zarządzania odpadami

Odpowiedzialne zarządzanie odpadami kompromisem w OZE

Zarządzanie odpadami wykonywane w odpowiedni sposób nadal stanowi wyzwanie dla krajów, zarówno w obszarze decydentów, jak i ekologów.

Wraz z zamknięciem ostatniej elektrowni węglowej w Wielkiej Brytanii w 2024 r., energia z odpadów (EfW) zajęła centralne miejsce jako kontrowersyjna. Chociaż metoda generuje energię elektryczną i ciepło, budzi obawy dotyczące zanieczyszczenia, biorąc pod uwagę, że spalarnie są często zlokalizowane w ubogich obszarach. Pomimo swoich wad, EfW pozostaje ważnym elementem angielskiej strategii zarządzania odpadami – przynajmniej na razie. 

Przez dziesięciolecia składowanie odpadów było domyślnym rozwiązaniem dla odpadów ogólnych. Jednak wprowadzenie podatków od składowania odpadów, które wzrosły z 7 funtów za tonę w 1999 r. do 102 funtów za tonę w 2023 r., radykalnie zmniejszyło wykorzystanie składowisk. Z prawie 80 milionów ton odpadów w 2000 r., ilość ta spadła do 35 milionów ton w 2023 r., przy czym znaczną część stanowią materiały obojętne, które mają minimalny wpływ na środowisko. 

Składowiska odpadów emitują biometan – silny gaz cieplarniany – podczas rozkładu odpadów organicznych. Metan 23 razy szybciej ogrzewa atmosferę, w porównaniu z dwutlenkiem węgla, choć rozprasza się szybciej. Porównywalnie, spalarnie wytwarzają mniej CO₂ na tonę odpadów, przy czym szacunki wskazują na redukcję emisji CO₂ o 200 kg na tonę w porównaniu ze składowaniem odpadów. W latach 2018-2023 przełożyło się to na szacunkową oszczędność 15 mld kg CO₂ dzięki unikaniu składowania odpadów. 

Recykling, choć dobry, jest obarczony własnym zestawem wyzwań. W 2022 r. wskaźnik recyklingu w Wielkiej Brytanii utrzymał się na poziomie 44%, niezmienionym od 2015 roku. Niewłaściwe zarządzanie, zanieczyszczenie i nieodpowiednia infrastruktura pogarszają sytuację. Przepisy mające na celu usprawnienie recyklingu zamiast tego wprowadziły zamieszanie, prowadząc do mieszania pojemników i niskiej jakości materiałów pochodzących z recyklingu. Na przykład odbarwione tworzywa sztuczne pochodzące z zanieczyszczonego recyklingu są mniej pożądane przez producentów. 

Programy edukacyjne mające na celu promowanie lepszych praktyk w zakresie recyklingu również doświadczyły cięć w finansowaniu. Badanie przeprowadzone w europejskich szkołach wykazało, że nauczycielom często brakuje czasu lub zasobów, aby uczyć uczniów o segregacji odpadów. Bez zrozumienia społecznego i odpowiedniej infrastruktury, wskaźniki recyklingu prawdopodobnie nie ulegną znaczącej poprawie. 

W obliczu ograniczeń, spalanie odpadów stanowi pragmatyczną, choć niedoskonałą, alternatywę. Nowoczesne zakłady EfW działają zgodnie z rygorystycznymi przepisami, monitorując ponad 30 zanieczyszczeń i przestrzegając surowych norm emisji. Zaawansowane technologie neutralizują kwaśne gazy i wychwytują toksyczne metale, a nawet produkty uboczne w postaci popiołu mogą pochłaniać CO₂, jeśli są odpowiednio przetwarzane. 

Spalarnie nie są jednak pozbawione kontrowersji. Ich umiejscowienie na obszarach znajdujących się w niekorzystnej sytuacji ekonomicznej rodzi pytania etyczne dotyczące sprawiedliwości środowiskowej. Co więcej, w miarę jak brytyjska sieć energetyczna staje się coraz bardziej ekologiczna, względne oszczędności CO₂ wynikające ze spalania mogą maleć. 

Pojawiające się technologie dają nadzieję na bardziej zrównoważone rozwiązania w zakresie odpadów. Fermentacja beztlenowa, wzorowana na ludzkim jelicie, może przekształcić odpady organiczne w biometan i kompost. Metoda ta, stosowana już w gospodarstwach rolnych i oczyszczalniach ścieków, może zostać rozszerzona dzięki inwestycjom w technologię mikrobiologiczną, aby poradzić sobie z szerszą gamą odpadów. 

Inną obiecującą drogą jest technologia wychwytywania dwutlenku węgla, która mogłaby zostać zintegrowana z istniejącymi spalarniami w celu dalszej redukcji emisji. Takie innowacje, w połączeniu z lepszymi systemami recyklingu i edukacją publiczną, mogłyby zmienić paradygmat gospodarki odpadami. 

Chociaż spalanie jest dalekie od doskonałości, pozostaje niezbędnym elementem brytyjskiej strategii dotyczącej odpadów w obliczu braku realnych alternatyw dla odpadów zanieczyszczonych i nienadających się do recyklingu. Inwestycje w najnowocześniejsze technologie, wraz z wysiłkami na rzecz poprawy wskaźników recyklingu i infrastruktury, mają kluczowe znaczenie dla zmniejszenia zależności od spalarni w czasie. 

Decydenci zmagają się ze złożonością gospodarki odpadami, niezbędne jest zrównoważone podejście, które obejmuje recykling, fermentację beztlenową i przetwarzanie odpadów na energię. Ostatecznym celem jest system, który minimalizuje szkody dla środowiska przy jednoczesnej maksymalizacji odzysku zasobów – wizja, która, choć trudna, jest w zasięgu ręki dzięki ciągłym wysiłkom i innowacjom.

Szymon Ślubowski

SUBSKRYBUJ „GAZETĘ NA NIEDZIELĘ” Oferta ograniczona: subskrypcja bezpłatna do 31.10.2024.

Strona wykorzystuje pliki cookie w celach użytkowych oraz do monitorowania ruchu. Przeczytaj regulamin serwisu.

Zgadzam się