Reflexions na Niedzielę. Tego lata nie będzie wytchnienia
Swoimi refleksjami z Czytelnikami Gazety na Niedzielę dzieli się mieszkający wśród nas dziennikarz Nathaniel Garstecka. Refleksje o Polsce i Polakach, zdziwienia i fascynacje. Tekst publikujemy w językach francuskim i (poniżej) polskim.
Réflexions d’un dimanche
Cet été, pas de répit
D’habitude, les mois de juillet et aout sont une période moins intense politiquement. Les gouvernements sont en vacances et les médias publient des séries et reportages estivaux. Nous pouvons penser à autre chose, à la plage, à nos famille, nos loisirs. Cependant, l’été 2024 ne nous en laisse pas l’opportunité.
La scène politique française est toujours embourbée dans un chaos inédit, provoqué par la dissolution de l’Assemblée Nationale par Emmanuel Macron. La relative victoire du Nouveau Front Populaire aux législatives anticipées ne lui permet cependant pas d’être en mesure d’imposer sa volonté. Non seulement du fait qu’il ne dispose que de 184 députés, mais aussi et surtout parce qu’il est très divisé. Les Insoumis contre les Socialistes, les radicaux contre les modérés, ceux qui veulent tout pour eux seuls et ceux qui sont conscients qu’il va falloir partager avec les autres.
Il ne faisait aucun doute déjà avant les 30 juin et 7 juillet que cet attelage ne résisterait pas à l’épreuve du temps. Il n’a fallu que quelques jours pour le confirmer. L’impossibilité de se mettre d’accord sur un candidat commun au poste de Premier ministre, qui ne serait pas immédiatement censuré par l’Assemblée, en dit long sur le conflit interne à gauche.
Conflit que le camp présidentiel regarde avec soulagement. „Sortez le pop-corn!” a sans doute pensé très fort le Président au soir de l’annonce des résultats. Il n’est cependant pas le seul. Passé le choc de la désillusion, le Rassemblement National semble avoir saisi que sa position n’a fait que se renforcer. Le „front républicain” n’est qu’un réflexe de militant idéologisé, mais l’idéologie finit souvent par se heurter à la dure réalité de la vie: le centre-droit a éclaté, à la grande satisfaction des tenants de la „clarification”, la gauche se ridiculise et déçoit ses électeurs, le centre n’a pas grand-chose à proposer. De son côté, le RN est le premier parti de France, même en ne comptant pas les ciottistes. Il s’apprête à se débarrasser des dernières personnalités controversées qui ont empêché la finalisation de la dédiabolisation et il a clés de la survie d’un éventuel gouvernement alliant le centre et LR.
Ce qui lui faisait tant de mal pendant des décennies, le cordon sanitaire, est aujourd’hui son principal atout: Marine le Pen n’est pas obligée de participer à la mascarade démocratique offerte par les partis dits „républicains”. „Qu’ils se débrouillent avec leurs gouvernements minoritaires et leurs motions de censure”, souffle-t-on dans les couloirs du siège du Rassemblement National en se frottant les mains. „Si à chaque dissolution qui s’annonce nous gagnons 30 députés, nous aurons la majorité absolue d’ici un quinquennat!”. Les électeurs du „barrage à l’extrême droite” ne peuvent en effet qu’être déçus du spectacle auxquels ils assistent et retomber dans l’abstentionnisme.
Et la France dans tout ça? Encore un peu de patience et tout finira mal.
Les Américains s’y mettent aussi
A peine sommes-nous parvenus à déchiffrer ce qui se passe des deux côtés du pont de la Concorde, que les vacances sont à nouveau repoussées. Donald Trump ne doit sa vie qu’à un graphique sur l’explosion de l’immigration illégale aux Etats-Unis, qu’il a regardé au moment même où une balle allait lui pénétrer dans la tête. „Les vrais chiffres de l’immigration sauvent des vies!” se sont réjouis des commentateurs taquins. D’autres parlent de miracle, d’intervention divine, tandis qu’une partie de la gauche fait ouvertement savoir qu’elle aurait préféré que le 45ème Président des Etats-Unis ne tourne pas la tête à l’instant fatidique.
Non, Donald Trump n’est pas responsable de ce qui a failli lui arriver. Ca serait comme dire que si une femme a été violée, c’est parce qu’elle portait une jupe trop courte. La gauche pratique allègrement l’inversion accusatoire, alors que c’est elle qui a orchestré, depuis bientôt dix ans, une intense campagne de haine médiatique et politique contre celui qui a osé empêché Hillary Clinton d’accéder à la fonction suprême.
Ce crime de lèse progressisme ne pouvait rester impuni. Donald Trump est devenu la cible favorite des médias. On pouvait le traiter de tous les noms: fasciste, nazi, extrême-droite, populiste radical, danger pour la démocratie, poutiniste, russophile, belliciste, occidentaliste, identitaire, „redneck”, „white trash”, misogyne, corrompu, clivant… Comment s’étonner au final qu’un jeune désaxé (enregistré comme républicain mais donateur à des associations démocrates) influençable a pris toutes ces accusations à cœur et décidé de „débarrasser l’Amérique” de celui que les médias accusaient d’être la source de tous les maux?
Autant le choix de James David Vance comme colistier a le droit d’inquiéter les partisans de la victoire de l’Ukraine et les récentes déclarations de Donald Trump peuvent légitimement mettre mal à l’aide ceux qui espèrent une défaite militaire de Poutine dans les champs du Donbass, autant force est de constater que le monde était relativement en paix quand le républicain occupait la Maison Blanche.
Un éminent journaliste d’un grand quotidien de gauche polonais m’a répondu qu’il n’a fait que récolter les germes de la paix semées par Barack Obama. C’est bien entendu faux. Trump n’était pas obligé de renforcer le flanc est de l’OTAN, il n’était pas obligé d’inciter les Etats membres de l’OTAN à accroitre leurs dépenses militaires, il n’était pas obligé de critiquer ouvertement Nord Stream 2, il n’était pas obligé de faire progresser la paix au Proche-Orient en faisant signer les Accords d’Abraham, il n’était pas obligé de combattre le programme nucléaire iranien, il n’était pas obligé de menacer Poutine de raser le Kremlin s’il se permettait d’attaquer l’Ukraine.
Ce n’est pas un hasard si le dirigeant russe a attendu que Donald Trump quitte son poste pour lancer les préparatifs de son „opération spéciale”, en engagent des provocations contre l’Europe, notamment par un chantage sur le gaz et l’ouverture d’une nouvelle voie d’immigration illégale via le Bélarus.
Pour autant, les soutiens du candidat républicain ne devraient pas crier trop tôt à la victoire. Une tentative d’assassinat n’est pas un argument électoral. Est-ce que vous voteriez pour votre adversaire politique si celui-ci subissait une telle attaque? Rien n’est moins certain. Cela peut mobiliser ceux qui hésitent, mais pas nécessairement dans le sens attendu. Les Américains détestent les scénarios écrits d’avance.
Tumulte en Pologne
France, Parlement européen, Etats-Unis… Peut-on enfin souffler? Non. Le gouvernement de Donald Tusk traverse lui aussi une période de turbulences. Après l’échec critique du vote sur la dépénalisation de l’avortement, qui a vu les agrariens du PSL se rappeler qu’ils sont avant tout des conservateurs, même si modérés, c’est le couac de l’arrestation de l’ancien vice-ministre de la Justice Marcin Romanowski qui occupe les esprits et les médias.
Comment est-il possible que les fonctionnaires de la coalition arc-en-ciel au pouvoir en Pologne aient à ce point ignoré l’immunité dont le politicien de droite jouissait en tant que membre de l’Assemblée parlementaire du Conseil de l’Europe? La précipitation de l’équipe de Donald Tusk à juger ses prédécesseurs la pousse à commettre des erreurs de débutant.
A côté de ça, la pression migratoire à la frontière orientale ne cesse pas. Au point que le ministre de la Défense, Władysław Kosiniak-Kamysz, a informé qu’il allait porter à 17 000 le nombre d’hommes qui y sont déployés. La Diète polonais a aussi voté un texte bienvenu soutenant un peu plus les soldats qui sont contraints d’utiliser leurs armes pour défendre la frontière polonaise contre les assauts des clandestins, au grand dam de la gauche qui considère que la vie des migrants illégaux nécessite qu’on ne protège pas nos frontières et donc la sécurité de nos citoyens.
Autant d’évènements qui mettent en péril l’avenir de la coalition de centre-gauche de Donald Tusk, qui ne tient que par son rejet viscéral du PiS.
Réflexions na niedzielę
Tego lata nie będzie wytchnienia
Lipiec i sierpień to zazwyczaj mniej intensywny politycznie okres. Rządy są na wakacjach, a media publikują letnie seriale i felietony. Możemy myśleć o innych rzeczach, plaży, naszych rodzinach i zajęciach rekreacyjnych. Jednak lato 2024 roku nie daje nam takiej możliwości.
Francuska scena polityczna wciąż pogrążona jest w bezprecedensowym chaosie, spowodowanym rozwiązaniem Zgromadzenia Narodowego przez Emmanuela Macrona. Względne zwycięstwo Nowego Frontu Ludowego w przedterminowych wyborach parlamentarnych nie pozwala mu jednak na narzucenie swojej woli. Nie tylko dlatego, że ma zaledwie 184 deputowanych, ale przede wszystkim dlatego, że jest bardzo podzielony. Niepokorni przeciwko socjalistom, radykałowie przeciwko umiarkowanym, ci, którzy chcą wszystkiego dla siebie, i ci, którzy są świadomi, że będą musieli dzielić się z innymi.
Nawet przed 30 czerwca i 7 lipca nie było wątpliwości, że to połączenie nie przetrwa próby czasu. Wystarczyło kilka dni, by to potwierdzić. Niemożność uzgodnienia wspólnego kandydata na premiera, który nie zostałby natychmiast ocenzurowany przez Zgromadzenie Narodowe, wiele mówi o wewnętrznym konflikcie na lewicy.
Konflikcie, który obóz prezydencki obserwuje z ulgą. „Wyciągam popcorn” – bez wątpienia pomyślał głośno prezydent w wieczór ogłoszenia wyników. Ale nie jest sam. Po szoku rozczarowania Rassemblement National chyba zdaje sobie sprawę, że jego pozycja tylko się wzmocniła. Front Republikański to nic innego jak zideologizowany odruch aktywistów, ale ideologia często kończy się zderzeniem z twardymi realiami życia: centroprawica się rozpadła, ku uciesze zwolenników „klaryfikacji”, lewica robi z siebie głupca i rozczarowuje swoich wyborców, a centrum ma niewiele do zaoferowania. RN jest liczbowo pierwszą partią we Francji, nawet nie licząc ciottystów. Przygotowuje się do pozbycia się ostatnich kontrowersyjnych postaci, które uniemożliwiają dokończenie procesu dediabolizacji, i ma kluczowy udział w przetrwaniu jakiegokolwiek rządu łączącego centrum i LR.
Kordon sanitarny, który tak bardzo szkodził prawicy przez dziesięciolecia, jest teraz jej głównym atutem: Marine Le Pen nie jest zobowiązana do udziału w demokratycznej szaradzie oferowanej przez tak zwane partie „republikańskie”. „Niech sami sobie radzą ze swoimi rządami mniejszościowymi i wnioskami o wotum nieufności”, szepczą ludzie na korytarzach siedziby Rassemblement National, zacierając ręce. „Jeśli zdobędziemy 30 posłów za każdym razem, gdy dojdzie do rozwiązania parlamentu, w ciągu kilku lat będziemy mieli większość bezwzględną!”. Wyborcy „zapory przeciwko skrajnej prawicy” z pewnością będą rozczarowani spektaklem, którego są świadkami na lewicy, i powrócą do wstrzymywania się od głosu.
A co z Francją? Jeszcze trochę i wszystko źle się skończy.
Amerykanie też
Gdy tylko udało nam się rozszyfrować, co dzieje się po obu stronach mostu Concorde, wakacje zostały ponownie przełożone. Donald Trump zawdzięcza życie wykresowi eksplozji nielegalnej imigracji w Stanach Zjednoczonych, na który spojrzał w chwili, gdy kula miała trafić w jego głowę. „Prawdziwe dane imigracyjne ratują życie”, śmieją się niektórzy komentatorzy. Inni mówią o cudzie, boskiej interwencji, podczas gdy niektórzy z lewicy otwarcie dają do zrozumienia, że woleliby, gdyby 45. prezydent Stanów Zjednoczonych nie odwrócił głowy w fatalnym momencie.
Nie, Donald Trump nie jest odpowiedzialny za to, co prawie mu się przytrafiło. To tak, jakby powiedzieć, że jeśli kobieta została zgwałcona, to dlatego, że nosiła zbyt krótką spódnicę. Lewica beztrosko praktykuje odwrócenie oskarżenia, mimo że to ona przez prawie dziesięć lat organizowała intensywną kampanię medialnej i politycznej nienawiści przeciwko człowiekowi, który ośmielił się uniemożliwić Hillary Clinton osiągnięcie najwyższego urzędu.
Ta obraza progresywistycznego majestatu nie mogła pozostać bezkarna. Donald Trump stał się ulubionym celem mediów. Można było dowolnie go obrażać: faszysta, nazista, skrajny prawicowiec, radykalny populista, zagrożenie dla demokracji, putinista, rusofil, podżegacz wojenny, „zachodnista”, „identytarysta”, „redneck”, „white trash”, mizoginista, skorumpowany, dzielący… W końcu dlaczego mielibyśmy się dziwić, że skrajnie podatny na wpływy młody człowiek (zarejestrowany jako republikanin, ale darczyńca stowarzyszeń demokratycznych) wziął sobie do serca wszystkie te oskarżenia i postanowił, by Ameryka pozbyła się człowieka, którego media oskarżały o bycie źródłem wszelkiego zła?
O ile wybór Jamesa Davida Vance’a na wiceprezydenta może martwić zwolenników zwycięstwa Ukrainy, a ostatnie wypowiedzi Donalda Trumpa mogą słusznie niepokoić tych, którzy liczą na militarną porażkę Putina na polach Donbasu, to trzeba przyznać, że świat był względnie spokojny, gdy republikanin zajmował Biały Dom.
Pewien dziennikarz wiodącej lewicowej gazety powiedział mi, że Trump tylko zbierał ziarna pokoju zasiane przez Baracka Obamę. To oczywiście nieprawda. Trump nie był zobowiązany do wzmocnienia wschodniej flanki NATO, nie był zobowiązany do zachęcania państw członkowskich NATO do zwiększenia wydatków na obronę, nie był zobowiązany do otwartej krytyki Nord Stream 2, nie był zobowiązany do działań pokojowych na Bliskim Wschodzie poprzez podpisanie porozumień Abrahama, nie był zobowiązany do zwalczania irańskiego programu nuklearnego, nie był zobowiązany do grożenia Putinowi zrównaniem Kremla z ziemią, gdyby ten odważył się zaatakować Ukrainę.
To nie przypadek, że rosyjski przywódca czekał, aż Donald Trump odejdzie z urzędu, zanim rozpoczął przygotowania do swojej „operacji specjalnej”, angażując się w prowokacje przeciwko Europie, w szczególności szantażując ją gazem i otwierając nowy szlak dla nielegalnej imigracji przez Białoruś.
Zwolennicy republikańskiego kandydata nie powinni jednak zbyt szybko świętować zwycięstwa. Zamach nie jest argumentem wyborczym. Czy zagłosowalibyśmy na swojego przeciwnika politycznego, gdyby doszło do takiego zamachu przeciwko niemu? Nic nie jest mniej pewne. Może to zmobilizować tych, którzy się wahają, ale niekoniecznie w sposób, jakiego byśmy oczekiwali. Amerykanie nienawidzą gotowych scenariuszy.
Zamieszanie w Polsce
Francja, Parlament Europejski, Stany Zjednoczone… Czy możemy wreszcie złapać oddech? Nie. Rząd Donalda Tuska również przechodzi okres turbulencji. Po krytycznej porażce w głosowaniu nad dekryminalizacją aborcji, w którym ludowcy z PSL-u przypomnieli sobie, że są przede wszystkim konserwatystami, choć umiarkowanymi, to właśnie wpadka z aresztowaniem byłego wiceministra sprawiedliwości Marcina Romanowskiego zaprząta umysły i media.
Jak to możliwe, że urzędnicy rządzącej Polską tęczowej koalicji byli tak nieświadomi immunitetu prawicowego polityka jako członka Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy? Pośpiech ekipy Donalda Tuska w rozliczaniu poprzedników prowadzi ją do popełniania debiutanckich błędów.
Tymczasem presja migracyjna na wschodniej granicy nie słabnie. Do tego stopnia, że Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz poinformował, że zamierza zwiększyć liczbę rozmieszczonych tam żołnierzy do 17 000. Sejm przyjął również dość zadowalające zapisy, dające nieco większe wsparcie żołnierzom, którzy są zmuszeni do użycia broni w obronie polskiej granicy przed atakami nielegalnych imigrantów, ku rozczarowaniu lewicy, która uważa, że życie nielegalnych imigrantów wymaga od nas, abyśmy nie chronili naszych granic, a tym samym bezpieczeństwa naszych obywateli.
Wszystkie te wydarzenia zagrażają przyszłości centrolewicowej koalicji Donalda Tuska, która istnieje tylko dzięki instynktownemu odrzuceniu PiS-u.
Nathaniel Garstecka
