Pierwsze takie znalezisko w Kapadocji. Unikatowa nekropolia z Göreme

W trakcie wykopalisk w położonej w środkowej Turcji Kapadocji, która słynie z unikalnego księżycowego krajobrazu, podziemnych miast, kościołów jaskiniowych i domów wykutych w skałach, dokonano bezprecedensowego odkrycia w postaci wyjątkowej nekropolii. Różni się ona od typowych dla tego regionu wiekowych miejsc pochówku tym, że nie została ona wydrążona w skale.

Prace archeologiczne w prowincji Nevşehir, położonej w regionie Anatolia Środkowa w środkowej Turcji, trwają już od 2022 r. i rozpoczęły się one od zamknięcia lokalnego muzeum archeologicznego, co było wynikiem przypuszczeń, iż na jego terenie wciąż znajduje się wiele cennych zabytków do odkrycia. Jedną cech łączących wszystkie kościoły jaskiniowe Kapadocji jest to, że w przypadku każdego z nich występują również groby.

Groby pojawiają się we wszystkich kościołach jaskiniowych Kapadocji. Mają one formę owalnych dołów wykopanych w podłogach i niszy z półokrągłym sklepieniem, wyciętych w ścianach kościołów w celu pochowania zmarłych świętych. Groby te często stanowiły część oryginalnego projektu świątyni. W takich przypadkach w ścianie wykuwano łukowatą wnękę (acrosolium) na ciało zmarłego, informuje portal „Arkeonews„.

Jednak większość grobów została wydrążona w podłodze tych kościołów po samym ukończeniu właściwej budowy. Czasami krajobraz geologiczny wymagał, aby groby znajdowały się poza kościołem. Na przykład kościół Karabulut Kilise („Czarna Chmura”), który jest położony w dolinie Zemi w pobliżu miasta Göreme, został wykuty w pojedynczej skale; dlatego też przypisane do niego groby znajdują się na zewnątrz. Innym interesującym miejscem jest unikalny „cmentarz” w pobliżu klasztoru Geyikli w prowincji Soğanlı, na który składa się sześć bajkowych skał,  w których znajdują się arkosolia.

Najnowsze odkrycie dokonane w regionie Kapadocji również obejmuje znalezisko dotyczące kościoła wykutego w jednym z „bajecznych kominów” i związane z nim bezpośrednio nekropolii, ale ono różni się od pozostałych tego typu znalezisk unikatowym charakterem – obok kościoła Tokalı po raz pierwszy odkryto nekropolię, która nie została wykuta w „kominie”. „Obecnie, przed kościołem Tokalı, znajdującym się na obszarze starożytnego miasta Göreme, dotarliśmy do obszaru nekropolii, który nie jest wykutym w skale grobem. Najnowszym odkryciem był grób dziecka z pochowanymi tuż koło niego różnymi artefaktami. Po zakończeniu prac znalezione zabytki wystawimy w naszym muzeum w Nevşehir” – powiedział Birol İnceciköz, dyrektor stanowiska archeologicznego w Goreme w Kapadocji.

„W trakcie wykopalisk natknęliśmy się na różne znaleziska, dokładnie tak, jak przewidywaliśmy. Odkryto piwnicę, kuchnię i warsztaty kościoła Balkonlu znajdującego się tuż nad kościołem Tokalı” – powiedział Birol İnceciköz. Kościół Tokali to ogromny świątynia wykuta w skale w pobliżu skansenu Göreme. Ze względu na swój rozmiar, imponującą podziemną kaplicę i freski z IX wieku przedstawiające życie Chrystusa, jest on uważany za jeszcze bardziej niezwykły niż wiele innych rzeźbionych kościołów w okolicy.

„Na podstawie badań naukowych wiemy, że to stanowiska archeologiczne obejmuje znacznie większy teren. Odsłonimy obszar skansenu Göreme na jeszcze większym obszarze i zaprezentujemy go odwiedzającym jako park archeologiczny” – powiedział İnceciköz. Projekt wykopalisk jest częścią inicjatywy „Dziedzictwo dla przyszłości”, która obejmuje wykopaliska przed skansenem Göreme i starożytnym miastem Sobessos w Ürgüp.

Marcin Jarzębski