Nowy koronograf CODEX pomoże lepiej poznać naszą gwiazdę
Astronomowie za pomocą należącego do NASA koronografu CODEX NASA uchwycili niezwykłe obrazy zewnętrznej atmosfery Słońca. Obserwacje te pomogą lepiej zrozumieć naszą gwiazdę.
Naukowcy przeanalizowali pierwsze obrazy pozyskane przez należący do NASA koronograf (przyrząd astronomiczny służący do obserwacji korony słonecznej) Coronal Diagnostic Experiment (CODEX). Dane ujawniły prędkość i temperaturę materiału wypływającego ze Słońca i pokazują, że zewnętrzna atmosfera naszej gwiazdy, czyli korona, nie jest jednolitym, stałym przepływem materii, ale obszarem z rozpryskującymi się podmuchami gorącej plazmy. Obrazy te pomogą astronomom lepiej zrozumieć, w jaki sposób Słońce wpływa na Ziemię i całą infrastrukturę w kosmosie.
„Nigdy wcześniej nie mieliśmy okazji przeprowadzić tego rodzaju badań naukowych. Odpowiedni rodzaj filtrów, odpowiedni rozmiar oprzyrządowania – wszystko było na swoim miejscu. Są to zupełnie nowe obserwacje, których nigdy wcześniej nie widziano i uważamy, że można dzięki nim przeprowadzić wiele naprawdę interesujących badań naukowych” – mówi Jeffrey Newmark z NASA.
Jak tłumaczą inżynierowie z NASA, CODEX to koronograf słoneczny – instrument używany do badania słabej korony lub zewnętrznej atmosfery Słońca, poprzez blokowanie jasnej powierzchni naszej gwiazdy. Urządzenie, które zostało zainstalowane na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, tworzy sztuczne zaćmienia za pomocą okrągłych kawałków materiału zwanych dyskami przesłaniającymi na końcu długiej rury przypominającej teleskop.
Naukowcy często używają koronagrafów do badania światła widzialnego z korony, ujawniając dynamiczne cechy naszej gwiazdy, takie jak burze słoneczne, które kształtują pogodę kosmiczną, potencjalnie wpływając na Ziemię i na całą infrastrukturę techniczną na orbicie.
„Instrument CODEX robi jednak coś nowego. Poprzednie eksperymenty wykorzystujące koronografy mierzyły gęstość materiału w koronie, ale nowe urządzenie mierzy temperaturę i prędkość materiału w powoli zmieniającym się wietrze słonecznym” – twierdzi Jeffrey Newmark.
Jak opisują inżynierowie z NASA, instrument CODEX wykorzystuje cztery wąskopasmowe filtry – dwa do pomiaru temperatury i dwa do pomiaru prędkości – do przechwytywania danych o wietrze słonecznym pozwalając lepiej scharakteryzować jego energię u źródła.
„Porównując jasność obrazów w każdym z filtrów, możemy określić temperaturę i prędkość koronalnego wiatru słonecznego” – podkreśla Jeffrey Newmark.
Zrozumienie prędkości i temperatury wiatru słonecznego pomoże astronomom w dokładniejszym opracowaniu obraz Słońca, który jest niezbędny do modelowania i przewidywania jego zachowania.
Emil Gołoś
