Reflexions na Niedzielę. „Gigantyczne emerytury dla boomersów”
Swoimi refleksjami z Czytelnikami Gazety na Niedzielę dzieli się mieszkający wśród nas dziennikarz Nathaniel Garstecka. Refleksje o Polsce i Polakach, zdziwienia i fascynacje. Tekst publikujemy w językach francuskim i polskim.
Réflexions d’un dimanche
« Les retraites géantes des boomers »
«Il faut diminuer les retraites géantes des boomers», peut-on lire ou entendre dans le débat public français. Les mèmes Internet fleurissent, les éditorialistes s’emparent du sujet. Une petite musique qui monte depuis quelques années et qui inquiète les plus âgés d’entre nous. Cette nouvelle opposition traditionnelle entre jeunes et vieux cache cependant un véritable enjeu de société.
Les baby-boomers sont la génération née dans l’immédiat après-guerre, c’est-à-dire entre 1945 et 1960. Génération riche et nombreuse, qui a profité de la reconstruction de la France opérée par leurs parents et de l’essor économique qui a accompagné cette période.
Qu’est ce qui donc est reproché à ces gens ? Tout d’abord, le poids des retraites sur les finances de l’Etat. « Le budget consacré aux pensions de retraite s’élève à 337,6 milliards d’euros en 2021. Il représente 40,5% des prestations sociales et 13,5% du produit intérieur brut (PIB) », apprend-on sur le site gouvernemental « vie-publique.fr ». En comparaison, le déficit public prévu dans le budget 2025 se situe à 135 milliards d’euros, soit 5,4% du PIB. Les vieux sont donc accusés de plomber les finances de l’Etat. Ce à quoi ils répondent qu’ils ont cotisé toute le vie et qu’ils ne font que récupérer leur dû.
Si cette nouvelle mode du « senior-bashing » a de quoi gêner – après tout, il s’agit de nos parents, voire grands-parents, alors que nous avons été élevés dans l’idée du respect et de la considération pour nos aînés, il n’empêche pas moins que nous nous devons d’être réalistes sur cette génération qui se trouve au milieu d’un changement civilisationnel majeur en France, mais aussi dans tout l’Occident.
Comme indiqué plus haut, cette génération est souvent qualifiée de « plus riche et plus nombreuse de l’histoire de France ». C’est notamment la première à ne pas avoir eu à se battre pour la sécurité du pays, mais c’est aussi la première à avoir refusé de s’opposer aux menaces qui pèseront sur ses enfants. C’est la génération de mai 1968, de l’immigration arabo-musulmane et africaine de masse, du ralentissement démographique et de la crise économique. Elle est née dans une France affaiblie par la guerre mais ambitieuse, et elle laisse le pays dans un état de quasi guerre civile. Elle a fait élire Giscard d’Estaing, Mitterrand, Chirac, Sarkozy et Macron.
Le plus grave est sans doute d’avoir refusé de faire réformer le système des retraites. Il était évident que celui mis en place progressivement entre 1941 et 1946 ne pourrait fonctionner convenablement que si le nombre d’actifs était largement supérieur à celui des retraités. Or, les « baby-boomers » n’ont pas eu beaucoup d’enfants. Le système par répartition aurait dû être réformé dès les années 1970, après les premières baisses de naissances et les progrès médicaux permettant l’allongement de l’espérance de vie. Nous n’avons eu cependant droit qu’à d’insignifiantes mesures à la marge, et surtout à la farouche opposition de la gauche sur cette question.
Les « baby-boomers » devenus « papy-boomers » sont devenus la catégorie électorale la plus importante. Il est devenu impossible d’être élu sans avoir le soutien des plus âgés. Ceux-ci mettent logiquement et naturellement leurs intérêts au premier plan: le maintien d’un niveau élevé de retraites, la hausse des prix de l’immobilier, des services de soin nombreux et bon marché (ce qui aura comme conséquence funeste l’appel massif à l’immigration africaine et asiatique). Tout ceci au détriment des plus jeunes, qui n’ont pas eu le même accès au logement que leurs parents et qui doivent faire face à la désindustrialisation de l’économie.
Pouvoir d’achat en berne, chômage, insécurité grandissante, progressisme, obsession climatique… la génération Y est confrontée aux conséquences des échecs des politiques d’après-guerre, et rejette la faute sur ceux qui sont désormais appelés avec mépris les « boomers ». Quand la génération 1945-1960 nous quittera, l’ampleur du changement de population deviendra manifeste. Avec un tiers de naissances d’origine étrangère (en constante hausse), avec des pics à 70% ou 80% dans certaines banlieues, le Grand remplacement deviendra indéniable.
Malheureusement, il sera aussi pratiquement irréversible. Les Algériens ont réussi à expulser un million de Français car ces derniers formaient une communauté monolithique, structurée et ne représentant que 10% de la population de l’Algérie (ce qui n’est pas le cas de la communauté immigrée en France, constituée d’arrivants de nombreux pays différents et ayant reçu la nationalité française). Surtout, après leur avoir fait entrevoir « la valise ou le cercueil ». Il a fallu une guerre mondiale extrêmement sanglante pour créer des états-nations homogènes culturellement en Europe centrale.
La France a commis l’effroyable erreur de ne pas avoir supprimé le droit du sol. Elle peut encore le faire, elle doit le faire, mais on ne pourra sans doute pas retirer la nationalité à ceux qui l’ont déjà. Les petits délinquants qui mettent régulièrement les « quartiers sensibles » à feu et à sang sont tous français. Nombreux sont ceux qui n’ont pas de double nationalité, et on ne peut pas créer d’apatride. On n’assimile pas de telles masses dont les cultures d’origine sont diverses et parfois hostiles.
Les Français veulent avoir des livreurs de pizza migrants illégaux, des femmes de ménage ou des aides à domicile étrangères ? L’historien Pierre Vermeren a appelé cela « le retour à l’économie coloniale ». « Après moi le déluge » semble être le mot d’ordre de toute une génération qui est la première et sans doute la seule à avoir vécu le bien-être.
Couper les retraites aux vieux n’est cependant pas la meilleure solution. Nombreux sont ceux dont les pensions sont peu élevées. On ne peut pas entièrement rendre responsables les électeurs des échecs des gouvernements. Certes, cette génération extrêmement influente a mis au pouvoir des options politiques qui ont successivement abimé l’état de la France et a pratiqué un intense lavage de cerveau progressiste à destination des générations suivantes, mais nous acharner sur elle aujourd’hui ne résoudra rien.
Mettre un frein à la gabegie de l’Etat, aux dépenses inutiles et superflues, à la générosité universelle de notre modèle social, à l’étouffement administratif et bureaucratique, au laxisme judiciaire, à l’idéologisation des manuels scolaires et du monde de la culture, aux excès de l’écologisme, à l’immigration massive de peuplement, au désarmement moral et législatif… les pistes ne manquent pas. Le système des retraites doit impérativement être davantage réformé, au profit de la capitalisation.
Bien entendu, ce n’est pas sous l’actuel gouvernement que nous y parviendrons, avec une Assemblée Nationale paralysée par l’absence de majorité et dans un société clivée à un point jamais vu. François Bayrou incarne avec brio l’immobilisme républicain, la métaphore de la grenouille cuite. Tiendra-t-il jusqu’à 2027, ou même jusqu’à cet été ? Rien n’est moins certain. En cas de nouvelle dissolution dès le délai constitutionnel passé, ou bien lors de la prochaine présidentielle, les « boomers » auront une nouvelle chance de réparer leurs erreurs, en abattant notamment le funeste « front républicain ». Laissons-la leur.
Réflexions na niedzielę
„Gigantyczne emerytury dla boomersów”
„Musimy zmniejszyć gigantyczne emerytury dla boomersów”, można obecnie czytać lub słyszeć we francuskiej debacie publicznej. Internetowe memy kwitną, a autorzy felietoniści „grzeją temat”. Jest to trend, który zyskuje na popularności w ciągu ostatnich kilku lat i niepokoi najstarszych z nas. Ale ta nowa odsłona klasycznej opozycja między młodymi i starszymi kryje w sobie prawdziwe wezwanie społeczne.
Baby boomers to pokolenie urodzone w okresie bezpośrednio powojennym, między 1945 a 1960 rokiem. To zamożne i liczne pokolenie, które skorzystało na odbudowie Francji przez swoich rodziców i na boomie gospodarczym, który towarzyszył temu okresowi.
O co więc oskarża się tych ludzi? Przede wszystkim o obciążenie finansów państwa emeryturami. „Budżet przeznaczony na emerytury wyniósł 337,6 mld euro w 2021 roku. Stanowi to 40,5 proc. świadczeń społecznych i 13,5 proc. produktu krajowego brutto (PKB)”, jak podaje rządowa strona internetowa vie-publique.fr. Dla porównania – deficyt publiczny prognozowany w budżecie na 2025 r. wynosi 135 mld euro, czyli 5,4 proc. PKB. Osoby starsze są zatem oskarżane o drenaż finansów państwa, na co odpowiadają, że przez całe życie płaciły składki do systemu i że po prostu zbierają swoje należności.
Chociaż ten nowy trend „bicia seniorów” jest niepokojący – w końcu mówimy o naszych rodzicach, a nawet czasem dziadkach, i zostaliśmy wychowani, aby szanować i brać pod uwagę starszych – musimy jednak być realistami w stosunku do tego pokolenia, które znajduje się w środku poważnej zmiany cywilizacyjnej we Francji, ale także na całym Zachodzie.
Jak wspomniano powyżej, pokolenie to jest często opisywane jako „najbogatsze i najliczniejsze w historii Francji”. W szczególności było to pierwsze pokolenie, które nie musiało walczyć o bezpieczeństwo kraju, ale było to również pierwsze pokolenie, które odmówiło przeciwstawienia się zagrożeniom, które zawisły nad jego dziećmi. To pokolenie maja 1968 roku, masowej imigracji arabsko-muzułmańskiej i afrykańskiej, spowolnienia demograficznego i kryzysu gospodarczego. Urodziło się we Francji osłabionej wojną, ale ambitnej, i pozostawiło kraj na skraju wojny domowej. Doprowadziło do wyboru na urząd prezydenta Giscarda d’Estainga, Mitterranda, Chiraca, Sarkozy’ego i Macrona.
Najpoważniejszym problemem jest bez wątpienia odmowa zreformowania systemu emerytalnego. Oczywiste było, że system, który był stopniowo wprowadzany w latach 1941–1946, mógł funkcjonować prawidłowo tylko wtedy, gdy liczba osób pracujących była znacznie wyższa niż liczba emerytów. Jednak zachodnie pokolenie wyżu demograficznego nie miało wielu dzieci. System repartycyjny powinien zostać zreformowany w latach 70., po pierwszym spadku liczby urodzeń i postępie medycyny, który umożliwił wydłużenie średniej długości życia. Wszystko, co jednak otrzymaliśmy, to nieistotne korekcje na marginesie, a przede wszystkim zaciekły sprzeciw lewicy w tej kwestii.
Baby boomers, a teraz „papy boomers” stali się najważniejszą kategorią elektoralną. Wybory stały się niemożliwe do wygrania bez poparcia starszego pokolenia. Logiczne i naturalne jest, że na pierwszym miejscu stawiają oni własne interesy: utrzymanie wysokiego poziomu emerytur, rosnące ceny nieruchomości zakupionych za grosze w latach 70. i 80., duża liczba tanich usług opiekuńczych (co będzie miało katastrofalne skutki w postaci masowej imigracji z Afryki i Azji). Wszystko to kosztem młodszych, którzy nie mieli takiego samego dostępu do mieszkań jak ich rodzice i którzy muszą radzić sobie z deindustrializacją gospodarki.
Siła nabywcza w opłakanym stanie, bezrobocie, rosnący poziom niebezpieczeństwa, progresywizm, obsesja na punkcie klimatu – pokolenie Y staje w obliczu konsekwencji niepowodzeń powojennej polityki i obwinia tych, którzy są obecnie pogardliwie nazywani „boomersami”. Kiedy pokolenie 1945–1960 opuści nas, skala zmian populacyjnych stanie się widoczna. Z jedną trzecią (i nadal rosnącą liczbą) urodzeń pochodzenia zagranicznego oraz szczytami na poziomie 70 lub 80 proc. na niektórych przedmieściach – wielka wymiana ludności stanie się niezaprzeczalna.
Niestety, będzie to również praktycznie nieodwracalne. Algierczykom udało się wypędzić milion Francuzów, ponieważ ci tworzyli monolityczną, zorganizowaną społeczność reprezentującą zaledwie 10 proc. populacji Algierii (co nie ma miejsca w przypadku społeczności imigrantów we Francji, składającej się z osób pochodzących z wielu różnych krajów, którym dodatkowo przyznano obywatelstwo francuskie), przede wszystkim po tym, jak dano im wybór między „walizką lub trumną”. Z kolei potrzeba było niezwykle krwawej wojny światowej, aby stworzyć jednorodne kulturowo państwa narodowe w Europie Środkowej.
Francja popełniła straszny błąd, nie znosząc prawa ziemi. Nadal może to zrobić, musi to zrobić, ale bez wątpienia nie będzie możliwe odebranie obywatelstwa tym, którzy już je posiadają. Drobni przestępcy, którzy regularnie podpalają „dzielnice wrażliwe”, to de facto Francuzi. Wielu z nich nie ma podwójnego obywatelstwa, a my nie mamy prawa tworzyć bezpaństwowców. Nie można asymilować mas ludzi pochodzących z różnych, czasem wrogich kultur.
Czy Francuzi chcą mieć nielegalnych imigrantów dostarczających pizzę, cudzoziemskie sprzątaczki lub pomoce domowe? Historyk Pierre Vermeren nazwał to „powrotem do gospodarki kolonialnej”. „Après moi le déluge” wydaje się mottem całego pokolenia, które jako pierwsze i prawdopodobnie jedyne doświadczyło dobrobytu i radości życia.
Ale cięcie emerytur dla osób starszych nie jest najlepszym rozwiązaniem. Wiele z tych osób ma niskie emerytury. Nie można całkowicie winić wyborców za niepowodzenia rządów. Trzeba przyznać, że to niezwykle wpływowe pokolenie wyniosło do władzy opcje polityczne, które sukcesywnie niszczyły Francję i praktykowały intensywne, postępowe pranie mózgu kolejnych pokoleń, ale czepianie się ich dzisiaj niczego nie rozwiąże.
Hamowanie rządowego marnotrawstwa, niepotrzebnych i zbędnych wydatków, powszechnej hojności naszego modelu społecznego, administracyjnego i biurokratycznego dławienia, pobłażliwości sądów, ideologizacji podręczników szkolnych i świata kultury, ekscesów ekologizmu, masowej imigracji, moralnego i legislacyjnego rozbrojenia – nie brakuje obszarów do zbadania. System emerytalny bezwzględnie wymaga dalszej reformy na rzecz kapitalizacji.
Oczywiście, nie osiągniemy tego z obecnym rządem, ze Zgromadzeniem Narodowym sparaliżowanym brakiem większości i społeczeństwem podzielonym w bezprecedensowym stopniu. François Bayrou doskonale uosabia republikański bezruch, metaforę gotowanej żaby. Czy uda mu się przetrwać do 2027 r., a nawet tylko do tego lata? Nic nie jest mniej pewne. W przypadku kolejnego rozwiązania parlamentu, gdy tylko minie termin konstytucyjny lub podczas następnych wyborów prezydenckich, „boomersi” będą mieli następną szansę na naprawienie swoich błędów, w szczególności poprzez obalenie katastrofalnego „frontu republikańskiego”. Należy im tę szansę dać.
Nathaniel Garstecka
