Sharpless 2-302 – Mgławica Bałwan

Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zobrazowali mgławicę Sharpless 2-302, nazywaną również Mgławicą Bałwan, znajdującą się w gwiazdozbiorze Rufy.

Jak tłumaczą badacze z NASA, Sharpless 2-302 to mgławica emisyjna znajdująca się w około 6 tysięcy lat świetlnych od Układu Słonecznego, w gwiazdozbiorze Ruffy. Mgławice emisyjne to rozproszone obłoki gazu, które zostały tak naładowane energią przez poblisskie masywne gwiazdy, że świecą własnym światłem. Promieniowanie emitowane przez te obiekty odrywa elektrony od atomów wodoru mgławicy w procesie zwanym jonizacją. Gdy naenergetyzowane elektrony powracają ze stanu wyższej energii do stanu niższej, ta energia emitowana jest w postaci światła, powodując, że gaz wewnątrz mgławicy błyszczy.

W całości Sharpless 2-302, jak opisują astronomowie, z ziemskiej perspektywy przypomina trochę dwupłaszczyznową kulę gazu, ale zdjęcie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwyciło szczegóły rozległych przestrzeni jasnego gazu i ciemnych węzłów pyłu w niewielkiej części całej struktury. Sharpless 2-302, znana również jako Mgławica Bałwan jest jednym z obiektów w katalogu mgławic emisyjnych opracowanym przez astronoma Stewarta Sharplessa, który starał się zidentyfikować obszary zjonizowanego wodoru międzygwiazdowego – regiony HII.

Zdjęcie zostało wykonane w ramach badania masywnych i średniej wielkości „protogwiazd” – czyli nowo formujących się gwiazd. Astronomowie wykorzystali podczerwoną czułość kamery Hubble’a Wide Field Camera 3 do poszukiwania wodoru zjonizowanego przez światło ultrafioletowe z protogwiazd, dżetów z gwiazd i innych obiektów.

Rufa (łac. Puppis) jest dużym, 20. co do wielkości gwiazdozbiorem nieba południowego. Jest on prawie niewidoczny w szerokościach geograficznych Polski, jedynie jego północną część można obserwować w miesiącach zimowych nisko nad południowym horyzontem. Rufa jest bogatą w gwiazdy konstelacją, która przecina Drogę Mleczną. Liczba gwiazd widocznych w niej gołym okiem wynosi około 140.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś