową wokół Przylądka Horn, a od 2003 do 2004 roku odbył rejs wokół północnego Atlantyku śladami Polaków. W latach 2005–2006 zorganizował „Ekspedycję do korzeni cywilizacji” po Europie i Ameryce, za którą otrzymał III nagrodę Rejs Roku. Podczas swoich rejsów pełnił rolę ambasadora Polski i Gdańska, promując miasto na arenie międzynarodowej, do czego upoważniał go tzw. List Morski od władz Gdańska. Ostatni duży rejs – „Gdańską ekspedycję wokół Morza Bałtyckiego” – odbył w 2007 roku. Co roku wypływał w trzymiesięczną wyprawę po Bałtyku lub Morzu Północnym, brał także udział w zlotach oldtimerów – m.in. Baltic Sail i Zlocie Jachtów z Duszą „Próchno i Rdza”. Autor dwóch książek Antica. Spełnione marzenia oraz Prawdziwe wyzwanie. Dwa lata, dwa miesiące i dwa dni wokół Ameryki Południowej. Uhonorowany tytułem Radiowa Osobowość Roku Radia Gdańsk w 2001 roku za cykl audycji o żeglarstwie. Zmarł 29 I 2025.

Danuta Baszkowska (1940–2025) – nauczycielka, pedagog, ekumenistka, prezes Stowarzyszenia Pokoju i Pojednania „Effatha” w Warszawie. W latach 1967–1984 była nauczycielką w Korespondencyjnym Liceum Ogólnokształcącym w Pruszkowie. W Indiach, gdzie spędziła wiele lat z rodziną, współpracowała z niemiecko-szwajcarskim zgromadzeniem zakonnym „Holy Cross” i ze zgromadzeniem Misjonarek Miłości i kontynuowała ją w Polsce.. Działała przeciw dyskryminacji kobiet w hinduizmie i przeciw dziecięcej prostytucji. Współzałożycielka i wiceprezes Towarzystwa „Tylko z Darów Miłosierdzia” podejmującego działania charytatywne na rzecz bezdomnych matek i dzieci. W 2000 roku została prezesem Stowarzyszenia Pokoju i Pojednania „Effatha”. Była też członkiem Komitetu Krajowego Światowego Dnia Modlitwy Kobiet w Polsce, skupiającego chrześcijanki ze 170 krajów. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Medalem „Ecclesiae populoque servitium praestanti”, lauretka Nagrody „Pontifici” i odznaki „Zasłużony dla Ziemi Pruszkowskiej”. Zmarła 31 I 2025.

Maria Wanke-Jerie
Małgorzata Wanke-Jakubowska