Niezwykłe odkrycie na Wzgórzu Somló. Ponad 900 artefaktów sprzed kilku tysięcy lat

W trakcie wykopalisk prowadzonych na wzgórzu wulkanicznym Somló w północno-zachodnich Węgrzech archeolodzy odkryli okazałą kolekcję starożytnych metalowych artefaktów. Jak wykazało datowanie skarby te pochodzą sprzed 3 tys. lat. W przekonaniu badaczy znaleziska te rzucają nowe światło na praktyki społeczne i rytuały społeczności zamieszkujących te ziemie na przełomie epoki brązu i żelaza.

Wzgórze Somló – Eldorado skarbów archeologicznych

Niezwykłe odkrycia sprzed kilku tysięcy lat, na które składało się 6 odrębnych skarbów, zostały dokonane w latach 2023–2025 przez archeologów realizujących skrupulatne wykopaliska w winiarskim regionie Somló, jaki jest położony pomiędzy Jeziorem Balaton i granicą węgiersko-austriacką. Znaleziska te zostały szczegółowo opisane przez badaczy w czasopiśmie naukowym „Antiquity”. Naukowcy podkreślają, że wzgórze Somló było ważnym obszarem dla osadnictwa na terenach dzisiejszych Węgier zarówno w epoce brązu, jak i epoce żelaza.

Wzgórze Somló na terenie którego w przeciągu ostatnich dwóch lat realizowano intensywne badania archeologiczne to wygasły szczyt wulkaniczny, który obecnie słynnie z winnic, ale jego znaczenie było istotne już we wcześniejszych okresach. Pierwsze sporadyczne poszukiwania archeologiczne miały miejsce tu już w XIX wieku. Już na ich podstawie było wiadome, że Somló obfituje w liczne cenne skarby. Systematyczne badania archeologiczne Wzgórza Somló rozpoczęły się jednak dopiero w XXI wieku. Ostatnie wykopaliska z lat 20. doprowadziły do odsłonięcia licznych cennych skarbów, informuje portal „Arkeonews„.

Ostatnie wykopaliska realizował wyspecjalizowany zespół archeologów na czele którego stoi archeolog Bence Sós, który jest również pracownikiem Publicznego Centrum Zbiorów Węgierskiego Muzeum Narodowego w Budapeszcie. Ekspert w rozmowie z mediami stwierdził, że Somló jest wyjątkowo bogatym źródłem zabytków pochodzących z późnej epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, które w przypadku Węgier przypadają odpowiednio na lata 1450-800 p.n.e. oraz 800-450 p.n.e.

Ponad 900 metalowych artefaktów sprzed 3 tys. lat

Archeolodzy w trakcie ostatnich wykopalisk na wzgórzu korzystali z najnowszych technik badawczych obejmujących zastosowanie wykrywaczy metali, badania terenowe, użycie przyrządów magnetycznych oraz wykorzystanie techniki LiDAR, czyli lotniczego skanowania danego terenu laserem. Za sprawą tych kompleksowych badań archeologicznych naukowcom udało się odsłonić ponad 900 metalowych zabytków. Zdecydowana większość z tych przedmiotów była skoncentrowana w głównie na południowo-wschodnim płaskowyżu wzgórza.

Naukowcy podkreślili, że pięć z sześciu odkrytych skarbów pochodzi z późnej epoki brązu, a jeden z wczesnej epoki żelaza. Kolekcje te obejmują szereg artefaktów, takich jak biżuteria, broszki, ozdobne dyski uważane za ozdoby wojskowe oraz rzadki grot włóczni typu alpejskiego znaleziony w kolekcji oznaczonej numerem jeden. Jak zauważają badacze, wyjątkowy stan zachowania oraz kontekst w jakim odkryto te kolekcje zasługują na szczególną uwagę.

Dwie kolekcje skarbów (III i IV) zostały staranie umieszczone w ceramicznych naczyniach, a następnie tak jak pozostałe zbiory metalowych przedmiotów zakopane w ziemi. Praktyka chowania przedmiotów w ceramicznych naczyniach była od dłuższego czasu podejrzewana dla zachodnich Węgrzech w tym okresie, ale nigdy, aż do teraz nie była ona potwierdzona.

Wyjątkowym znaleziskiem okazała się także kolekcja metalowych skarbów oznaczona nr V. Bence Sós zaznaczył, że stanowi ona pierwszy dowód lokalnej praktyki osadzania metalowych przedmiotów w większych kolekcjach. Oprócz wyrobów metalowych skarb zawierał również bursztynowe paciorki, kły świń i dzików oraz fragmenty tekstyliów i skóry, co podkreśla złożoną rytualną naturę tych zabytków.

Marcin Jarzębski