Zagadkowy kielich z grobowca anglosaskiej nastolatki. Artefakt liczy 1500 lat 

W trakcie wykopalisk prowadzonych na terenie wioski Scremby w hrabstwie Lincolnshire w Anglii odkryto wczesnośredniowieczny grobowiec, w którym była pochowana anglosaska nastolatka. Pochodzący z VI wieku wczesnośredniowieczny grób wzbudził duże zaskoczenie wśród archeologów, gdyż obok głowy szczątek dziewczyny znajdował się niewielki rzymski kielich z III wieku, który niegdyś był wypełniany tłuszczem wieprzowym.

Tajemniczy kielich ze Scremby

Żyjąca 1500 lat temu anglosaska dziewczyna została pochowana do grobowca wraz z kielichem, który był starszy od niej samej o kilka wieków i pochodził z czasów rzymskich. To właśnie ten starożytny artefakt, który znajdował się w takim miejscu pochówku, wzbudził zdumienie wśród badaczy. Chociaż obecnie jego powierzchnia jest pokryta emalią, to jak ustalono w niedawno skrupulatnym badaniu pierwotnie był on napełniany tłuszczem wieprzowym.

„Tak unikatowy kielich został znaleziony w miejscu pochówku, które można by określić jako dość zwyczajne. Jednak wyjątkowy charakter tego kielicha skłania mnie do myślenia, że musiał on mieć bardziej unikalne przeznaczenie” – stwierdził Hugh Willmott, archeolog specjalizujący się w badaniach prowadzonych na średniowiecznych stanowiskach. W badaniu opublikowanym w listopadowym numerze czasopisma naukowego „European Journal of Archaeology” Hugh Willmott i jego współpracownicy zaprezentowali szczegółowy opis swoich badań nad „Kielichem ze Scremby”.

Tajemniczy starożytny kielich został odkryty na cmentarzysku na którym znajdowało się 50 grobowców datowanych na lata 480–540 n.e, tj. pochodzących z okresu anglosaskiego. Zupełnie nienaruszone naczynie znajdowało się w grobie nastoletniej dziewczyny. W tym miejscu pochówku badacze zidentyfikowali także dwie proste broszki. Kielich ze Scremby ma 5,7 centymetra wysokości i może pomieścić około 280 mililitrów płynów, co odpowiada około 1-2 filiżankom herbaty, informuje portal „Live Science„. Powierzchnia naczynia została wykonana ze stopu miedzi oraz wkomponowane są w nią motywy w kształcie półksiężyca i serc, które zostały wypełnione emalią w kolorach czerwonym, akwamarynowym i ciemnofioletowym. Styl i materiały kielicha sugerują, że mógł on zostać przywieziony do Anglii z Francji w połowie III wieku n.e., w czasach rzymskiej Brytanii.

Do czego służył zagadkowy artefakt?

„Jestem pewien, że kielich początkowo został stworzony jako naczynie do picia zwykłych napojów. Jednak w późniejszym okresie, gdy ostatecznie został wybrany do umieszczenia go w grobowcu, to jego funkcja najprawdopodobniej uległa zmianie” – stwierdził Hugh Willmott, zauważając, iż chociaż oryginalnie Rzymianie wykorzystywali ten kielich do picia wina, to kiedy przedmiot ten trafił w późniejszym okresie w ręce plemion anglosaskich to jego zastosowanie uległo modyfikacji. Aby lepiej zrozumieć, dlaczego rzymski kielich do wina został pochowany w grobowcu anglosaskiej dziewczyny, Willmott i jego współpracownicy przeanalizowali organiczne resztki znajdujące się na dnie naczynia. Odkryli w nim wysoką koncentrację lipidów, najprawdopodobniej pochodzących z tłuszczu wieprzowego.

Dlaczego w przedmiocie służącym do picia miał znajdować się najwidoczniej wielokrotnie świński tłuszcz? Mogło to być spowodowane tym, że chociaż tłuszcz był i jest najczęściej produktem spożywczym, to tłuszcze zwierzęce w czasach rzymskich były również wykorzystywane jako środki nawilżające. Zgodnie z alternatywnym wyjaśnieniem tłuszcz wieprzowy umieszczany w tym naczyniu mógł mieć zastosowanie lecznice. Naukowcy zwrócili uwagę, że żyjący w VI wieku bizantyjski lekarz Antym pisał, że Frankowie spożywali surowy tłuszcz z boczku za sprawą którego to mieli leczyć pasożyty jelitowe, a także mieli używać go do oczyszczania oraz leczenia ran. „Warto rozważyć także wyjaśnienie zgodnie z którym pochowana w tym miejscu kobieta mogła być osobą praktykującą medycynę ludową w lokalnej społeczności”- powiedział Hugh Willmott.

Drugą kluczową zagadką jaka wiąże się z kielichem ze Scremby jest to, skąd w ogóle Anglosasi wyposażyli się w taki okazały rzymski kielich – niezwykle dobry stan zachowania przedmiotu sugeruje, że nie było to przypadkowe znalezisko. Czy mógł być przekazany jako pamiątka rodzinna, czy może został wydobyty z rzymskiego grobu? Biorąc pod uwagę przeprowadzoną analizę kielicha, obie te hipotezy są możliwe, napisali badacze.

Marcin Jarzębski