DEM L249 – pozostałość po supernowej

Astronomowie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a uchwycili pozostałość po supernowej oznaczoną jako DEM L249, znajdującą się w Wielkim Obłoku Magellana.

Jak tłumaczą naukowcu z NASA, kosmiczne wstęgi gazu uchwycone na obrazie, zostały pozostawione przez niezwykle silną gwiezdną eksplozję zwaną supernową. Astronomowie uważają, że DEM L249 jest pozostałością po supernowej typu 1a, czyli śmierci białego karła. Gwiazdy typu biały karzeł są zazwyczaj stabilne, ale w układzie podwójnym – dwóch gwiazd krążących wokół siebie – biekt ten może grawitacyjnie odciągnąć tak dużo materii od swojego towarzysza, że osiągnie masę krytyczną i eksploduje.

DEM L249, znajdująca się w Wielkim Obłoku Magellana, jest niezwykłą pozostałością po supernowej. Badacze korzystający z należącego do NASA obserwatorium Chandra X-ray Observatory i należącego do Europejskiej Agencji Kosmicznej XMM-Newton odkryli, że jej gaz był gorętszy i świecił jaśniej w promieniach rentgenowskich niż pozostałość po typowej supernowej typu 1a. Astronomowie podejrzewają, że biały karzeł gwiazdy DEM L249 był bardziej masywny niż oczekiwano – cięższe gwiazdy wyrzucają więcej gazu – co oznacza również, że eksplozja nastąpiła szybciej w jego cyklu życia.

Hubble wykonał to zdjęcie podczas poszukiwania pozostałych przy życiu towarzyszy gwiazd białych karłów, które wybuchły jako supernowe w Wielkim Obłoku Magellana.

Wielki Obłok Magellana (LMC) jest galaktyką karłowatą i galaktyką satelitarną Drogi Mlecznej, znajdującą się w odległości około 50 kiloparseków (163 tysięcy lat świetlnych). Jest drugą lub trzecią najbliższą galaktyką Drogi Mlecznej, po SagDEG(około 16 kiloparseków – 52 000 lat świetlnych) i możliwej karłowatej galaktyce nieregularnej zwanej Canis Major Overdensity. Wielki Obłok Magellana ma średnicę około 9,86 kiloparseków (32 200 lat świetlnych). Ma około jednej setnej masy Drogi Mlecznej i jest czwartą co do wielkości galaktyką w Grupie Lokalnej, po Galaktyce Andromedy (M31), Drodze Mlecznej i Galaktyce Trójkąta (M33).

Kosmiczny Teleskop Hubble’a, został wystrzelony na niską orbitę okołoziemską w 1990 roku i od tej pory pomaga naukowcom lepiej poznawać Wszechświat. Nie był on pierwszym teleskopem kosmicznym, ale jest jednym z największych i najbardziej wszechstronnych, przez co jest jednym najważniejszych narzędzi badawczych w historii ludzkości. Teleskop Hubble’a został nazwany na cześć astronoma Edwina Hubble’a. Space Telescope Science Institute (STScI) wybiera cele Hubble’a i przetwarza uzyskane dane, podczas gdy Goddard Space Flight Center (GSFC) kontroluje sam statek kosmiczny.

Emil Gołoś