
SDSS J0333+0651 – niezwykła gromada galaktyk
Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwycili gromadę galaktyk oznaczoną jako SDSS J0333+0651.
Jak tłumaczą naukowcy z NASA, na pierwszy rzut oka obraz z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a został zdominowany przez szczególny blask wirującej galaktyki spiralnej w lewym dolnym rogu kadru. Jednak to nie ten obiekt był celem astronomów – za tą strukturą znajduje się gromada galaktyk SDSS J0333+0651.

Galaktyki, jak zaznaczają badacze, nie są rozmieszczone losowo w przestrzeni kosmicznej – gromadzą się razem, przez wzajemne oddziaływanie grawitacyjne na siebie, tworząc grupy i gromady. Droga Mleczna jest członkiem Grupy Lokalnej Galaktyk (grupa kilkudziesięciu galaktyk, do której należy Droga Mleczna, rozciągająca się na obszarze około 3,1 megaparseka, czyli około 10 milionów lat świetlnych), która jest częścią Gromady w Pannie, która z kolei jest częścią liczącej 100 tysięcy galaktyk Supergromady Laniakea.
Gromada galaktyk widoczna na tym zdjęciu znana jest jako SDSS J0333+0651. Struktury tego typu mogą pomóc naukowcom w zrozumieniu odległego – wczesnego – Wszechświata. Grupa ta została zobrazowana w ramach badania formowania się gwiazd w odległych galaktykach.
Zdaniem astronomów, obszary gwiazdotwórcze zazwyczaj nie są zbyt duże i rozciągają się na maksymalnie kilkaset lat świetlnych, więc teleskopom trudno jest dostrzec je z dużej odległości. Nawet przy użyciu najbardziej czułych kamer o najwyższej rozdzielczości, Hubble nie jest w stanie dostrzec bardzo odległych regionów narodzin gwiazd, dlatego astronomowie poszukują gromad galaktyk, które mają tak ogromny wpływ grawitacyjny, że wypaczają czasoprzestrzeń wokół siebie. Zniekształcenia takie działają jak soczewka, powiększając światło z galaktyk (i ich obszarów gwiazdotwórczych) znajdujących się daleko za gromadą i tworząc wydłużone łuki, takie jak ten widoczny w lewym górnym rogu obrazu.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.
Emil Gołoś