
SDSS J1156+1911 – najjaśniejsza galaktyka w swojej gromadzie
Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwycili SDSS J1156+1911, będącą częścią gromady galaktyk znajdującą się w gwiazdozbiorze Lwa.
Jak tłumaczą badacze z NASA, zdjęcie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a przedstawia gromadę setek galaktyk, znajdującą się około 7,5 miliarda lat świetlnych od Układu Słonecznego, w gwiazdozbiorze Lwa. Najjaśniejsza galaktyka w tej grupie SDSS J1156+1911, jest widoczna w dolnej środkowej części kadru. Została ona odkryta w ramach przeglądu Sloan Giant Arcs Survey, który przeanalizował mapy danych obejmujące rozległe obszary nieba uchwycone w czasie obserwacji Sloan Digital Sky Survey. Astronomowie w czasie badań znaleźli ponad 70 galaktyk, które wydają się być ich zdaniem, pod znacznym wpływem kosmicznego zjawiska znanego jako soczewkowanie grawitacyjne.

Soczewkowanie grawitacyjne jest jednym z przewidywań Ogólnej Teorii Względności Alberta Einsteina. Masa zawarta w galaktyce jest tak ogromna, że może w rzeczywistości wypaczać i zginać samą strukturę jej otoczenia (znaną jako czasoprzestrzeń), zmuszając światło do podróżowania po zakrzywionych ścieżkach. W rezultacie obrazy bardziej odległych obiektów, wydają się zniekształcone i wzmocnione dla obserwatora, ponieważ światło z nich zostało zakrzywione wokół sąsiedniej galaktyki. Efekt ten może być bardzo przydatny w astronomii, pozwalając naukowcom zobaczyć obiekty, które są albo przesłonięte, albo zbyt odległe, aby mogły zostać wykryte przez współczesne urządzenia obserwujące Wszechświat.
Gromady galaktyk to gigantyczne struktury zawierające od setek do tysięcy galaktyk, niektóre o masie miliardy razy większej niż masa Słońca. SDSS J1156+1911 jest tylko około 600 miliardów razy masywniejsza niż Słońce, co czyni ją mniej masywną niż przeciętna galaktyka. Jest ona jednak wystarczająco ciężka, aby wytworzyć rozmytą, zielonkawą smugę widoczną tuż poniżej najjaśniejszego obieku – soczewkowany obraz bardziej odległej galaktyki.
Lew (łac. Leo) jest 12. co do wielkości konstelacja będąca jednym z 12 gwiazdozbiorów zodiaku. Słońce wędruje na jego tle od 10 sierpnia do 16 września. Liczba gwiazd widoczna w nim gołym okiem wynosi około 70. W Polsce gwiazdozbiór jest widoczny wiosną.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.
Emil Gołoś