V1331 Cyg – formująca się gwiazda w gwiazdozbiorze Łabędzia

Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwycili formującą się gwiazdę oznaczoną jako V1331 Cyg, znajdującą się w gwiazdozbiorze Łabędzie

Jak tłumaczą badacze z ESA, obiekt uchwycony przez Teleskop Hubble’a Może wygląda jak gwiazda, ale nie generuje jeszcze energii tak jak gwiazdy. Dzieje się tak, ponieważ obiekt ten wciąż się formuje. Naukowcy dzięki obserwacji tego typu protogwiazd mogą lepiej poznać przeszłość Słońca, które rozpoczęło swoje życie jako właśnie gwiazda typu „T Tauri”, około 4,6 miliarda lat temu.

Znajdująca się w odległości 1800 lat świetlnych w gwiazdozbiorze Łabędzia, V1331 Cyg była pierwotnie jedynie rozproszonym obłokiem gazu w przestrzeni kosmicznej. Z biegiem czasu, grawitacja powoli przyciągała go do siebie, ale proces ten nie został jeszcze zakończony. V1331 Cyg nie jest jeszcze w pełni uformowana i dlatego jest ona większa niż obiekt, który z niej powstanie, gdy grawitacja wykona swoją pracę. Obecnie obiekt świeci dzięki energii uwalnianej podczas kurczenia się.

Ostatecznie protogwiazda stanie się na tyle zwarta, że temperatura w jej centrum zainicjuje fuzję jądrową. Wodór zostanie wówczas przekształcony w hel, a to uwolni strumienie energii, które sprawią, że V1331 Cyg będzie świecić przez miliardy lat jako prawdziwa gwiazda.

Obłok pyłu otaczający młodą gwiazdę jest pozostałością chmury, z której się ona skondensowała. Często ten okrągły dysk przesłania astronomom widok na obiekt gwiezdny, ale w tym wypadku jest on ustawiony pod szczególnym kątem względem Ziemi i możliwa jest jego obserwacja.

Ten dysk jest miejscem, w którym mogą formować się planety. Jednak faza, w której znajduje się obiekt gwiezdny charakteryzuje się emisją silnego „wiatru” cząstek atomowych, który może rozpraszać otoczenie, co uniemożliwiłoby formowanie się globów.

Łabędź (łac. Cygnus) to 16. co do wielkości i jeden z bardziej wyrazistych gwiazdozbiorów nieba północnego, który był już znany w starożytności. Ze względu na to, że jego najjaśniejsze gwiazdy układają się na niebie w kształt krzyża, czasem nazywany jest Krzyżem Północy (analogia do Krzyża Południa). Gwiazdozbiór znajduje się w obrębie Drogi Mlecznej. W Polsce konstelacja jest widoczna od wiosny do jesieni. Liczba gwiazd dostrzegalnych w nim gołym okiem wynosi około 150.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś