Pismis 26 – gromada kulista w gwiazdozbiorze Skorpiona

Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali gromadę kulistą oznaczoną jako Pismis 26, znajdującą się w gwiazdozbiorze Skorpiona.

Jak tłumaczą badacze z NASA, uchwycona przez Teleskop Hubble’a grupa gwiazd to Pismis 26 – gromada kulista znajdująca się w odległości około 23 tysięcy lat świetlnych od Układu Słonecznego. Wiele tysięcy obiektów świeci jasno na czarnym tle obrazu, z kilkoma jaśniejszymi czerwonymi i niebieskimi gwiazdami znajdującymi się na obrzeżach gromady. Astronom Paris Pismis po raz pierwszy odkrył gromadę w 1959 roku w Obserwatorium Tonantzintla w Meksyku, przez co określana jest również jako Tonantzintla 2.

Pismis 26 znajduje się w gwiazdozbiorze Skorpiona w pobliżu centralnego wybrzuszenia naszej galaktyki Drogi Mlecznej, które zawiera gęste, sferoidalne skupisko gwiazd otaczające czarną dziurę. Ze względu na położenie blisko jądra galaktyki o wysokiej zawartości pyłu, zachodzi tam proces zwany „zaczerwienieniem”, w którym obecny tam materiał rozprasza niebieskie światło o krótszych długościach fal, podczas gdy czerwone światło o dłuższych długościach fal może swobodnie wędrować. Zaczerwienienie zniekształca pozorny kolor obiektów kosmicznych.

Gromady kuliste to grupy gwiazd utrzymywane razem przez wzajemne przyciąganie grawitacyjne. Zawierają one tysiące gwiazd znajdujących się blisko siebie i wydają się mieć niemal kulisty kształt. Astronomowie wykorzystali Kosmiczny Teleskop Hubble’a do zbadania światła widzialnego i podczerwonego z Pismis 26 w celu określenia zaczerwienienia, wieku i metaliczności gromady.

Gwiazdy gromady Pismis 26 charakteryzują się wysoką metalicznością, co oznacza, że zawierają dużą ilość pierwiastków cięższych niż wodór i hel, które są najbardziej rozpowszechnionymi pierwiastkami we Wszechświecie. W szczególności gwiazdy obecne tam są bogate w azot, co jest typowe dla gwiazd w gromadach kulistych i doprowadziło to naukowców do przekonania, że gromada zawiera populacje gwiazd w różnym wieku. Pismis 26 prawdopodobnie utraciła również znaczną część swojej masy z upływem czasu z powodu siły grawitacyjnej zwanej silnym polem pływowym wewnętrznej galaktyki, które struktura macierzysta wywiera na gromady gwiazd w wybrzuszeniu galaktycznym, powodując usuwanie ich zewnętrznych warstw. Naukowcy oszacowali wiek gromady na 12 miliardów lat.

Skorpion (łac. Scorpius) to gwiazdozbiór zodiakalny znajdujący się na południowej półkuli niebieskiej, w pobliżu środka Drogi Mlecznej, pomiędzy gwiazdozbiorem Wagi na zachodzie i gwiazdozbiorem Strzelca na wschodzie. Jest to jeden z 48 gwiazdozbiorów zidentyfikowanych przez greckiego astronoma Ptolemeusza w II wieku. Liczba gwiazd dostrzegalnych w nim gołym okiem wynosi około 100. Najjaśniejszą z nich jest Antares.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś