JO206 – galaktyka meduzy

Kosmiczny Teleskop Hubble’a uchwycił JO206 – galaktykę meduzy, ukazując kolorowy dysk gwiazdotwórczy otoczony bladym, świecącym obłokiem pyłu.

Jak tłumaczą astronomowie z NASA, jasne gwiazdy na pierwszym planie obrazu pozyskanego przez Teleskop Hubble’a, krzyżują się kolcami dyfrakcyjnymi, które wyróżniają się na tle kosmicznej czerni w dolnej części zdjęcia. JO206 znajduje się ponad 700 milionów lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Wodnika.

Wodnik to równikowy gwiazdozbiór zodiakalny, znajdujący się pomiędzy gwiazdozbiorami Koziorożca a Ryb. Jego nazwa pochodzi z łaciny i oznacza „niosący wodę”. Wodnik jest jednym z najstarszych uznanych gwiazdozbiorów wzdłuż „zodiaku” (pozornej ścieżki Słońca). Był jednym z 48 gwiazdozbiorów wymienionych przez astronoma Ptolemeusza z II wieku i pozostaje jednym z 88 współczesnych gwiazdozbiorów. Znajduje się w regionie często nazywanym „Morzem” ze względu na obfitość gwiazdozbiorów kojarzonymi z wodą, takimi jak gwiazdozbiór Wieloryba, Ryby i Erydanu.

Galaktyki meduzy, jak podkreślają badacze, są tak zwane ze względu na ich podobieństwo do tych zwierząt morskich. W prawym dolnym rogu tego zdjęcia, długie wąsy jasnych formacji gwiezdnych ciągną się za dyskiem JO206, tak jak meduzy ciągną za sobą macki.

Wąsy galaktyk meduz powstają w wyniku interakcji pomiędzy galaktykami a ośrodkiem wewnątrzgromadnym – rozrzedzoną, przegrzaną plazmą, która przenika gromady galaktyk. Gdy struktury te przemieszczają się przez gromady galaktyk, uderzają w ośrodek wewnątrzgromadowy, który odrywa od nich gaz i wciąga go w długie macki, w których formują się gwaizdy.

Macki galaktyk meduz dają astronomom wyjątkową możliwość badania formowania się gwiazd w ekstremalnych warunkach, z dala od wpływu głównego dysku galaktyki. Co zaskakujące jak wskazują naukowcy, Hubble ujawnił, że nie ma dużych różnic między formowaniem się gwiazd w dyskach tych obiektów, a w ich mackach, co sugeruje, że środowisko nowo powstałych gwiazd ma jedynie niewielki wpływ na ich formowanie się.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś