Unikatowe odkrycie w Prusias ad Hypium. Starożytny gliniany bilet teatralny

Archeolodzy w trakcie wykopalisk prowadzonych na terenie starożytnego rzymskiego miasta Prusias ad Hypium, którego ruiny są położone w miejscowości Konuralp w prowincji Düzce w północno-zachodniej Turcji, odkryli wiekowy gliniany bilet teatralny, figurkę Afrodyty, a także artefakt przedstawiający laskę Dionizosa. Wszystkie te znaleziska pochodzą z czasów rzymskich.

Gliniany bilet teatralny z Prusias ad Hypium

Najnowsze wykopaliska w Prusias ad Hypium trwają już od 2019 r. Zatwierdziła je turecka Dyrekcja Generalna ds. Dziedzictwa Kulturowego i Muzeów, a w realizacji prac archeologicznych współuczestniczy gmina Düzce. Wykopaliska w tym miejscu realizują przede wszystkim archeolodzy z Muzeum w Konuralp, którzy to też działają pod nadzorem dyrekcji tej instytucji. Badania w Prusias ad Hypium są prowadzone nieprzerwanie przez 365 dni w każdym  roku od rozpoczęcia prac archeologicznych.

Samorządowiec Faruk Özlü, będący burmistrzem Düzce, w trakcie wizyty na terenie stanowiska archeologicznego podkreślił, iż jedną z kluczowych funkcji wykopalisk w tym miejscu jest zachowanie liczącej 2300 lat historii miasta. „Poczyniliśmy ważny krok, aby przekazać dziedzictwo tego miasta przyszłym pokoleniom” – stwierdził.

Lokalny polityk zaznaczył także, iż do tej pory w trakcie prac archeologicznych odsłonięto ponad 80 proc. obszaru wspaniałego dawnego teatru Prusias ad Hypium. To właśnie w trakcie przekopywania jego obszaru zidentyfikowano wiele nowych artefaktów o dużym znaczeniu zarówno regionalnym, jak i na skalę całej Turcji. „W trakcie badań odkryliśmy kilka artefaktów. Co najlepsze te bezcenne przedmioty zostały odnalezione w doskonałym stanie” – dodał. W ich trakcie badacze zidentyfikowali gliniany bilet teatralny, figurkę Afrodyty, a także artefakt przedstawiający laskę Dionizosa. Wszystkie te znaleziska pochodzą z czasów rzymskich.

Efez zachodniego wybrzeża Morza Czarnego

Antyczne rzymskie miasto Prusias ad Hypium, określane również mianem „Efezu zachodniego wybrzeża Morza Czarnego”, we wcześniejszych okresach było znane pod nazwą „Hypios” oraz „Kieros.” Te nadczarnomorskie obszary Anatolii wraz z samym miastem zostały podbite przez władcę Bitynii z przełomu III i II wieku p.n.e. Prusjasza I – to właśnie do tego króla nawiązuje obecna najbardziej znana nazwa tego ośrodka miejskiego, czyli Prusias ad Hypium. Tak miasto na cześć swojego władcy przechrzcili bityńscy zdobywcy, informuje portal „Arkeonews„.

W późniejszych wiekach Królestwo Bitynii zostało włączone do Republiki Rzymskiej w 74 r. p.n.e., co też nastąpiło na mocy testamentu króla Nikomedesa IV Filopatora, który był ostatnim władcą Bitynii. Nie mający żadnego dziedzica Nikomedes w testamencie zapisał swoje królestwo Rzymowi. Był to strategiczny ruch, który miał na celu zabezpieczenie terenów Bitynii przed najazdami ze strony sąsiednich królestw, zwłaszcza Królestwa Pontu, rządzonego przez Mitrydatesa VI Eupatora. Chociaż Prusias ad Hypium już w czasach bityńskich słynęło z pięknej i bogatej architektury, to rozkwitło ono pod każdym kątem jeszcze bardziej pod rządami Rzymian.

Dotychczasowe wykopaliska prowadzone w Prusias ad Hypium doprowadziły do ujawnienia takich zabytków jak starożytny teatr, akwedukty oraz rzymski most. W tym dawnym ośrodku miejskim znajdują się też pozostałości okazałego teatru, który ma 100 metrów długości oraz 74 metrów szerokości – zabytek ten zachował się w bardzo dobrym stanie. Wciąż można podziwiać jego główną półkolistą widownię (cavea), schody zdobione motywami lwich pazurów, sklepione przejścia oraz scenę. To pochodzące z III wieku p.n.e. miasto przetrwało liczne katastrofy, wśród których znalazło się wiele trzęsień ziemi zachodzących na przestrzeni wieków. Co niezwykłe, pomimo tych kataklizmów struktura teatru zachowała swoją integralność i trwałość.

Burmistrz Faruk Özlü w rozmowie z tureckimi mediami stwierdził, że okazały starożytny teatr w Prusias ad Hypium zostanie przekształcony w centrum kultury i sztuki mogące pomieścić 10 tys. osób. Już w 2025 r. teatr w tym antycznym ośrodku miejskim zostanie udostępniony dla zwiedzających.

Marcin Jarzębski