W starożytnym mieście Afrodyzja odkryto marmurową głowę Zeusa

W trakcie wykopalisk prowadzonych na terenie starożytnego miasta Afrodyzja, którego ruiny znajdują się w pobliżu miejscowości Geyre w prowincji Aydın w zachodniej Turcji, archeolodzy odkryli wykonaną z marmuru głowę Zeusa.  

Najnowsze znalezisko dokonane podczas prac archeologicznych w antycznej Afrodyzji, będącej jednym z najbardziej znanych miast Karii – krainy historycznej leżącej w południowo-wschodniej Anatolii na wybrzeżu Morza Egejskiego – zostało ogłoszone przez Mehmeta Nuri Ersoya, ministra kultury i turystyki Turcji. W komunikacie prasowym zatytułowanym „Unikatowe odkrycie w Afrodyzji” czytamy: „Marmurowa głowa, która po wiekach ponownie ujrzała światło dzienne, ukazuje blask Zeusa, najpotężniejszego i najważniejszego boga w mitologii greckiej”.

Pokaźnych rozmiarów marmurowa głowa została znaleziona na obszarze położonym tuż nieopodal Świątyni Afrodyty w Afrodyzji. Obiekt ten wyrzeźbiono w płaskorzeźbie jako konsolę (element architektoniczny w postaci ozdobnego wspornika) lub jedynie jako fragment konsoli. Odwrócona do tylu głowę Zeusa była pochowana względnie blisko powierzchni ziemi, informuje portal „Heritage Daily„.

Brodatą rzeźbę głowy Zeusa o wysokości 66 centymetrów po odkopaniu wyczyszczono, a następnie poddano procesowi konserwacji. Jednym z wyzwać przed którymi stanęli eksperci okazało się usunięcie silnie przylegających do obiektu osadów gleby. Głowę greckiego boga wykonano z pojedynczego bloku średnioziarnistego marmuru, który pochodził najpewniej z samej Afrodyzji. Badacze datują zabytek II–III wiek n.e.

„Wspaniała praca wiertnicza na włosach i brodzie ukazują, że obiekt ten wykonano w jednym z najlepszych warsztatów rzeźbiarskich w Afrodyzji. Wyszukane przedstawienie potężnego boskiego wizerunku nadaje głowie imponujący efekt. Wykorzystana tutaj delikatna technika rzeźbiarska została zapożyczona z rzeźby portretowej – wykorzystano ją, aby nadać klasycznemu wizerunkowi Zeusa bardziej realistyczny, współczesny wygląd, dzięki czemu wydaje się, że rzeźba wręcz oddycha. Jest to wyjątkowo znalezisko najwyższej jakości o dużym znaczeniu historycznym” – informuje tureckie Ministerstwo Kultury i Turystyki.

Afrodyzja była położona w górnej dolinie rzeki Morsynus w południowo-zachodniej Anatolii. Obecnie pozostałości tego ośrodka miejskiego składają się z dwóch części: położonych w jego północno-wschodniej części kamieniołomów marmuru oraz stanowiska archeologicznego Afrodyzja. Miasto to zostało zbudowane sto lat po tym jak w miejscu tym wybudowano świątynię Afrodyty, której powstanie datuje się na III wiek p.n.e. Źródłem bogactwa Afrodyzji były kamieniołomy marmuru i posągi tworzone przez miejscowych rzeźbiarzy. Świątynie, teatr, agora i dwa kompleksy łaźni to jedne z głównych budynków miejskich Afrodyzji, których pozostałości do dziś można podziwiać w tym miejscu.

Jednym z głównych powodów, dlaczego Afrodyzja zyskała znaczenie jako wiodące centrum produkcji rzeźb marmurowych, była bliska odległość marmurowych kamieniołomów od miasta. Miejscowi rzeźbiarze byli znani w całym Imperium Rzymskim. Słynęli ze swoich wirtuozerskich rzeźb portretowych, a także posągów bogów i postaci dionizyjskich w stylu hellenistycznym.

Marcin Jarzębski