VVV1256-62A i VVV1256-62B gwiazdy z odległej części Drogi Mlecznej

Naukowcy odkryli VVV1256-62A i VVV1256-62B – niezwykłą parę gwiazd powstałych 10 miliardów lat temu, w czasach młodości Drogi Mlecznej, które pochodzą z najdalszych zakątków galaktyki.

Astronomowie z University of Hertfordshire, badając gwiazdy bliskie Ziemi, natknęli się na niezwykły układ podwójny – dwie gwiazdy związane ze sobą grawitacyjnie, który przeniósł się z halo Drogi Mlecznej do rejonów bardziej wewnętrznych. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Para składa się z białego karła i bardzo chłodnego subkarła, zdaniem badaczy ich zachowanie wskazuje, że spędzają one większość czasu z dala od widocznych gwiazd w naszej galaktyce. Astronomowie wykorzystali masę białego karła o nazwie VVV1256-62A i tempo jego stygnięcia do obliczenia jego wieku. Ten konkretny obiekt ma mniej więcej połowę masy Słońca i znajduje się w dolnej części sekwencji stygnięcia, co oznacza, że stygnięcie zajęło mu miliardy lat.

Białe kały powstają pod koniec ewolucji zwykłej gwiazdy i chociaż na początku swojego życia są one bardzo gorące, stopniowo stygną i stają się czerwone bez aktywnej fuzji jądrowej, która utrzymuje inne gwiazdy.

Jak wskazują astronomowie, druga gwiazda, nazwana VVV1256-62B, jest subkarłem o niskiej metaliczności, co oznacza, że nie zawiera wielu pierwiastków cięższych niż wodór i hel. Chociaż trudniej jest bezpośrednio określić wiek gwiazdy, niska metaliczność sama w sobie wskazuje, że jest ona bardzo stara, ponieważ we wczesnym okresie formowania się Drogi Mlecznej było bardzo niewiele cięższych pierwiastków.

Jeśli gwiazda nie zawiera tego typu materiału, może dostarczyć badaczom wskazówek na temat bardzo odległej przeszłości galaktyki Drogi Mlecznej. Ta subgwiazda jest szczególnie interesująca dla naukowców, ponieważ leży na granicy między obiektami gwiezdnymi i subgwiezdnymi.

Ten układ podwójny posiada również wysoce ekscentryczną orbitę, co oznacza, że odległość między dwiema gwiazdami znacznie się zmienia. Z tego powodu są one zwykle zlokalizowane w halo Drogi Mlecznej, ale ich orbita przenosi je również do płaszczyzny galaktyki, centralnego regionu, w którym znajduje się większość jej masy.

Ultrachłodny subkarłowaty składnik tej pary został pierwotnie zidentyfikowany ze względu na swój duży ruch. Następnie astronomowie z University of Hertfordshire potwierdzili, że posiada on towarzysza w postaci białego karła.

W celu sprawdzenia tych odkryć wykorzystano, teleskopy na całym świecie, w tym teleskop Gemini South, który jest czescią Międzynarodowego Obserwatorium Gemini, wspieranego przez amerykańską National Science Foundation (NFS). Bardzo Duży Teleskop Europejskiego Obserwatorium Południowego i Dark Energy Camera Plane Survey teleskopu Blanco w Międzyamerykańskim Obserwatorium Cerro Tololo w Chile również były zaangażowane.

„Te fascynujące odkrycia otwierają okno na najdalsze zakątki naszej galaktyki. Zrozumienie relacji między halo a płaszczyzną Drogi Mlecznej jest krokiem w kierunku zrozumienia, w jaki sposób uformowała się galaktyka. Chociaż masywna, ekscentryczna orbita tych gwiazd nie została jeszcze wyjaśniona, może być związana z istnieniem wewnętrznego halo lub połączeniem Drogi Mlecznej z inną galaktyką w przeszłości” – podsumowuje profesor Hugh Jones z University of Hertfordshire.

Emil Gołoś