Niezwykłe odkrycie w Kuwejcie. Neolityczny warsztat jubilerski

Kuwejcko-polski zespół archeologów w trakcie wykopalisk realizowanych na terenie prehistorycznego stanowiska Bahra 1, które pochodzi dokładnie z czasów kultury Obeid (na terenach Kuwejtu istniała ona w latach od ok. 5500 p.n.e. do 3700 p.n.e.) i jest położone w regionie Al-Subijah na północnym wybrzeżu Kuwejtu, odkrył pradawną pracownię jubilerską. Neolityczny warsztat jubilerski nie był jedynym niezwykłym znaleziskiem dokonanym w trakcie kuwejcko-polskiej misji archeologicznej.

Neolityczny warsztat jubilerski

Kuwejccy i polscy naukowcy w ostatnim czasie wznowili prace badawcze na obszarze stanowiska archeologicznego Bahra 1, które jest datowane na nawet ponad 5700 lat p.n.e. Miejsce to jest uznawane za największą i najstarszą znaną osadę kultury Obeid na Półwyspie Arabskim. Za wykopaliska w tym miejscu są odpowiedzialni archeolodzy z Kuwejckiej Narodowej Rady Kultury, Sztuki i Literatury (NCCAL) i polskiego Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego (CAŚ UW).

W trwającym około półtora tysiąca lat okresie, w latach od ok 5500 r. p.n.e. do 4000 r. p.n.e., zdecydowana większość Mezopotamii stanowiła część jednego wspólnego obszaru kultury Obeid – została ona tak nazwana od miejsca w którym odkryto jej ślady. Ta znana szczególnie z charakterystycznej ceramiki starożytna społeczność pojawiła się około 6200 r. p.n.e. na płaskich aluwialnych równinach południowej Mezopotamii (czyli w obecnym Iraku). Kultura Obeid stopniowo rozprzestrzeniła się na północ Mezopotamii zastępując przy tym dotychczasową kulturę Halaf. Ceramikę tego ludu znaleziono przy tym także w południowej Mezopotamii, wzdłuż zachodniego wybrzeża Zatoki Perskiej, co wskazuje, iż rozprzestrzeniła się ona na tych terenach za sprawą wypraw rybackich, informuje portal „Arkeonews„.

Na wielu stanowiskach związanych z kulturą Obeid odkryto wypalane gliniane figurki, głównie kobiece, ozdobione malowanymi lub nakładanymi ornamentami, z charakterystycznymi głowami przypominającymi jaszczurki. Warsztat jubilerski, który został niedawno zidentyfikowany na obszarze stanowiska Bahra 1, zawierał liczne ozdoby z muszli oraz fragmenty ceramiki datowane na ponad 7 tys. lat. Odkrycie w tym miejscu nienaruszonego, niewypalonego glinianego naczynia stanowi niepodważalny dowód na to, że Bahra 1 jest najstarszym znanym miejscem produkcji ceramiki w regionie Zatoki Perskiej. Twierdzenie to potwierdzają analizy naukowe przeprowadzone przez archeologów pod kierunkiem Anny Smogorzewskiej.

Wśród jednych z ciekawszych znalezisk dokonanych w ramach misji archeologicznej kuwejcko-polskiej grupy naukowców znalazł się fragment glinianej figurki przedstawiający małą ludzką głowę, co stanowi pierwszy tego rodzaju artefakt znaleziony w regionie Zatoki Perskiej. Szczególna wartość tego artefaktu została podkreślona przez Hasana Ashkananiego, adiunkta archeologii antropologicznej na Uniwersytecie Kuwejckim, który zaznaczył, iż odkrycie glinianej głowy ludzkiej, datowanej na 7500–7700 lat, jest jednym z najbardziej niezwykłych znalezisk obecnego sezonu wykopalisk w Bahra 1.

Dodał przy tym, że gliniana głowa charakteryzuje się unikalnym prostokątnym kształtem czaszki, skośnymi oczami i płaskim nosem – są to cechy, które wyjątkowo często można spotkać na mały figurkach związanych z kulturą Obeid. Jak podkreślają specjaliści, wraz z odkryciem warsztatu jubilerskiego ostatnie znaleziska ze stanowiska Bahra 1 umożliwiają głębsze i bardziej szczegółowe poznanie historii neolitycznych społeczności zamieszkujących Mezopotamię. W przypadku zaś samej figurki archeolodzy stwierdzili, iż chociaż już wcześniej znajdywano w pradawnych mezopotamskich grobowcach lub domostwach takie figurki, to znalezisko to pozwala lepiej zrozumieć unikatowe dzieje tego regionu.

Marcin Jarzębski