Reflexions na Niedzielę. Ukraina pozostawiona sama sobie
Swoimi refleksjami z Czytelnikami Gazety na Niedzielę dzieli się mieszkający wśród nas dziennikarz Nathaniel Garstecka. Refleksje o Polsce i Polakach, zdziwienia i fascynacje. Tekst publikujemy w językach francuskim i (poniżej) polskim.
Réflexions d’un dimanche
L’Ukraine livrée à elle-même
On ne le répétera jamais assez, d’article en article, de chronique en chronique, d’interview en interview: La guerre qui se déroule en Ukraine fait partie d’un conflit de civilisation plus large, que livre l’”altermonde” à la sphère occidentale. La Russie y ajoute en plus une tendance historique lourde, sa poussée traditionnelle vers l’ouest.
Cette dernière n’a nullement besoin de Volodymyr Zelensky, d’Ursula von der Leyen, d’Emmanuel Macron, de l’OTAN, de l’UE ou du bataillon Azov. Ca fait plus de 400 ans que la stratégie de l’Empire russe est de conquérir le pourtour de la mer noire. Ceux qui estiment que Vladimir Poutine ne fait, en envahissant l’Ukraine, que „se défendre” contre „les velléités bellicistes” de l’OTAN ne connaissent visiblement pas du tout l’histoire de la Moscovie. Ils commettent d’ailleurs une grave erreur en affirmant que Poutine se contentera du Donbass et de la Crimée. Le projet de Novorossiïa consiste à priver Kiev de tout accès à la mer et inclut des villes comme Kharkov, Dniepropetrovsk ou Zaporozhe, qui sont toujours sous contrôle ukrainien, tout comme la Transnistrie moldave. L’objectif du Kremlin est aussi d’installer à Kiev un pouvoir qui lui est favorable, et qui mènerait à une vassalisation du pays sur le modèle bélarusse. C’était tout le sens du plan d’attaque initial des forces russes: mettre rapidement un terme au conflit en réalisant un assaut fulgurant sur la capitale et en y capturant le Président Zelensky. Les Ukrainiens, qui ont refusé de brader leur souveraineté, ont en décidé autrement.
Dépendants de l’aide occidentale pour pouvoir se défendre et contre-attaquer, force est de constater que la plupart de leurs espoirs ont été douchés, tant par les Etats-Unis de Joe Biden que par les autres pays de l’OTAN et que par les institutions internationales. Les armes demandées n’arrivent qu’au compte-goutte et beaucoup trop tardivement. Il s’agit ici d’une stratégie délibérée de la part des dirigeants de l’Ouest: donner suffisamment pour que les Ukrainiens ne s’effondrent pas, et clairement pas assez pour qu’ils puissent infliger une défaite aux Russes sur le terrain. Peur de l’emploi par Poutine de l’arme nucléaire? Peur d’un éclatement de la Fédération de Russie et de troubles internes? Peur d’une extension du conflit?
Nous sommes extrêmement réticents à livrer à l’Ukraine des avions (F16) et davantage de systèmes de missiles balistiques tactiques (HIMARS et ATACMS), et nous interdisons à Kiev de cibler des infrastructures sur le territoire russe. Le sommet de l’OTAN de Washington, qui vient de se tenir, n’a abouti à aucune avancée notable, hormis la promesse à l’Ukraine d’un financement de 40 milliards de dollars pour 2025, soit autant que les années précédentes. De son côté, la Pologne, qui a grandement soutenu Kiev en 2022 en lui fournissant entre autres de l’artillerie et des blindés, dégarnissant dangereusement ses propres stocks, n’est plus en mesure de faire autre chose que d’aider à la constitution d’une „légion de volontaires ukrainiens”.
Le message est bien reçu à Moscou: L’Occident ne compte pas entrer en économie de guerre pour l’empêcher de progresser sur le sol ukrainien. Poutine a „célébré” à sa façon cette manifestation de faiblesse occidentale: il a ordonné un bombardement massif de Kiev, visant entre autres un hôpital pour enfants.
Des signaux inquiétants commencent simultanément à nous parvenir de l’entourage de Donald Trump. Face à la situation de plus en plus précaire de l’armée ukrainienne, le candidat républicain à la présidence américaine envisage désormais sérieusement de peser à une cessation du conflit sur la base de ce qui sera la ligne de front au moment où il prendra les commandes s’il est élu. Selon les déclarations venant du camp Trump, les hésitations et le refus manifeste de Joe Biden depuis deux ans de vaincre la Russie, ainsi que l’affaiblissement des capacités ukrainiennes, rendent de plus en plus ardue une reconquête par Kiev des territoires conquis par Moscou. En d’autres termes, à cause des tergiversations de l’administration Biden il est trop tard pour que l’Ukraine puisse gagner, même avec un engagement supérieur des Etats-Unis. Il faut donc faire en sorte qu’elle sauve ce qui peut encore l’être et qu’elle s’emploie à sa reconstruction avec à la clé un accord de défense avec l’OTAN.
Il s’avère donc bien que l’Ukraine est livrée à elle-même et que l’Occident n’a nullement l’intention de combattre avec détermination l’impérialisme russe.
Réorganisation des droites européennes
La situation politique française a masqué la modification des équilibres au Parlement européen. Viktor Orban a initié son propre groupe, „les Patriotes pour l’Europe” qui a fusionné avec les Identitaires du Rassemblement National, doublant au passage les Conservateurs en tant que premier groupe de droite. De son côté, la sulfureuse AfD allemande a récupéré les „indésirables” qui restaient et est parvenue à son tour à fonder un groupe, „l’Europe des Nations Souveraines”.
Chacun de ces trois groupes contient des forces françaises, deux incluent des eurodéputés polonais. Les Conservateurs (78 députés) sont codirigés par le PiS et comptent parmi leurs membres quatre élus Reconquête exclus par Eric Zemmour: Marion Maréchal (qui devrait bientôt créer sa propre structure), Nicolas Bay, Guillaume Peltier et Laurence Trochu. Les Souverainistes (25 députés) de l’AfD ont accueilli Sarah Knafo, seule eurodéputée restante de Reconquête, et lui ont confié la vice-présidence du groupe qui a aussi été rejoint par les Polonais de Nowa Nadzieja, branche libertarienne de la Konfederacja. Enfin, le Rassemblement National constitue la principale force des Patriotes (84 députés), mais a refusé d’y intégrer le Ruch Narodowy polonais (nationalistes).
Ces trois groupes peuvent se mettre d’accord sur des combats communs: la lutte contre l’immigration massive, contre le projet centralisateur de la Commission de Bruxelles, contre le Pacte Vert, contre le progressisme et l’idéologie „woke”. Leurs opinions peuvent diverger sur les questions d’ordre international: traités de libre-échange, guerre en Ukraine, OTAN, Chine, Afrique. Cette clarification est une bonne chose pour la droite, qui peut ainsi mettre en avant sa diversité mais se rejoindre sur ce qu’elle considère comme essentiel. Reste à savoir comment vont évoluer les rapports de force au cours de la législature 2024-2029, notamment dans le contexte de la triple élection de 2027: présidentielle française (suivie de nouvelles législatives ?), législative en Italie, législative en Pologne.
Réflexions na niedzielę
Ukraina pozostawiona sama sobie
Nie da się tego powtarzać wystarczająco często, od artykułu do artykułu, od kolumny do kolumny, od wywiadu do wywiadu: wojna tocząca się na Ukrainie jest częścią szerszego konfliktu cywilizacyjnego między „alterświatem” a sferą zachodnią. Do tego dochodzi również rosyjski historyczny trend, jego tradycyjne parcie na Zachód.
Rosja nie potrzebuje Wołodymyra Zełenskiego, Ursuli von der Leyen, Emmanuela Macrona, NATO, UE czy batalionu Azov. Od ponad 400 lat strategią Imperium Rosyjskiego jest podbój Morza Czarnego. Ci, którzy uważają, że inwazja Władimira Putina na Ukrainę jest po prostu „obroną” przed „podżeganiem wojennym” NATO, najwyraźniej nie znają historii Moskwy. Co więcej, popełniają poważny błąd, twierdząc, że Putin zadowoli się Donbasem i Krymem. Projekt Noworosji polega na pozbawieniu Kijowa wszelkiego dostępu do morza i obejmuje miasta takie jak Charków, Dniepropietrowsk i Zaporoże, które nadal znajdują się pod kontrolą Ukrainy, podobnie jak mołdawskie Naddniestrze. Celem Kremla jest również zainstalowanie w Kijowie przychylnej mu władzy, która doprowadziłaby do podporządkowania kraju na wzór białoruski. Taki właśnie był pierwotny plan ataku sił rosyjskich: szybkie zakończenie konfliktu poprzez błyskawiczny szturm na stolicę i pojmanie prezydenta Zełenskiego. Ukraińcy, którzy jednak odmówili oddania swojej suwerenności, zdecydowali inaczej.
Ukraińcy są zależni od zachodniej pomocy, aby móc się bronić i kontratakować. Trzeba powiedzieć, że większość ich nadziei została rozwiana, zarówno przez Stany Zjednoczone Joe Bidena, jak i przez inne kraje NATO i instytucje międzynarodowe. Broń, o którą proszą, dociera do nich tylko kropelkowo i z opóźnieniem. Jest to celowa strategia zachodnich przywódców: dać tyle, by Ukraińcy się nie załamali, ale zdecydowanie za mało, by mogli zadać Rosjanom klęskę na froncie. Strach przed użyciem broni nuklearnej przez Putina? Strach przed rozpadem Federacji Rosyjskiej i wewnętrznymi niepokojami? Strach przed rozprzestrzenieniem się konfliktu?
Bardzo niechętnie dostarczamy Ukrainie samoloty (F-16) i więcej taktycznych systemów rakiet balistycznych (HIMARS i ATACMS) i zabraniamy Kijowowi celowania w infrastrukturę na terytorium Rosji. Ostatni szczyt NATO w Waszyngtonie nie przyniósł żadnych znaczących postępów poza obiecaniem Ukrainie 40 miliardów dolarów finansowania w 2025 roku, czyli tyle samo co w poprzednich latach. Ze swojej strony Polska, która udzieliła Kijowowi dużego wsparcia w 2022 r., dostarczając mu między innymi artylerię i broń pancerną, niebezpiecznie uszczuplając własne zapasy, nie jest już w stanie zrobić nic poza pomocą w tworzeniu „legionu ukraińskich ochotników”.
Przesłanie to zostało dobrze przyjęte w Moskwie: Zachód nie ma zamiaru wchodzić w gospodarkę wojenną, aby uniemożliwić jej dalsze podbijanie ukraińskich ziem. Putin „uczcił” tę demonstrację słabości Zachodu na swój własny sposób: zarządził masowe bombardowanie Kijowa, celując między innymi w szpital dziecięcy.
Jednocześnie zaczynają do nas docierać niepokojące sygnały ze strony otoczenia Donalda Trumpa. W obliczu coraz bardziej niepewnej sytuacji ukraińskiej armii republikański kandydat na prezydenta USA poważnie rozważa zakończenie konfliktu w oparciu o to, co będzie linią frontu, gdy przejmie władzę. Według oświadczeń obozu Trumpa wahania Joe Bidena i wyraźna odmowa pokonania Rosji w ciągu ostatnich dwóch lat, wraz z osłabieniem ukraińskiego potencjału, coraz bardziej utrudniają Kijowowi odzyskanie terytoriów podbitych przez Moskwę. Innymi słowy, z powodu zwlekania administracji Bidena jest już za późno na zwycięstwo Ukrainy, nawet przy większym zaangażowaniu Stanów Zjednoczonych. Musimy zatem zapewnić, że Ukraina uratuje to, co jeszcze można uratować, i będzie pracować nad odbudową kraju, z umową obronną z NATO jako gwarancją bezpieczeństwa.
Jest więc jasne, że Ukraina jest zdana na siebie i że Zachód nie ma zamiaru zbytnio walczyć z rosyjskim imperializmem.
Reorganizacja europejskiej prawicy
Sytuacja polityczna we Francji zamaskowała zmianę układu sił w Parlamencie Europejskim. Viktor Orbán utworzył własną grupę, „Patriotów dla Europy”, która połączyła się z ID Rassemblement National, wyprzedzając Konserwatystów jako największą grupę prawicową. Z kolei kontrowersyjna niemiecka AfD zebrała pozostałych „niepożądanych” i zdołała założyć grupę „Europa Suwerennych Narodów”.
W skład każdej z tych trzech grup wchodzą siły francuskie, a w dwóch znajdują się polscy eurodeputowani. Konserwatyści (78 posłów) są współkierowani przez PiS i mają czterech posłów Reconquête wykluczonych przez Érica Zemmoura; są to: Marion Maréchal (która wkrótce powinna stworzyć własną strukturę), Nicolas Bay, Guillaume Peltier i Laurence Trochu. Suwereniści (25 eurodeputowanych) z AfD przyjęli Sarę Knafo, jedyną pozostałą eurodeputowaną z Reconquête, i powierzyli jej funkcję wiceprzewodniczącej grupy, do której dołączyli również Polacy z Nowej Nadziei. Wreszcie Rassemblement National jest główną siłą Patriotów (84 europosłów), ale odmówiło włączenia polskich konserwatystów.
Te trzy grupy mogą zgodzić się co do wspólnych spraw: walki z masową imigracją, przeciwko centralizującemu projektowi Komisji Europejskiej, przeciwko Zielonemu Ładowi, przeciwko progresywizmowi i ideologii „woke”. Ich opinie mogą się różnić w kwestiach międzynarodowych: umów o wolnym handlu, wojny na Ukrainie, NATO, Chin i Afryki. To wyjaśnienie jest dobrą rzeczą dla prawicy, która może teraz pokazać swoją różnorodność, ale zgodzić się co do tego, co uważa za kluczowe. Dopiero okaże się, jak rozwinie się układ sił w kadencji 2024–2029, zwłaszcza w kontekście potrójnych wyborów w 2027 r.: wyborów prezydenckich we Francji (po których odbędą się nowe wybory parlamentarne?), wyborów parlamentarnych we Włoszech i wyborów parlamentarnych w Polsce.
Nathaniel Garstecka
