NIEOBECNI. Znani Polacy, którzy odeszli we wrześniu 2024 r.
NIEOBECNI to lista osób, które zmarły w ostatnim czasie, przygotowywana od 2016 r. przez siostry bliźniaczki Małgorzatę WANKE-JAKUBOWSKĄ i Marię WANKE-JERIE. Zmarli we wrześniu 2024 r.
Coroczne podsumowanie – najpełniejsze tego rodzaju zestawienie w Polsce – publikowane jest na TwitterTwins.pl z okazji Zaduszek. Jest to subiektywny wybór Autorek, który zawiera każdego roku kilkaset nazwisk osób znanych z działalności publicznej w wymiarze ogólnopolskim wraz z krótkimi notkami biograficznymi i zdjęciami portretowymi. Dla „Gazety na Niedzielę” Autorki udostępniają informacje o tych, którzy odeszli w ostatnim miesiącu.
Każde odejście zawsze jest przedwczesne, zwłaszcza gdy śmierć przychodzi znienacka i zabiera osobę młodą, aktywną, w sile wieku.
Spieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą…
Pamiętajmy o nieobecnych, bo póki trwa pamięć, oni są wśród nas.
Ofiarujmy też za nich modlitwę: Wieczne odpoczywanie racz im dać Panie!
Zmarli we wrześniu 2024
Prof. Piotr Płoszajski (1946–2024) – ekonomista, w latach 1994–2018 kierownik Katedry Teorii Zarządzania Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, wykładowca Programu MBA-SGH. Absolwent zarządzania na Uniwersytecie Łódzkim i Harvard Business School w Stanach Zjednoczonych. Stypendysta m.in. The Ford Foundation, The British Academy, CNRS w Paryżu, The Swiss Foundation, Japan Society for the Promotion of Science i DAAD oraz Research Scholar w Sloan School of Management i Massachusetts Institute of Technology. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i wyróżniony nagrodą Digital Shaper, zwaną Cyfrowym Oscarem. Zmarł 2 IX 2024.
Prof. Kazimierz Działocha (1932–2024) – prawnik, nauczyciel akademicki, specjalista w zakresie prawa konstytucyjnego, w latach 1985–1993 sędzia Trybunału Konstytucyjnego, senator III kadencji i poseł na Sejm III kadencji. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1977 roku został profesorem nadzwyczajnym, a siedem lat później otrzymał nominację na profesora zwyczajnego. W latach 1978–1981 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Prawa i Administracji UWr, od 1996 do 2002 roku był kierownikiem Katedry Prawa Konstytucyjnego na tej uczelni. Związany również z Wyższą Szkołą Ekonomii, Prawa i Nauk Medycznych w Kielcach. W latach 1985–1993 sędzia Trybunału Konstytucyjnego . Był wśród założycieli Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego, pełnił funkcję prezesa tej organizacji, a w 2002 roku został prezesem honorowym. Zasiadał w Komitecie Wykonawczym Międzynarodowego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego. Dwukrotnie był członkiem Rady Legislacyjnej działającej przy prezesie Rady Ministrów, dwukrotnie też członkiem w Komitecie Nauk Prawnych PAN. Do 2006 roku wchodził w skład Rady Służby Cywilnej. Należał do współzałożycieli Fundacji Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju, w 1989 roku został przewodniczącym rady tej fundacji. Opublikował około 200 prac naukowych, jest współautorem pięciotomowego komentarza do Konstytucji pod redakcją Lecha Garlickiego. Redaktor dwóch serii publikacji poświęconych prawu konstytucyjnemu: Podstawowe dylematy teoretyczne nowej konstytucji RP oraz Podstawowe problemy stosowania konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Do 2006 roku był prezesem Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, zasiadał we władzach Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego. Zajmował stanowisko zastępcy redaktora naczelnego miesięcznika „Państwo i Prawo”. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 3 IX 2024.
Władysław Słowiński (1930–2024) – kompozytor, dyrygent, animator życia muzycznego. Studiował kompozycję i dyrygenturę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. W latach 1954–1964 był dyrygentem Teatru Wielkiego w Poznaniu, jednocześnie współpracował z orkiestrami symfonicznymi, głównie z Filharmonią Poznańską, a także z Teatrem Wielkim w Łodzi i w Warszawie oraz warszawskim Teatrem Muzycznym. W latach 1970–1973 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Polskich Nagrań, od 1973 do 1985 roku był sekretarzem generalnym Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich, a przez następne pięć lat prezesem oddziału warszawskiego ZKP. W 1986 roku powołał do życia festiwal Warszawskie Spotkania Muzyczne, pełniąc funkcję dyrektora artystycznego. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotą Odznaką honorową „Za Zasługi dla Warszawy” oraz Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarł 5 IX 2024.
Prof. Jerzy Heimrath (1958–2024) – lekarz, specjalista ginekologii i położnictwa, przez wiele lat związany z Uniwersytetem Medycznym we Wrocławiu. W 1983 roku ukończył Wydział Lekarski ówczesnej Akademii Medycznej we Wrocławiu. Pierwszy stopień specjalizacji w zakresie położnictwa i ginekologii otrzymał w 1987, a drugi – w 1990 roku. Trzy lata później uzyskał stopień doktora, a w 2003 roku stopień doktora habilitowanego. Klinicysta, pracownik naukowo-dydaktyczny uczelni, promotor wielu prac dyplomowych. Pełnił m.in. funkcję dziekana Wydziału Nauk o Zdrowiu oraz kierownika II Katedry Ginekologii i Położnictwa UMW. Złożył dymisję z pełnionej funkcji, gdy ujawnił nieprawidłowości w podległym uczelni szpitalowi klinicznemu. Wraz ze swoimi kolegami oskarżył swojego szefa o wykonywanie zabiegów histeroskopii w Akademickim Szpitalu Klinicznym bez wskazań medycznych. Zwiększenie zleconych badań na NFZ miało poprawić wyniki finansowe szpitala. Po kontroli NFZ potwierdzono, że rzeczywiście pacjentkom w tej placówce częściej niż w innych zlecano histeroskopię. Zmarł 5 IX 2024.
Zbigniew Sulatycki (1933–2024) – inżynier, kapitan żeglugi wielkiej, publicysta, działacz katolicki, były wiceminister transportu i gospodarki morskiej. Po ukończeniu studiów w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni pracował w Polskich Liniach Oceanicznych na stanowiskach od marynarza do oficera. Od 1976 do 1980 roku był inspektorem ds. bezpieczeństwa żeglugi w Urzędzie Morskim w Gdyni, a w latach 1980–1983 pracował w Porcie Gdynia i Międzyportowym Pilotażu Bałtyckim. W 1983 roku założył spółkę z o.o. SULSHIP. Od 1991 do 1993 roku był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Transportu i Gospodarki Morskiej w rządach Jana Olszewskiego i Hanny Suchockiej. Prezes Towarzystwa Morsko-Gospodarczego im. Eugeniusza Kwiatkowskiego, którą to funkcję sprawował do stycznia 2012 roku, gdy został honorowym prezesem tej organizacji i od 2016 roku przewodniczący Konwentu Morskiego. Honorowy członek Unii Stowarzyszeń i Organizacji Polskich w Ameryce Łacińskiej. Kawaler Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie. Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem „Pro Patria”, Odznaką Honorową „Bene Merito” i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zmarł 6 IX 2024.
Jacek Rybicki (1959–2024) – nauczyciel, działacz związkowy, poseł na Sejm III kadencji. Absolwent Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. W latach 1984–1985 pracował jako nauczyciel w V Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku. Na początku lat dziewięćdziesiątych redaktor naczelny „Przeglądu Oświatowego”, od marca 1993 do czerwca 1998 roku przewodniczący zarządu regionu gdańskiego NSZZ „Solidarność”, w latach dziewięćdziesiątych pełnił funkcję wiceprzewodniczącego komisji krajowej związku. Poseł III kadencji z listy Akcji Wyborczej Solidarność. Jeden z najbliższych współpracowników Mariana Krzaklewskiego i najbardziej wpływowych polityków AWS (był m.in. wiceprzewodniczącym klubu parlamentarnego i przewodniczącym rady politycznej Ruchu Społecznego AWS). W 2004 roku jeden z założycieli Partii Centrum. W 2006 roku został sekretarzem komisji krajowej NSZZ „Solidarność”, a w 2017 roku powołany w skład rady programowej Radia Gdańsk. Zmarł 9 IX 2024.
Robert Smoktunowicz (1962–2024) – prawnik i polityk, adwokat, senator V i VI kadencji. Na początku lat 80. był działaczem Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Uniwersytecie Warszawskim i w stołecznych strukturach NZS. Uczestniczył później w Ruchu Młodej Polski, a w 1987 roku współtworzył Ruch Polityki Realnej, na bazie którego powstała Unia Polityki Realnej. Należał do założycieli Towarzystwa Gospodarczego w Warszawie. Ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji UW. Aplikację adwokacką odbył w Warszawie, po czym w 1991roku podjął praktykę w zawodzie adwokata. Objął kierownictwo firmy prawniczej R. Smoktunowicz & L. Falandysz, prowadzonej wspólnie z Lechem Falandyszem. W 1995 roku został doradcą prawnym ambasady Włoch w Polsce. W latach 1997–1998 był ekspertem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Publikował felietony w czasopismach „Home & Market” i „Gentleman”. W czasie wyborów prezydenckich w roku 2000 był doradcą Andrzeja Olechowskiego i pełnomocnikiem jego komitetu wyborczego. Organizował Stowarzyszenie Obywatele dla Rzeczypospolitej, którego został wiceprzewodniczącym. Przystąpił do Platformy Obywatelskiej, był jej ekspertem prawnym i członkiem rady krajowej partii. W 2001 roku uzyskał mandat senatora V kadencji z ramienia komitetu Blok Senat 2001. Zasiadał w Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. W 2005 roku po raz drugi został senatorem z rekomendacji Platformy Obywatelskiej. W Senacie VI kadencji pracował ponownie w Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz w Komisji Ustawodawczej. We wrześniu 2007 roku zrezygnował z członkostwa w PO. W przedterminowych wyborach parlamentarnych bezskutecznie kandydował do Senatu z okręgu warszawskiego jako bezpartyjny z rekomendacji Partii Demokratycznej. W 2009 roku przystąpił do Stronnictwa Demokratycznego, w którym działał, pełniąc funkcję skarbnika tej partii. We wrześniu 2023 został wykreślony z listy adwokatów. Zmarł 9 IX 2024.
Robert Kościelny (1961-2024) – inżynier, menedżer i polityk, poseł na Sejm II kadencji. Od 2007 roku związany ze spółką Tramwaje Warszawskie, od 2017 roku członek jej zarządu. W latach osiemdziesiątych działacz opozycji antykomunistycznej, członek Konfederacji Polski Niepodległej. W 1997 roku ukończył studia na Wydziale Metali Nieżelaznych AGH w Krakowie. 16 lat później uzyskał stopień magistra ekonomii po studiach na Uczelni Warszawskiej im. Marii Curie-Skłodowskiej. Był też absolwentem studiów podyplomowych z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem oraz audytu i kontroli wewnętrznej na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. Do Sejmu został wybrany z okręgu krakowskiego, z listy Konfederacji Polski Niepodległej. Pracował m.in. w Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. Po zakończeniu kadencji nie prowadził już działalności politycznej. Pracował na stanowiskach kierowniczych różnego szczebla, sprawował funkcje w zarządach spółek NEWCITYTEAM, w latach 2009–2011 był wiceprezesem zarządu i Sinevia, w której był prezesem zarządu od 2011 do 2016 roku. W 2017 roku powołany został w skład zarządu przedsiębiorstwa Tramwaje Warszawskie. Należał do Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Pro Patria oraz Krzyżem Wolności i Solidarności. Zmarł 9 IX 2024.
Bp Wasyl Medwit (1949–2024) – biskup greckokatolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, biskup pomocniczy doniecko-charkowski w latach 2009–2013.Święcenia kapłańskie otrzymał w Rzymie 31 maja 1984 roku z rąk Jana Pawła II. Pełnił funkcję wicerektora Kolegium Świętego Jozafata w Rzymie, po powrocie do Polski był proboszczem parafii w Baniach Mazurskich i Kruklankach. Był protoihumenem Klasztoru Bazylianów w Węgorzewie. W latach 1989–1994 przełożony polskiej prowincji bazyliańskiej. W maju 1994 roku mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji lwowskiej, a we wrześniu 1997 roku egzarchą arcybiskupim kijowsko-wyszogrodzkim. Od 2004 roku był biskupem kurialnym Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego. 17 marca 2009 roku został biskupem pomocniczym egzarchatu doniecko-charkowskiego. W październiku 2013 roku papież Franciszek przyjął jego rezygnację z urzędu. Zmarł 12 IX 2024.
Prof. Jan Popczyk (1947–2024) – energetyk, wykładowca akademicki, współtwórca reformy polskiego systemu elektroenergetycznego, pierwszy prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych,strateg transformacji energetycznej, laureat pierwszej edycji nagrody Kreator Nowej Energetyki. Ukończył Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej w 1970 roku, od 1987 roku profesor tytularny. Prezes Stowarzyszenia Klaster 3×20, wiceprezes Polskiej Platformy Technologicznej Zielonej Energii oraz dyrektor Centrum Energetyki Prosumenckiej w Politechnice Śląskiej. Pełnił funkcję członka Rady Programowej Centrum Strategii Energetycznych (CSE) w Instytucie Badań nad Gospodarką Rynkową. W latach 1990–1995 współtworzył i realizował reformę elektroenergetyki, współtworzył i realizował koncepcję odłączenia polskiego systemu elektroenergetycznego od systemu POKÓJ (ZSRR i kraje Europy Środkowej) i połączenia z systemem zachodnioeuropejskim (UCPTE/UCTE). Był doradcą wicepremiera Leszka Balcerowicza ds. całego kompleksu paliwowo-energetycznego w latach 1998–2000. Współpracował z wicepremierem Jerzym Hausnerem na rzecz sformułowania polskiej doktryny bezpieczeństwa energetycznego. Prowadził badania w zakresie uwarunkowań przejścia energetyki postprzemysłowej w nowy etap rozwojowy, charakterystyczny dla społeczeństwa wiedzy, który nazywa SYNERGETYKĄ. Zainicjował i od 2006 roku prowadził Konwersatorium Inteligentna Energetyka. Twórca Elektronicznej Biblioteki Źródłowej Energetyki Prosumenckiej, którą przekształcał sukcesywnie w Powszechną Platformę Transformacyjną Energetyki 2050. Opublikował – w postaci tripletu paradygmatycznego monizmu elektrycznego (paradygmaty: elektroprosumencki, egzergetyczny, wirtualizacyjny) – koncepcję, którą nazywał transformacją energetyczną w trybie innowacji przełomowej do elektroprosumeryzmu (TETIPE) i działał na rzecz jej realizacji. Zmarł 13 IX 2024.
Prof. Zbigniew Lew-Starowicz (1943–2024) lekarz psychiatra, psychoterapeuta i seksuolog, nauczyciel akademicki, prezes Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego. Ukończył medycynę na Wydziale Lekarskim Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi. Został także absolwentem filozofii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1981roku obronił doktorat, a w 1986 habilitował się ze specjalnością w zakresie psychiatrii. W 2015 roku otrzymał tytuł nauk medycznych. Zawodowo związany m.in. z Akademią Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego. W latach 1999–2005 pełnił przez dwie kadencje funkcję dziekana Wydziału Rehabilitacji AWF, był też kierownikiem Katedry Psychospołecznych Podstaw Rehabilitacji na tej uczelni, a także wykładowcą na Wydziale Psychologii Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania. Zajmował stanowisko dyrektora Instytutu Seksuologii Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego w Warszawie. Prezes Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego i Polskiego Towarzystwa Medycyny Seksualnej. W latach 1995–1996 ekspert Ministerstwa Edukacji Narodowej w zakresie edukacji seksualnej, a od 1996 do 1998 roku lider programu edukacji seksualnej ONZ. W 1994 roku powołany na krajowego specjalistę z zakresu seksuologii. Członek korespondent Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i przewodniczący rady naukowej czasopisma „Seksuologia Polska”. Jest autorem lub współautorem kilkuset prac naukowych i popularnonaukowych poświęconych problematyce współczesnej seksuologii i psychiatrii. Część z nich wydawał pod pseudonimem „Leo Oldwitch”. Współpracował ze stacją telewizyjną TVN-Med, w której prowadził programy na temat seksuologii. Był biegłym sądowym oraz praktykował w ramach Centrum Seksuologii Medycznej, Psychiatrii i Psychoterapii, którego został dyrektorem. Epizodycznie pojawiał się w obsadzie aktorskiej seriali telewizyjnych takich jak Kasia i Tomek, Niania, 39 i pół. Wystąpił jako urzędnik stanu cywilnego w teledysku do utworu Black and White Kombi. W autobiografii Pan od seksu z 2013 roku ujawnił, że przed 1989 rokiem w praktyce lekarskiej stosował na osobach homoseksualnych elektrowstrząsy w ramach tzw. terapii konwersyjnej. W wywiadzie, udzielonym w 2015 roku na potrzeby filmu dokumentalnego Artykuł osiemnasty, przeprosił swoich homoseksualnych pacjentów i świat nauki za to, że stosował szkodliwe i nieskuteczne metody, które zostały później obalone przez badania medyczne. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 13 IX 2024.
Rafał Kocot (1973–2024) – dyplomata, w latach 2016–2022 konsul Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie, kierownik Wydziału Polonii Konsulatu Generalnego RP we Lwowie. Dzięki jego wsparciu zainaugurowany został w 2018 roku Przystanek Historia IPN we Lwowie, w tym samym roku historycy i dziennikarze zorganizowali wspólny wyjazd szlakiem Karpackiej Żelaznej Brygady Legionów przez Ukrainę i Rumunię. W 2019 r., w osiemdziesiątą rocznicę wybuchu II wojny światowej został otwarty Przystanek Historia Stanisławów, w Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Iwano-Frankiwsku. Był pomysłodawcą projektu „Przedwojenne tradycje turystyczne – ścieżkami dawnego Głównego Szlaku Karpackiego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego”. Zmarł 15 IX 2024.
Jacek Barcz (1952–2024) –fotograf, fotoreporter, zastępca przewodniczącego Sekcji Autorów Prac Fotograficznych ZAiKS-u. Swoją drogę zawodową związał na początku z Centralną Agencją Fotograficzną. Później pracował w „Sztandarze Młodych”, a także w „The Warsaw Voice”. Członek ZAiKS-u w Sekcji L od 1979 roku. Zasiadał również we władzach Klubu Fotografii Prasowej przy Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich, a także był członkiem zarządu Stowarzyszenia Dokumentalistów Droga. Zmarł 16 IX 2024.
Felicjan Andrzejczak (1948–2024) – piosenkarz i muzyk, w latach 1982–1983 wokalista zespołu „Budka Suflera”. Ukończył Średnią Szkołę Muzyczną w klasie skrzypiec i Wydział Wychowania Muzycznego Studium Nauczycielskiego w Gorzowie Wielkopolskim. Karierę muzyczną rozpoczął w 1971 roku występem z zespołem C-4011 na Ogólnopolskim Konkursie Młodych Talentów. Za wykonanie piosenki Czesława Niemena Dziwny jest ten świat otrzymał trzecią nagrodę. W kolejnych latach występował na różnych festiwalach i konkursach, m.in. w Zielonej Górze i Toruniu. W 1979 roku dostał się do koncertu „Premier” na XVII festiwalu w Opolu, gdzie otrzymał wyróżnienie. Po występie w Opolu nawiązał współpracę z Polskim Radiem. W latach 1979–1980 współpracował z warszawskim Teatrem Rampa na Targówku. W 1981 roku wystąpił w musicalu Wielki świat w Teatrze Muzycznym w Gdyni. Jego rozpoznawalny od pierwszej sekundy głos kojarzył się z wielopokoleniowym gigaprzebojem Jolka, Jolka pamiętasz. Jako solista wydał kilka albumów, w tym „Świat miłować”, „Zauroczenia”, „Na prowincji”, „Biegnę jak maratończyk” i „Czas przypływu”. W 2015 roku wraz z m.in. Zbigniewem Wodeckim i Andrzejem Dąbrowskim wziął udział w pierwszej części projektu „Albo inaczej” (album uzyskał status złotej płyty). W maju 2020 roku otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Świebodzina. Zmarł 17 IX 2024.
Jan Łuczak (1962–2024) – ekonomista, politolog, dziennikarz, ekspert rynku nieruchomości, założyciel sieci biur nieruchomości Nordhaus Group. Absolwent Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy oraz studiów doktoranckich Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Pochodził z ziemi żnińskiej, z okolic Biskupina i Wenecji. Od najmłodszych lat pasjonowała go historia, na tyle, że został rycerzem w grupie rekonstrukcyjnej. Po zakończeniu pracy w Kancelarii Sejmu w 1991 roku, podjął własną działalność gospodarczą. Stworzył Nordhaus Group – sieć biur nieruchomości. W latach 2017–2023 pełnił funkcję Marszałka Wyższej Szkoły Nauk o Zdrowiu w Bydgoszczy. Zmarł 17 IX 2024.
Lech Sołuba (1948–2024) – aktor teatralny i filmowy. ukończył studia na PWST w Warszawie. Zadebiutował 30 października 1969 roku w Teatrze Polskim w Warszawie. Grał też na deskach Teatru Narodowego i Ochoty w Warszawie oraz Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie. Zagrał w prawie stu filmach emitowanych na dużym i małym ekranie, ostatnią jego rolą była postać Gomułki w filmie Gierek z 2021 roku. Wystąpił w kilkunastu spektaklach Teatru Telewizji. Zagrał m.in. rolę Juliana w spektaklu Żabusia i rolę Iwrońskiego w spektaklu Pijacy. Zmarł 18 IX 2024.
Wojciech Wala (1965–2024) – zapaśnik walczący w wadze ciężkiej w stylu wolnym, olimpijczyk z Seulu. Uczestnik mistrzostw świata w roku 1987, podczas których zajął 11. miejsce oraz mistrzostw Europy: w 1987 i 1988 roku, podczas których zajmował szóste miejsce oraz w roku 1995, podczas których zajął czwarte miejsce. Na igrzyskach olimpijskich w Seulu w 1988 roku odpadł w eliminacjach. W latach 2016–2020 był członkiem zarządu LKS Ceramik Krotoszyn. Zmarł 18 IX 2024.
Prof. Jerzy Wuttke (1945–2024) – plastyk, profesor sztuk plastycznych, działacz opozycji w czasach PRL, poseł na Sejm X i II kadencji, prezes Związku Górnośląskiego w latach 1997–2000. Ukończył studia na Wydziale Projektowania Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Zawodowo związany był z Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach, gdzie zdobywał kolejne stopnie naukowe, a w roku1992 uzyskał tytuł profesora. Kierował Katedrą Wzornictwa na Wydziale Grafiki, Malarstwa i Wzornictwa. Objął funkcję przewodniczącego rady naukowej Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Wykładał także w Górnośląskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej im. Kardynała Augusta Hlonda. W latach 1989–1991 sprawował mandat posła na Sejm X z ramienia Komitetu Obywatelskiego. Był potem posłem na Sejm II kadencji z listy Bezpartyjnego Bloku Wspierania Reform. Jeden z liderów powstałego na skutek rozpadu BBWR Ruchu Solidarni w Wyborach. Był także inicjatorem powołania Związku Górnośląskiego, a w latach 1997–2000 pełnił funkcję prezesa tej organizacji. Był członkiem Katowickiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 18 IX 2024.
Antoni Fałat (1942–2024) – malarz, grafik i rysownik, twórca i rektor Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie. Studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, uzyskując dyplom z wyróżnieniem. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych był założycielem grupy artystycznej „AUT”, której program wyrażony był w haśle wystawy w 1970 roku w warszawskiej Galerii MDM: „polska figuracja, polski styl, polska egzotyka”. Uczestniczył również w działaniach ruchu „O poprawę”, który skupił grupę absolwentów warszawskiej ASP głoszących hasła odświeżenia języka malarskiego. Większość członków grupy weszła do nurtu nowej figuracji w sztuce polskiej. W latach siedemdziesiątych brał udział w wielu wystawach młodego pokolenia twórców, m.in. w Festiwalach Malarstwa Polskiego w Szczecinie w 1970, 1974, 1978 i 1980 roku, w Festiwalach Sztuk Pięknych w warszawskiej Zachęcie w roku 1970, 1972 i 1974. Wystawiał swoje prace również na wystawach „Realizm i tendencje pochodne”, „Inspiracje fotograficzne” czy „Sztuka faktu”. W latach osiemdziesiątych wystawiał i uczestniczył w spotkaniach w ramach ruchu kultury niezależnej. W latach 1992–1996 był członkiem Rady Kultury przy Prezydencie RP Lechu Wałęsie. W dorobku artystycznym ma 34 wystawy indywidualne oraz 90 wystaw zbiorowych w kraju i zagranicą. W 2012 roku wystawiono 30 jego prac w nowo otwartym Łódzkim Centrum Konferencyjno-Wystawowym „Lutnia”. Jego obrazy znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Galerii Zachęta, Muzeum w Gandawie, Muzeum Puszkina oraz Instytucie Sztuki w Moskwie. W 1997 roku otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania, w roku 2022 odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Jest także laureatem Złotego Medalu na III Festiwalu Sztuk Pięknych Zachęta oraz Złotego Medalu Bielskiej Jesieni. W 2024 roku otrzymał Odznakę Honorową Zasłużonego dla Warszawy. Zmarł 19 IX 2024.
Stanisława Korolkiewicz (1944–2024) – białostocka działaczka związkowa i opozycyjna w czasach PRL, w 1982 r. była współzałożycielką struktur Konfederacji Polski Niepodległej w Białymstoku. Ukończyła Wyższą Szkołę Ekonomiczną w Sopocie. Przez dwa lata pracowała jako referent ekonomiczny w Polskich Liniach Oceanicznych w Gdyni, potem przez rok w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Gazownictwa Bezprzewodowego w Białymstoku, a w kolejnym roku w Przedsiębiorstwie Techniczno-Handlowym Eldom. W latach 1973–1983 pracowała w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu Obuwiem w Białymstoku. W 1980 roku przewodnicząca Komitetu Założycielskiego w WPHW, od stycznia 1981 przewodnicząca Komisji Zakładowej. Od 23 III 1981 roku, czasowo, w związku z kryzysem bydgoskim, znalazła się w składzie prezydium MKZ. W czerwcu 1981 roku była delegatem na I WZD Regionu Białystok, została członkiem Zarządu Regionu, przewodniczącą Komisji ds. Zaopatrzenia i Żywności. Od 16 do 17 grudnia 1981 roku kolporterka ulotek w WPHW. W 1982 roku współorganizatorka struktury Obszaru KPN i członek Kierownictwa Akcji Bieżącej. W latach 1982–1989 współzałożycielka, członek redakcji, zaangażowana w druk i kolportaż podziemnych pism „Biuletyn Informacyjny XVI Obszaru KPN” oraz „Opinia Białostocka”. W 1983 roku zatrudniona w Zakładzie Remontowo-Budowlanym PSS Społem w Białymstoku, potem w latach 1984–1989 podejmowała prace dorywcze, m.in. stróża w żłobku. Wielokrotnie zatrzymywana i przesłuchiwana. Współorganizatorka i uczestniczka corocznych demonstracji, akcji ulotkowych, plakatowych, malowania na murach. W 1983, 1984 i 1986 roku karana przez kolegium ds. wykroczeń za udział w manifestacjach. Udostępniała swoje mieszkanie ukrywającym się, znajdywała dla nich inne schronienia, organizowała pomoc dla represjonowanych i ich rodzin oraz zbiórki funduszy na działalność podziemną. W latach 1985–1989 działaczka Duszpasterstwa Ludzi Pracy w Białymstoku. Od 1989 do 1992 roku była właścicielką zakładu gastronomicznego i sklepu spożywczego, po bankructwie bezrobotna. Od 1995 roku na rencie. Odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 19 IX 2024.
Barbara Horawianka (1930–2024) – aktorka teatralna i filmowa. Pracę aktorską rozpoczęła 8 grudnia 1951 roku w Teatrze Rapsodycznym w Krakowie, ukończyła Studio Dramatyczne Teatru, będąc m.in. uczennicą prof. Józefa Gaczyńskiego. W latach 1954–1955 występowała w krakowskim Starym Teatrze , a od 1955 do 1957 roku w Teatrze im. Juliusza Słowackiego, przez kolejnych sześć lat, a potem od 1974 do 1976 roku w zespole Kazimierza Dejmka w Teatrze Nowym w Łodzi. W 1957 zdała aktorski egzamin eksternistyczny. Od 1963 roku występowała na deskach teatrów warszawskich: Teatru Narodowego , Teatru Dramatycznego, Teatru na Woli, Teatru na Targówku i Teatru Polskiego. Została członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi w 2010 roku oraz przed wyborami prezydenckimi w 2015 roku. Wystąpiła w ponad pięćdziesięciu filmach, m.in. Pociąg, Kamienne niebo, Krzyżacy, Czas przeszły, Echo, Kochankowie z Marony, Samotność we dwoje, Pensja pani Latter, Pułkownik Kwiatkowski, Obywatel, a także w serialach: Stawka większa niż życie, W labiryncie, Plebania. W 2007 roku otrzymała Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a w 2013 roku odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 20 IX 2024.
Roman Zwiercan (1962–2024) – działacz społeczny, publicysta, członek „Solidarności” oraz Solidarności Walczącej. Uczył się w Technikum Przetwórstwa Rybnego w Gdyni, Technikum Górniczym w Lubinie i Liceum Chłodniczym przy Zespole Szkół Zawodowych w Gdyni. Dwukrotnie, w 1982 i 1983 roku, aresztowany i skazany za próbę nielegalnego przekroczenia granicy. W 1984 roku zaangażował się w działalność Solidarności Walczącej. Za organizację strajku na wydziale szkoleniowym Stoczni im. Komuny Paryskiej zwolniony dyscyplinarnie. W proteście podjął, wraz z kolegą, głodówkę na kominie stoczniowej elektrociepłowni. Przywrócony do pracy, tego samego dnia po południu zatrzymany na 48 godzin przez Służbę Bezpieczeństwa, i po upływie tego terminu przekazany wbrew swojej woli do szpitala psychiatrycznego, co uspokoiło zaniepokojonych aresztowaniem stoczniowców. Zwolniony po miesiącu, po podjęciu głodówki, tego samego dnia pobity przez tzw. nieznanych sprawców przed komisariatem milicji w Gdyni Obłużu. W 1984 roku współzałożyciel Solidarności Walczącej Oddział Trójmiasto, członek Komitetu Wykonawczego SW. W 1986 roku wraz z Edwardem Frankiewiczem zorganizował grupę Solidarności Walczącej w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, która przeprowadziła kilka akcji o charakterze sabotażowym, np. podczas zebrań aktywu PZPR odcinano dopływ prądu, blokowano drzwi, wrzucano świece dymne itp. Przygotował plany uwolnienia Bogdana Borusewicza z aresztu śledczego w Gdańsku oraz był wykonawcą, w uzgodnieniu ostrzegawczej, nocnej detonacji materiałów wybuchowych pod budynkiem Komitetu Miejskiego PZPR w Gdyni. Organizował poligrafię SW Trójmiasto. Aresztowany w marcu 1987 roku, zwolniony w październiku 1988 roku. Współorganizował i kierował wydawnictwem SW „Petit”, które wydało kilkanaście tytułów książek drugiego obiegu, m.in. 500 nr „Kultury Paryskiej”, „NSZ”, „Akwarium”, „I powraca wiatr”, „Kondotierzy”. Poszukiwany listem gończym przez SB do kwietnia 1991 roku. Ujawnił się wraz z Jadwigą Chmielowską i Kornelem Morawieckim na kongresie założycielskim Partii Wolności, który był jednocześnie oficjalnym zakończeniem działalności SW. Po 1991 roku wycofał się z aktywności społecznej. Zamieszkał na Kaszubach. Zajmował się badaniami historycznymi oraz pracował w prywatnej firmie. Od 2003 roku wiceprezes Kaszubskiej Fundacji „Podaruj dzieciom nowe życie”, od 2010 roku wiceprezes Fundacji Pomorska Inicjatywa Historyczna. W 2017 roku wojewoda powołał go w skład Pomorskiej Wojewódzkiej Rady Konsultacyjnej ds. Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych, w której zasiadał do 2024 roku. Zmarł 21 IX 2024.
Zbigniew Czarnuch (1930–2024) – historyk, pedagog, działacz społeczny. W 1945 roku przybył do Witnicy, w której jego ojciec Jan został mianowany burmistrzem. W młodości jako harcerz uczestniczył gorliwie w zacieraniu śladów niemczyzny w mieście, zamalowując je farbą i odkuwając młotkiem. Po maturze studiował historię na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu i Uniwersytecie Warszawskim. Po ukończeniu studiów pracował w Zielonej Górze. Propagator idei harcerskich drużyn przypodwórkowych, czyli mających powiązania z rodzicami harcerzy. Z nurtu tego wywodził się teatr „Cyrk Cudaków”. Podczas pracy w zielonogórskim Domu Kultury Dzieci i Młodzieży, Szkole Podstawowej nr 13 i Liceum Ogólnokształcącym nr 21, gdzie był dyrektorem w latach 1964–1968, szukając metod wychowania w etosie obywatelskim i poprzez kulturę. W 1957 roku założył szczep harcerski Makusyny im. Kornela Makuszyńskiego, polemiczny wobec walterowców, który prowadził do 1968 roku. Z drużyną Makusynów współpracowali m.in. Wanda Chotomska i Jerzy Litwiniuk. Czarnuch był pomysłodawcą odbudowy zamku Schönaichów w Siedlisku, wykorzystywanego następnie jako baza obozów harcerskich. Po konflikcie z kadrą pedagogiczną w 1968 roku wyjechał do Poznania, gdzie współpracował z heliodorem Muszyńskim, następnie przez kilka lat pracował w Głównej Kwaterze ZHP w Warszawie, prowadząc Wydział Dokumentacji i Informacji i kształcąc kadrę harcerską w Centralnej Szkole Instruktorów ZHP. Na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego prowadził zajęcia z metodyki harcerskiej. W warszawskim ośrodku TVP w latach 1972–1973 zainicjował i prowadził program dla dzieci „Sekretarzyk rodzinny”. Jako dyrektor szkoły w Lesku podjął próbę opracowania koncepcji szkoły środowiskowej uznającej lokalną tradycję kultury ukraińskie. Pracował także w Mokobodach, Czarnej i Niwiskach. Tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego w 1981 roku powrócił do Witnicy i pozostał tam na stałe. Nauczał historii w miejscowej szkole średniej. W 1985 roku przyczynił się do utworzenia Towarzystwa Przyjaciół Witnicy, wybrano go także jego prezesem. We współpracy z dawnymi niemieckimi mieszkańcami miasteczka założył Izbę Regionalną – początek miejskiego muzeum, wyposażonego głównie w eksponaty stanowiące jego własność lub zdobyte dzięki jego staraniom. Jako rzecznik polsko-niemieckiego zbliżenia zainicjował utworzenie Polsko-Niemieckiego Stowarzyszenia Educatio Pro Europa Viadrina, działającego w euroregionie o tej nazwie. Organizował podróże studialne po pograniczu. Był inicjatorem i współzałożycielem oraz członkiem redakcji ukazującego się od 1994 roku w Gorzowie Wielkopolskim „Nadwarciańskiego Rocznika Historyczno-Archiwalnego”. Przez wiele lat był członkiem redakcji regionalnego czasopisma „Trakt. Warta–Odra”. W październiku 2009 roku za wytrwałe działanie na rzecz porozumienia polsko-niemieckiego otrzymał nagrodę im. Georga Dehio, ufundowaną przez Niemieckie Forum Kulturalne ds. Europy Wschodniej. Członek korespondent berlińskiego stowarzyszenia Landersgeschichtlichen Vereinigung für die Mark Brandenburg. W latach 1994–1995 stworzył Parku Drogowskazów i Słupów Milowych Cywilizacji w Witnicy. Odznaczony, m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego, Odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, Orderem Uśmiechu, Odznaką honorową za „Zasługi dla Województwa Lubuskiego”, Medalem Persona Euroregionu Pro Europa Viadrina, Nagroda kulturalna im. Georga Dehio. Był Honorowym Obywatel Fromborka, Zielonej Góry i Witnicy oraz Honorowym Kustoszem Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze. Zmarł 22 IX 2024.
Tomasz Tarasin (1940-2024) – operator filmowy i telewizyjny. Od najmłodszych lat związany z kinem. Późniejsza edukacja na Wydziale Operatorskim PWSTiF w Łodzi stała się przepustką do świata pełnego wyzwań artystycznych. Współpracując z Telewizją Polską, zrealizował zdjęcia do wielu cenionych dokumentów, pracował choćby z Wojciechem Wiszniewskim nad Opowieścią o człowieku, który wykonał 552% normy. Współpracował z najwybitniejszymi twórcami polskiego kina przy ponad 100 produkcjach, w tym tak znaczących jak Nad Niemnem, Republika nadziei czy Akwarium. W swojej karierze zdobył uznanie środowiska i prestiżowe nagrody, m.in. wyróżnienie od Stowarzyszenia Filmowców Polskich w 2021 roku oraz nagrodę Stowarzyszenia Autorek i Autorów Zdjęć Filmowych za całokształt twórczości trzy lata później. Zmarł 22 IX 2024.
Violetta Mietlicka (1967–2024) – wizażystka, kosmetolog i była modelka, zwyciężczyni pierwszej edycji konkursu Elite Model Look w Polsce, nazywana „Kolorowym Motylem”. Rozgłos zdobyła dzięki zwycięstwu w pierwszej edycji konkursu Elite Model Look w Polsce, jednym z najbardziej prestiżowych międzynarodowych konkursów dla modelek, organizowanym przez agencję Elite Model Management, który odkrywa nowe twarze w świecie mody, organizowanym od 1983 roku, a w Polsce od 2003 roku. Po wygranej w Elite Model Look rozpoczęła karierę na międzynarodowej scenie mody, sukces w konkursie otworzył jej drzwi do współpracy z topowymi agencjami na całym świecie. Była również pomysłodawczynią pierwszej Gali Ruchu, a także współorganizatorką szczecineckich Art Pikników – wydarzeń, które przyciągały zarówno lokalnych artystów, jak i publiczność spragnioną kontaktu z kulturą. Działała też aktywnie w ramach szczecineckich Amazonek, organizacji wspierającej kobiety walczące z rakiem piersi. Zmarła 23 IX 2024.
Grzegorz Konstanty Tuderek (1938–2024) – polityk, menedżer, inżynier, poseł na Sejm III i IV kadencji. Ukończył studia na Wydziale Budownictwa Lądowego Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Warszawie. W latach 1978–1983 był konsulem handlowym Polski w Chicago. Od 1985 do 1998 roku pełnił funkcję prezesa zarządu spółki akcyjnej Budimex. Był inicjatorem Klubu Wschodniego, pełnił funkcję jego prezesa, następnie został przewodniczącym rady. Założyciel Polsko-Niemieckiego Centrum Młodzieży w Olsztynie, przewodniczący zarządu tej organizacji. W 1999 roku został prezesem zarządu Beton Stalu. W 1996 roku znalazł się na setnej pozycji listy stu najbogatszych Polaków tygodnika „Wprost”. Należał do PZPR. W 1997 roku został posłem III kadencji z listy SLD, ale mandat sprawował tylko do końca roku, rezygnując z uwagi na niemożność jego łączenia z kierowaniem spółką. W 2002 roku zastąpił w Sejmie Edwarda Brzozowskiego, posła SLD-UP. Pełnił funkcję przewodniczącego dwóch podkomisji nadzwyczajnych. W trakcie kadencji wystąpił z SLD, przechodząc do Socjaldemokracji Polskiej. Później wstąpił do Samoobrony RP, i z jej ramienia bezskutecznie ubiegał się o reelekcję. W maju 2006 roku został przewodniczącym struktur Samoobrony RP w Warszawie, z funkcji tej zrezygnował w 2007 roku. Był twórcą programu tej partii dla Warszawy i doradcą Andrzeja Leppera w trakcie pełnienia przez niego urzędu wicepremiera. W 2008 roku wystąpił z samoobrony i przystąpił do Polskiej Lewicy, a następnie wrócił do SLD i kandydował z ramienia tej partii w wyborach do Sejmu w 2011 i 2015 roku. W 2022 roku wystąpił z powstałej z przekształcenia SLD Nowej Lewicy. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 25 IX 2024.
Janusz Porycki (1946–2024) – działacz sportowy, a przede wszystkim dziennikarz, który specjalizował się w historii sportu na Warmii i Mazurach. W latach siedemdziesiątych był korespondentem m.in. „Przeglądu Sportowego”. Był też korespondentem „Sportu” i „Przeglądu Sportowego”, a następnie „Tempa”. W latach 1982–1993 kierował działem sportowym „Gazety Olsztyńskiej”. Później do 1999 roku działał w „Dzienniku Pojezierza” jako kierownik sportu, później był reporterem. Po likwidacji „Dziennika Pojezierza” był właścicielem Agencji Wydawniczo-Promocyjnej POR-PRESS. W 2001 roku założył „Wa-Ma Sport”, który później nazywał się „Sport i Turystyka Warmii i Mazur”. Działał też w związkach sportowych w kolarstwie, tenisie stołowym, koszykówce i piłce nożnej. Przez trzy kadencje był wiceprezesem Olsztyńskiego Związku Piłki Nożnej, a przez pięć członkiem zarządu Warmińsko-Mazurskiej Federacji Sportu. Był także wiceprezesem olsztyńskiego Startu. Z jego inicjatywy wybudowana została hala sportowa przy ul. Pana Tadeusza. Zmarł 25 IX 2024.
Płk Józef Suchodolski (1924–2024) – bohater wojenny, przewodniczący Związku Kombatantów i wybitny społecznik. Był zawodowym żołnierzem do 1976 roku, następnie przeszedł w stan spoczynku. Odznaczony m.in. Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Za swoje zasługi otrzymał również tytuły „Zasłużony dla Miasta Tomaszowa” Mazowieckiego”, „Zasłużony dla Województwa Piotrkowskiego” i „Zasłużony dla Województwa Łódzkiego”. Zmarł 25 IX 2024.
Bogusław Kukuć (1946–2024) – nestor dziennikarstwa sportowego i kibic Widzewa. Jego pierwsze teksty i publikacje dotyczące czterokrotnych mistrzów Polski zaczęły ukazywać się w połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, a pierwszą dziennikarską posadą była praca w „Głosie Robotniczym”. Później pisał również dla „Dziennika Łódzkiego”. Był autorem książki Mój Widzew. Żaden inny dziennikarz nie mógł pochwalić się większą liczbą obejrzanych spotkań Widzewa na żywo. Zmarł 26 IX 2024.
Czesław Litwin (1955–2024) – technik mechanik, hutnik, rolnik, samorządowiec i poseł na Sejm V kadencji. Ukończył Technikum Mechaniczne w Zielonej Górze. w latach 1974–1986 pracował w Hucie Miedzi Głogów, później prowadził 42-hektarowe gospodarstwo rolne w Nielubi i ubojnię zwierząt. Zasiadał w radzie nadzorczej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Od 1980 roku należał do NSZZ „Solidarność”. W 1998 roku wstąpił do ZZR Samoobrona oraz partii Samoobrony RP i objął funkcję wiceprzewodniczącego jej władz wojewódzkich. Od 2002 do 2005 roku był radnym z ramienia tej partii w sejmiku dolnośląskim. Od marca 2003 roku kierował klubem radnych Samoobrony RP. W wyborach w 2005 roku uzyskał z jej listy mandat poselski na Sejm V kadencji z okręgu legnickiego . Pracował w Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, Komisji Skarbu Państwa oraz dwóch podkomisjach. Po wyborach parlamentarnych w 2007 roku, w których kandydował bez powodzenia, wystąpił z Samoobrony RP i wstąpił do PSL. Zmarł 29 IX 2024.
Jadwiga Romańska (1928–2024) – śpiewaczka operowa. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach. Zadebiutowała w 1954 roku w Operze Krakowskiej rolą Gildy w Rigoletcie. W 1957 roku zdobyła srebrny medal na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Genewie oraz I nagrodę na międzynarodowym konkursie ARD w Monachium. Występowała na wszystkich ważniejszych polskich scenach operowych, a także w ZSRR i Czechosłowacji. Gościnnie występowała Niemczech, Austrii, Bułgarii, Szwajcarii, Włoszech, Jordanii i Korei Północnej. W latach 1973–1977 była wykładała Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Od 1978 do 1981 roku pracowała na stanowisku docenta i kierownika Katedry Wokalistyki Akademii Muzycznej w Katowicach. W 1995 roku otrzymała tytuł profesora zwyczajnego. Odznaczona Krzyżem Kawalerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Srebrnym i Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Laureatka Miasta Krakowa i nagrody I stopnia Ministra Kultury i Sztuki. W 2009 roku została uhonorowana odznaką „Zasłużony dla Miasta Sosnowca”, a 2013 brązowy medal Cracoviae Merenti. Zmarła 27 IX 2024.
Józef Stolorz (1950–2024) – malarz zaliczany do czołowych światowych twórców nurtu realizmu magicznego. Karierę artystyczną wybrał za sugestią wywiadu zawodowego w poradni psychologicznej. W 1969 roku ukończył Katowickie Liceum Sztuk Plastycznych. Studiował przez rok konserwatorstwo i zabytkoznawstwo na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Po dwuletniej służbie wojskowej podjął pracę w Muzeum Ziemi Kujawskiej we Włocławku i rozpoczął studia z zakresu historii sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, ale studiów nie ukończył. Jego pierwsza wystawa miała miejsce w 1971 roku w Muzeum Ziemi Kujawskiej. Był pierwszym artystą, z którym współpracowało założone w 1976 roku Dobrzyńsko-Kujawskie Towarzystwo Kulturalne. W latach osiemdziesiątych prowadził Pracownię Kopiowania Malarstwa Dawnego. Odtwarzając prace dawnych mistrzów, doskonalił własną technikę malarską. Ma na koncie obrazy o tematyce religijnej służące wystrojowi wnętrz kościołów. W stylistyce jego twórczości dominują symbolizm, surrealizm i romantyzm. Najczęściej podejmowanym przez niego tematem był pejzaż górski, a inspiracją geniusz Stwórcy i ślady ludzi, którzy go poszukują. Uznawany był za artystę, który w doskonały sposób operuje światłem i barwą i nazywany mistrzem światła. W jego dorobku były też obrazy pastelowe, rysunki, ilustracje książek (np. zbioru poezji Czterdzieści i cztery wiersze Mirosława Glazika) i okładek albumów muzycznych oraz oprawy dzieł sztuki. W 2015 roku firma Inventio wyprodukowała kolekcję grzejników zaprojektowanych przez firmę Instal-Projekt pt. Ciepło i sztuka, na których uwieczniono fragmenty obrazów Stolorza. Tego samego roku zostały one wystawione w Galerii Kapitańskiej w Szczecinie. W 1991 roku został przyjęty do Związku Polskich Artystów Plastyków, a w roku 2013 artysta Otto Rappa zaprosił go do Visionary Art Gallery w Wiedniu. Prezentował swoje dzieła na ponad 170 wystawach krajowych i zagranicznych, w tym ponad 80 indywidualnych. W 2009 roku został pierwszym polskim artystą, który odbył indywidualną wystawę na Art Expo w Nowym Jorku. Przy tej okazji jego obrazy wystawiono też w Ambasadzie RP w Waszyngtonie. Prace Stolorza znajdują się w kolekcjach prywatnych i publicznych w Polsce, Danii, Francji, Holandii, Hiszpanii, Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Watykanie i we Włoszech. Oprócz malarstwa, interesował się też muzyką. Potrafił grać na gitarze basowej. Wraz z Julianem Gembalskim współtworzył oprawę muzyczną tzw. mszy beatowych w krypcie Archikatedry w Katowicach. Był członkiem lokalnych honorowych komitetów poparcia: Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich w 2010 roku oraz Andrzeja Dudy w wyborach w 2020 roku. Wraz z żoną Anną działał na rzecz ruchu pro life. Był laureatem wielu nagród i wyróżnień artystycznych, m.in. III nagrody w dziedzinie malarstwa na II Ogólnopolskim Konkursie Plastycznym „Rodzina Kościołem Domowym” w 1980 roku, nagrody specjalnej Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego we Włocławku w 1988 i 1989 roku, wyróżnienia „Złote sztalugi” Galerii „Neue Rathausgalerie”, trzykrotnego wyróżnienia honorowego na XII, XIV i XV Ogólnopolskim Konkursie na obraz im. Jana Spychalskiego w Poznaniu, Grand Prix w konkursie „Zabytki sakralne w sztuce współczesnej” w 1999 roku, I nagrody na III Triennale Plastyki Włocławskiej w 2000 roku, I nagrody w konkursie „Impresje Włocławskie” w 2002 roku. Zmarł 28 IX 2024.
Maria Wanke-Jerie
Małgorzata Wanke-Jakubowska
