Najstarsze malowidło narracyjne pochodzi z wyspy Celebes. Liczy przynajmniej 51 tys. lat
Naukowcy prowadzący badania na próbkach odkrytego w 2017 r. w jednej z jaskiń znajdujących się na indonezyjskiej wyspie Celebes malowidła naskalnego doszli do wniosku, że jest ono najstarszym znanym przykładem sztuki narracyjnej na świecie. Pradawne dzieło przedstawia scenę w której bierze udział trójka trzech ludzkich postaci oraz dziki świnia brodawkowata. Badacze dowodzą, że obiekt ten jest przykładem tego, iż ludzie wykorzystywali sztukę do opowiadania historii na dużo wcześniej niż do tej pory powszechnie uważano.
Dowody archeologiczne wskazują, że neandertalczycy zaczęli oznaczać jaskinie już 75 000 lat temu, ale te oznaczenia były zazwyczaj niefiguratywne. Jeszcze kilka lat temu najstarszym znanym figuratywnym malowidłem jaskiniowym był liczący 21 000 lat panel sztuki naskalnej w Lascaux we Francji, przedstawiający człowieka z głową ptaka szarżującego na żubra.
Jednak w 2019 r. archeolodzy odkryli setki przykładów sztuki naskalnej w jaskiniach w krasie Maros-Pangkep, z czego szczególnie wyjątkowe okazało się jedno malowidło naskalne, stanowiące część szerokiego na 4,5 metra panelu przedstawiającego kilka przypominających ludzi postaci, które polują na świnie brodawkowate (Sus celebensis) i endemiczne dla wyspy Celebes karłowate nizinne bawoły anoa (Bubalus).
W wyniku pierwszego przeprowadzonego datowania archeolodzy oszacowali wiek tego panelu sztuki naskalnej z jaskini Leang Bulu’ Sipong 4 na co najmniej 43 900 lat. Wówczas za najstarszy obraz znaleziony na tym obszarze uznano pochodzący sprzed 45 500 lat rysunek przedstawiający świnię brodawkowatą. Teraz, przy użyciu bardziej precyzyjnej techniki datowania w postaci metody uranowo-torowej, archeolodzy odkryli, że to właśnie to pierwsze dzieło sztuki naskalnej jest o co najmniej 4 tys. lat starsze niż wcześniej sądzono. Analiza ta tym samym przesunęła je na około 48 000 lat wstecz.
Jednak jak miało się okazać najbardziej spektakularne odkrycie zostało dokonane w trakcie jeszcze wcześniejszych badań prowadzonych w jaskini Leang Karampuang, gdzie badacze zidentyfikowali malowidło przedstawiające trzech ludzi i świnię brodawkowatą. Jak wykazały niedawne badania naukowe przeprowadzone metodą uranowo-torową, to naskalne dzieło liczy co najmniej 51 200 lat, co tym samym czyni je najstarszą znaną sztuką narracyjną na świecie. Odkrycie to zostało opisane 3 lipca w czasopiśmie naukowym „Nature”.
„Umiejętność opowiadanie historii jest niezwykle ważną częścią ewolucji człowieka, która być może nawet pomaga wyjaśnić nasz sukces jako gatunku. Jednak znalezienie dowodów na to w sztuce, a zwłaszcza w bardzo wczesnej sztuce jaskiniowej, jest wyjątkowo rzadkie” – powiedział na konferencji prasowej Adam Brumm, współautor nowego badania i archeolog z Uniwersytetu Griffitha w Australii.
Marcin Jarzębski
