Tajemnica najstarszej mapy świata rozwiązana

W najnowszym materiale opublikowanym przez Muzeum Brytyjskie naukowcy ujawnili, że starożytny zabytek Imago Mundi, który jest określany jako najstarsza mapa świata, po latach badań został rozszyfrowany. Jak wykazała analiza, wiekowy artefakt z Mezopotamii jest pełen odniesień do mitycznych stworzeń i krain.

Tajemnica najstarszej mapy świata

Najstarszą znaną mapą świata jest Imago Mundi – zabytek ten jest znany także pod nazwą babilońska mapa świata”. Pochodząca ze starożytnej Mezopotamii gliniana tabliczka jest przechowywana w zbiorach Muzeum Brytyjskiego. Jest datowana nie wcześniej niż na IX wiek p.n.e., a najbardziej prawdopodobną datą jej powstania jest późny VIII lub wczesny VII wiek p.n.e.

Na artefakcie oprócz schematycznej mapy świata widnieją dwa napisy w języku akadyjskim. Mapa ta przedstawia jedynie niewielki wycinek antycznego świata, jaki był znany starożytnym Babilończykom. Bezcenny skarb został znaleziony w położonej w południowym Iraku miejscowości Abu Habba, na terenie której to znajdują się ruiny starożytnego miasta Sippar.

Pochodzący sprzed blisko 3 tysięcy lat zabytek po raz pierwszy trafił do Muzeum Brytyjskiego w 1882 r., jednak przez następne dziesięciolecia prawdziwe przeznaczenie tego artefaktu pozostawało zagadką. Przełom nastąpił po latach, gdy kuratorzy muzealni odnaleźli brakujący fragment glinianej tabliczki i przepisali jego tekst, który był zapisany pismem klinowym. Pochodzący z okresu pomiędzy VIII, a VII wiekiem p.n.e. obiekt przedstawia mapę Mezopotamii – czyli krainy położonej pomiędzy rzekami, tj. między Eufratem i Tygrysem – oraz to, co Babilończycy wyobrażali sobie, że leży poza znanym im światem.

Po 140 latach badań i prób rozszyfrowania naukowcy wiedzą coraz więcej na temat najstarszej znanej mapy świata, informuje portal „Arkeonews„. Jak przekonują eksperci, artefakt ten umożliwia wgląd w przekonania Babilończyków dotyczące znanego im świata. Szczególnie interesująca pod tym kątem jest tylna część tabliczki oraz na jej przodzie, powyżej schematycznej mapy, gdzie znajduje się kilka akapitów tekstu klinowego opisującego stworzenie Ziemi, a także przekonania Babilończyków dotyczącego tego, co leżało poza nią. Naukowcy wskazują, że zaznaczony na mapie pierścień, który otacza Mezopotamię, oznacza, iż Babilończycy uważali ten region za centrum świata. Na mapie widać także rzekę Eufrat przebiegającą przez starożytną Mezopotamię.

Podwójny pierścień okalający Mezopotamię został nazwany przez starożytnych autorów tej mapy jako „Gorzka Rzeka” – to ona wyznaczała granice świata znanego Babilończykom. Małe kręgi i prostokąty wewnątrz Gorzkiej Rzeki symbolizują różne miasta i plemiona Mezopotamii, takie jak Babilon. Jeden z prostokątów przedstawia zaś rzekę Eufrat. „Na tym okrągłym diagramie ujęto cały znany (starożytnym Babilończykom – przyp. red.) świat, w którym ludzie żyli, rozwijali się i umierali. Jednak ta mapa kryje w sobie coś więcej” – powiedział dr Irving Finkel, kurator Muzeum Brytyjskiego i ekspert od pisma klinowego.

„Jeśli chodzi o przekraczanie granic znanego świata i wkraczanie w świat wyobraźni, to ta tabliczka jest nieocenionym skarbem” – dodał ekspert. Na mapie tej znajdują się nie tylko krainy, które Babilończycy uważali, iż istnieją poza Mezopotamią, ale również odniesienia do babilońskiej wersji biblijnej historii o Arce Noego, a także opisy fantastycznych zwierząt oraz mitycznych krain. Starożytni Babilończycy wierzyli, że pozostałości ogromnej arki, którą w ich wersji tej opowieści około 1800 r. p.n.e miał zbudować Utnapisztim – odpowiednik Noego ze Starego Testamentu – znajdują się na tylnej stronie góry Ararat. Według biblijnej opowieści o potopie to właśnie w tym miejscu również miała spocząć Arka Noego. Szczyt ten znajduje się poza obszarem Gorzkiej Rzeki zaznaczonej na najstarszej mapie świata.

Dr Irving Finkel zwrócił uwagę, iż znaczącego stopnia podobieństwa – a wręcz całkowicie tożsame elementy przekazu – wskazują, iż jedna z tych starożytnych opowieści zainspirowała drugą. Na wiekowej glinianej tabliczce znajdują się zdania nawiązujące do głównego boga babilońskiego Marduka, który w Babilonie był uważany za stwórcę świata. Oprócz tego na zabytku znajdują się nawiązania do mitycznych stworzeń i potworów takich jak człowiek-skorpion, czy ogromnych rozmiarów ptak z głową lwa – Anzu

Marcin Jarzębski