Skały magmowe pozwalają lepiej zrozumieć historię Marsa
Astronomowie, dzięki łazikowi Perseverance, mogli przeanalizować marsjańskie skały magmowe, co pozwoliło im lepiej poznać historię formowania się Czerwonej Planety.
W nowym badaniu „Diverse and highly differentiated lava suite in Jezero crater, Mars: Constraints on intracrustal magmatism revealed by Mars 2020 PIXL”, opublikowanym w Science Advances, naukowcy z Brock University, pod kierownictwem Marieka Schmidta, analizując skały magmowe Marsa, odkryli przekonujące wskazówki dotyczące ważnego okresu w ewolucyjnej historii Czerwonej Planety.
Naukowcy analizowali starożytne skały znalezione w kraterze Jezero na Marsie. Był to jeden z głównych celów misji łazika Perseverance należącego do NASA. Regolit i obecne tam formacje, zapewniły wgląd w okres w historii planety, który nie został jeszcze dokładnie zbadany.
Badacze wykorzystali urządzenie Planetary Instrument for X-Ray Lithochemistry (PIXL) łazika Perseverance, które jest spektrometrem fluorescencji rentgenowskiej, do określenia składu pierwiastkowego marsjańskich materiałów powierzchniowych, co umożliwiło zrozumienie w jaki sposób powstały i z czego są zbudowane.
„Poznaliśmy skład chemiczny minerałów i skał oraz ich tekstury, ale musieliśmy jeszcze zrozumieć, w jaki sposób naszym zdaniem powstały, biorąc pod uwagę magmę i krystalizację w skorupie marsjańskiej. Co pozwoliłoby poznać ich ewolucję i to jak zmieniał się ich skład” – mówi Mariek Schmidt z Brock University.
Jak tłumaczą naukowcy, analizy wskazały również szereg hipotez, które mogą ukierunkować dalsze badania, gdy próbki zostaną przywiezione z Marsa na Ziemię w czasie misji za kilka lat. NASA opracowuje obecnie plany w tym zakresie we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA).
„Wszystkie marsjańskie próbki badane do tej pory na Ziemi były meteorytami. Większość z nich miała mniej niż 500 milionów lat – była stosunkowo młoda w porównaniu do 4,5 miliarda lat historii Marsa – podczas gdy próbki z krateru Jezero mają co najmniej 3,5 miliarda lat. Mars jest bardzo dobrze zachowany pod względem wczesnej historii naszego Układu Słonecznego, więc możliwość spojrzenia na skały, które są tak stare – zwłaszcza po sprowadzeniu ich z powrotem na Ziemię – pomoże nam dowiedzieć się o historii naszego wewnętrznego Układu Słonecznego i kiedy wyewoluowało życie” – mówi Tanya Kizovski z Brock University.
Jak podkreślają astronomowie, próbki pobrane przez Perseverance, pochodzą również z wyjątkowego okresu w historii Marsa, kiedy wewnętrzna dynamika planety przechodziła poważne zmiany.
„Wulkanizm na Marsie był zdominowany przez to, co nazywamy gorącymi punktami –podobnymi do ziemskich Hawajów lub Islandii – gdzie istnieje skoncentrowane źródło magmy, które znajduje się głęboko, a następnie wybucha na powierzchni. Istnieją jednak modele, które sugerują, że wczesnym etapie historii Marsa, jego skorupa została zbudowana przez powszechny wulkanizm – niekoniecznie skoncentrowany w tych gorących punktach – i uważamy, że przejście to nastąpiło mniej więcej w czasie, gdy uformowały się badane skały magmowe” – tłumaczy Tanya Kizovski.
Astronomowie na dokładne badania próbek muszą jednak jeszcze trochę poczekać – potencjalnie dekadę lub dłużej – zanim materiał zostanie sprowadzony na Ziemię. W międzyczasie łazik Perseverance nadal wędruje po Marsie i zbiera próbki już w nowej lokalizacji.
Emil Gołoś
